İlk Türk toplam kalite yöneticisi Atatürk

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ekonomik olarak şaha kalkan Japonlar dünyadaki tüm ekonomileri solladılar... Bu şahlanış Japon mucizesi kısa adıyla anılır oldu... Artık görüyoruz ki Japonlar eski ticari işletme biçiminin pabucunu dama atmışlar... Tabandan tavana doğru tüm çalışanların yönetime yaratıcı katılımını öngören bir uygulama modeli yaratmışlar... Buna da "toplam kalite yönetimi" demişler...

Toplam kaliteyle ilgili kitapları okuduğınuzda şu kavramlarla karşılaşıyorsıunuz... Gelişme ve yaratıcılıkta tüm katılanların katkısı... Kalıcı motivasyon... Eğitim... Kalite devrimi... Onurlu çalışma... Sürekli gelişme... İnsana en ön sırada değer vermek... Peki ama benim aklıma hemen şu soru geliyor... Atatürk bu sayılan değerlere parmak

basarak bir kalite seferberliği başlatmamış mıydı? Türkiye Japonya ile hemen hemen aynı zamanda tam anlamıyla toplam kalite seferberliğine ülke ölçeğinde kalkışmamış mıydı?... Atatürk'ün sofrasındaki beyin fırtınaları Ankara'yı bir düşünce ve eylem atölyesine çevirmemiş miydi? Uzun vadede gelişmeyi programlayan Atatürk, her alanda atılımları başlatmamış mıydı?... Taa 1938'e kadar... Ondan sonra Japonya nerelere yükseldi? Biz nerelerde tıkandık kaldık... Şimdi ülkemizde canlanan endüstri devrimiyle atbaşı gitmesi şart olan topyekun kalite tartışmalarının ne yazık ki bir moda heyecanıyla gırla gittiği bu devrede yakın tarihimizdeki kalite arayışlarına buyur ola bu testusta...

1- Gerçekleştirmesi Atatürk'e nasip olan yeniden yapılanma süreci taa 1789'a, Sultan III. Selim'in tahta çıkışına kadar uzanır... Bir de toplam kalite açısından bakarak, Sultan III. Selim'in zamanı "toplam" ne yönetimi idi acep?

a. Toplam ıslahat yönetimi

b. Orduda toplam yeni düzen ya da Nizam-ı Cedit yönetimi

c. Toplam Fransız yönetimi

d. Topu

2- Sultan II. Mahmut devri toplam ne yönetimi idi dersiniz?

a. Topunu sallandıracaksın bak asi yeniçeri kalır mı ya da "Vaka-i Hayriye" yönetimi

b. "Bu serpuşun adı festir beyler devrimi" yönetimi

c. Bu ülkenin hali nicedir deyu toplu hüzün yönetimi

d. Topu

3- Kenan Evren devri toplam ne idaresi idi acep?

a. Toplam totaliter idare

b. Topyekun yasaklarla idare

c. Toplam çarpma bölme toplama çıkarma idaresi

d. Topu

4- Peki, devr-i Özal toplam ne yönetimiydi acep?

a. Toplam özallaştırma idaresi

b. Toplu vizyon yönetimi

c. Toplama prens yönetimi

d. Topu

5- Peki, Atatürk'ün toplam kalite sloganı neydi?

a. Türk öğün çalış güven

b. Güvenme övünme çalış

c. Çalışma güvenme övün

d. Muhtaç olduğun kudret damarlarındaki asil kanda mevcuttur...

6- Amerika'da özgün eğitim felsefesiyle deneysel çalışmalar yapan çok ünlü bir düşünür, Türk eğitiminin çağdaş temeller üzerine oturtulması için girişilen çabalar sırasında Türkiye'ye çağrılmıştı... Hazırladığı rapor 1924 tarihlidir... Atatürk Cumhuriyet'i kurar kurmaz toplam kalite devrimine böylece başlamıştı... Kimdi?

a. John Dewey

b. Mr. and Mrs. Çalapala

c. E. V. Gatenby

d. Dale Karneci

7- Atatürk'ün toplam kalite seferberliği iki ana devreden oluşur. Birincisi 1924 ve 1932 arası gerçekleştirilen devrim yasaları devri... İkincisi ise 1933 - 1945 arası Alman aydınlarının beyin göçü... Atatürk'ün hesabı, Toplam Kalite Devrimi için gereken yetişmiş aydın kadrosunun Alman nazizminde açığa çıkan beyinlerden oluşturulmasıydı ... Bu ortamın sağlanmasında ona yardımcı olan devrin Maarif Bakanı kimdi?

a. Celal Bayar

b. Hüsamettin Cindoruk

c. İsmet İnönü

d. Dr. Reşit Galip

8- Peki, Alman beyin göçü, Boğaziçi'ne sığınan hangi iki kaçağın önayak olmasıyla başlamıştı?

a. Cenevre Üniversitesi Pedagoji Profesörü Albert Malche

b. Frankfurt'ta Patoloji profesörü iken "komünist" denip atılan Doktor Philipp Schwartz

c. Türk gelir vergisinin mimarı maliyeci Profesör Fritz Neumark

d. Türkiye'de çağdaş işletme biliminin kurucusu olan Prof. Alfred Isaac

9- Türkiye'ye sığınan Alman beyinlerin arasında daha kimler var... Manyas'taki kuş cennetini keşfeden zoolog Curt Kosswig; 1933'te milletvekili iken toplama kampına atılan ve kaçıp gelen Profesör Ernst Ritter; neo-klasik iktisadın son büyük temsilcilerinden Wilhelm Röpke; "Günümüzün Yeri"adlı dev yapıtın yazarı iktisat tarihçisi sosyolog ve kültür bilimci Alexander Rüstow.... Bir de Mussolini'nin İtalyan faşizminden kaçıp gelen bir İtalyan vardı... Bakalım aşağıdakiler arasından bu İtalyan alimini yaratıcılığınızı kullanarak kestirebilecek misiniz?

a. Umberto Eco

b. Umberto Ricci

c. Adriano Celentano

d. Enrico Fermi

10- Ernst Eduard Hirsch 1929'da Frankfurt Üniversitesi'nde doçent olmuştu... Nazilerin yönetime geçmesiyle 1933'te Türkiye'ye geldi. 1952'de Almanya'ya dönene kadar İstanbul ve Ankara Üniversiteleri ticaret hukuku ve hukuk felsefesi profesörü olarak görev yaptı... Bu sürede ne yapmıştı?

a. Türk Ticaret Kanunu'nu hazırladı.

b. Fenerbahçe Futbol Takımı'nın fahri asbaşkanlığını yaptı.

c. İsmet İnönü'ye danışmanlık yapmıştı.

d. Demokrat Partisinin programına göz atmıştı.

11- Nazi yönetiminden kaçarken Atatürk'e güvenip Türkiye'yi seçen 20. Yüzyılın önemli Alman filozoflarından Hans Reichenbach İstanbul'a yerleşerek Edebiyat fakültesi Felsefe Bölümünde ders verdi... Mantıkçı Pozitivizm'in önde gelen düşünürlerindendi... Atatürk ölünce hemen Los Angeles'e gitti yerleşti... Onun yetiştirmiş olduğu büyük Türk düşünürü kimdi?

a. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu

b. Çetin Altan

c. Melih Cevdet Anday

d. Nusret Hızır

12- Osmanlı neoklasizmi ve seçmeciliğinin kalıplarını aşmakla kalmayıp devrimin modern ihtiyaçlarına evrensel yaratıcılıkla cevap verebilen bir Türk mimardan söz ediyorum... Dış İşleri Köşkü, Florya'daki Cumhurbaşkanlığı Deniz Köşkü, eski Liman Lokantası'nın içinde yer aldığı Karaköy Yolcu Salonu binalarını hemen hatırlayabileceğiniz bu mimar Atatürk'ün vefatıyla işsiz kalmıştı... Kimdi?

a. Sedat Hakkı Eldem

b. Emin Onat

c. Seyfi Arkan

d. Hayati Tabanlıoğlu

13- Atatürk'ün toplam kalite seferberliğine kim katılmazdı?.. 1936'da hükümetin çağrılısı olarak o yıl açılan Ankara Devlet Konservatuarında izlenecek eğitim programı ve halk müziği araştırmaları için Türkiye'ye gelen Macar besteci Bela Bartok, dönemin toplam kalite seferberliğine ne yaparak katkıda bulunmuştu?

a. Adana'nın kimi köylerini kağnı sırtında dolaşarak 90 türkü derlemişti...

b. Ankara konçertosunu bestelemişti...

c. Adana'nın yolları taştan sen çıkardın beni baştan türküsünü aranje etmişti...

d. Folklorumuzu evrensel ölçütler içinde yorumlamıştı...

14- 1936'da Bela Bartok'la birlikte Türkiye'ye çağrılan ve Türk tiyatrosunun gelişimine, yetiştirdiği sanatçılarla büyük katkılarda bulunan dönemin ünlü Alman tiyatro öğretmeni Carl Ebert'in rahle-i tedrisinden geçmiş ünlülerimizden bazıları aşağıdakilerden hangileriydi?

a. Zeki Müren

b. Aydın Gün

c. Cüneyt Gökçer

d. Türkan Şoray

15- Atatürk'ün toplam kalite yönetiminin en önemli kurumlarından olan Türk Dili Kurumu'nun 1936'daki III. Kurultayı'na katılmış olan ve Türk Dilinin Grameri adlı yapıtıyla Türkçe'ye olağanüstü katkısı olan Fransız Dilbilimci Jean Deny Türkiye'yi taa 1917'lerden tanıyordu... Jean Deny'nin 1917 Türkiye tercübesi aşağıdakilerden hangisiydi?

a. Jean Deny Çanakkale Savaşı'na katılmıştı.

b. Jean Deny komünist ihtilalden kaçarken İstanbul'a uğramıştı...

c. Montesquieu'nün Osmanlıları anlatayım derken kitabının adını İran Mektupları koyarak yaptığı hatayı tashihe gelmişti...

d. Hiç biri

16- Atatürk'ün önerisiyle Ankara'da kurulan Türk Dil Kurumu'nun Dolmabahçe Sarayı'nda toplanan ilk dil kurultayı o günü her yıl dil bayramı olarak kutlanmasını kararlaştırmıştı... Dil Bayramı hangi gündü?

a. 26 Eylül

b. 31 Mart

c. 12 Eylül

d. 1 Nisan

Yanıtlar: 1) a, 2) d, 3) d, 4) d, 5) a, 6) a, 7) d, 8) a,b, 9) b, 10) a, 11) d, 12) c, 13) a, d, 14) b, c, 15) a, 16) a