İlk genetik ilaç 10 yıl sonra

İnasının genetik şifresi çözüldü ama asıl iş şimdi başlıyor. Milyonlarca gen hücresi arasında hastalığa neden olanların belirlenmesi ve bunların tedavi edilmesi için 10 yıllık bir süre öngörülüyor.

İNSANIN genetik haritasının çıkarılmasına rağmen özellikle ilaç şirketlerinin mucize buluşlar yapabilmesi en az 10 yıl sürecek. Çünkü yeni ortaya çıkarılan 3.1 milyarlık genetik hücreler arasından sadece birkaç bini hastalıklara neden olabiliyor.

UZUN İNCE BİR YOL

İlaç sanayinin dünya üzerindeki 3 devi Bristol-Myers Squibb Co., Hoffmann-La Roche Inc. ve Glaxo Wellcome yaklaşık 10 yıldır genetik araştırmalara yatırım yapıyor.

Uzmanlara göre, bilimsel araştırmalar ve buluşların ilaç haline getirilerek tedavi aşamasına gelinceye kadar uzun bir yoldan geçmesi gerekiyor.

DÜNE GÖRE BİRŞEY DEĞİŞMEDİ

Yine aynı uzmanlar Beyaz Saray'da yapılan tarihi açıklamanın sembolik bir anı temsil ettiğine dikkat çekerek, ‘İnsan geni üzerindeki araştırmaların tarihi on yıl öncesine kadar dayanır. Hepsi bilinmiyordu. Bilinen bölümleri üzerinde de zaten çalışmalar sürdürülüyordu’’ diyorlar.

Hoffmann-La Roche'nin Başkan Yardımcısı Lee Babiss, ‘‘Bu açıklama ile düne göre bir şey değişmedi. Sadece bilgilerimizin arttığı ortaya kondu’’ diye konuştu.

Kanser hedefte

İNSANIN gen haritasının tamamlanmasının ardından bilimadamları yapılacaklar listesi çıkarmaya başladı. Buna göre bilimadamlarının 21'inci Yüzyıl'daki ilk hedefi kansere çözüm bulmak.

Kanser, şeker, Alzheimer

İlk önce kanser, şeker, alzheimer, kalp hastalıkları, şizofreni ve yüksek tansiyona çözüm aranacak.

Tek hücre nasıl insan oldu

İnsanın tek bir hücreden nasıl bu hale geldiği araştırılacak. Böylece insanoğlunun kaynağı bulunacak.

Genler ne işe yarıyor

Genler tek tek sıralandı, ancak kodlarının çözülmesi yapılmadı. Bu yapıldığında genlerin ne işe yaradıkları ortaya çıkacak.

Kılavuzu 3 şirket satın aldı

İNSAN geninin yüzde 97'sini tamamladığını ilan ederek tüm dünyada yankı uyandıran Celera Genomicks şirketi, internet sitesinde sonbahar aylarında haritayı bedava yayınlamaya başlayacağını açıkladı. Şirket, gen haritasını bilmenin yeterli olmadığını ve özellikleri ile nasıl kullanılacağını anlatan kılavuzun ise parayla satılacağını duyurdu.

Beyaz Saray'da bir basın toplantısı düzenleyen şirketin Başkanı Craig Venter, bilimsel analizlerle çalışma hakkındaki bilgilerin www.Celera.com adresinden bedava dağıtılacağını söyledi.

Pfizer, Novartis ve Amgen

Genetik çalışmaları yapan ilaç şirketleri Pfizer, Novartis ve Amgen'in insan geni haritasını kullanma kılavuzunu hemen satın aldığı da öğrenildi. Fiyatlar açıklanmadı ancak yetkililer, bu şirketlerin 5 ila 15 milyon dolar arasında bir para ödediklerini söylediler.

ABD'nin Maryland Eyaleti Rockville kasabasında yer alan Celera Genomicks şirketinin bilimsel araştırmalar yapan ve kamu hizmeti gören bilimadamları ile küçük şirketlere ise 2 bin ila 10 bin dolar arasında bir fiyata satıyor.

Kanser ilacı 47 trilyon dolar getirecek

ABD'de faaliyet gösteren ticari bir grup olan ‘Biyo-teknoloji Sanayii Kuruluşu’ Başkanı Carl Feldbaum, bilimsel buluşların, yatırımcılara yeni araştırmalar için kaynak sağlamak üzere cesaret verdiğini bildiriyor. Uzmanlar, insanın gen haritasının çıkarılmasıyla ihtimal dahiline giren olasılıklardan kanser ilacının bulunması halinde sadece ABD ekonomisinin yaklaşık 47 trilyon dolarlık bir kazanç elde edeceğini hesaplıyor.

Bu derece ‘kıymetli’ ilaçlar bulunmasa bile insan gen haritasının çıkarılmasının yine de çok büyük ticari ekonomik kazançlar yaratacak.

Bugüne kadar 2 genetik ilaç bulundu

Genetik araştırmalar sonucunda bugüne kadar sadece mafsal romatizmasının ağrılarını kesecek ilaç bulundu. Merck and Co. şirketinin ürettiği Vioxx ve Pharmacia Corp'un ürettiği Celebrex.

İlaç firmalarının önündeki en büyük problem ise ellerindeki bilgilerin ne anlama geldiğini ve nasıl kullanılabileceğini bulmak. Büyük ilaç firmaları, bugüne kadar genel hastalıklardan daha çok, genetik olarak nesilden nesile geçen kişiye özel hastalıklar üzerinde araştırmalar yapıyordu. Dolayısıyla da ortaya kişiye özel ilaçlar çıkıyordu.

Genetik ekonomisi doğuyor

BİLİM adamlarının ‘çağ açan buluş’ nitelemesiyle insan gen haritasının çıkarıldığını açıklamasının hemen ardından, buluştan nasıl kár edileceği tartışmaları başladı.

California Üniversitesi'nde düzenlenen biyo-teknoloji konferansında, bu yeni gelişmenin nasıl tatlı kárlara dönüştürüleceği tartışması başladı.

Bilgisayarın keşfi gibi

Bazı sektör kaynakları, insanın gen haritasının çıkarılmasının ekonomide, 1970'lerde bilgisayar teknolojisinin yarattığı devrime benzer bir sonuç doğuracağı ve gelecek yılların genomik (genetik ekonomisi) çağı olacağı görüşünde birleşiyor.

Biyoteknoloji sektörünün, ‘ağır aksak’ temposuyla yatırımcıları düş kırıklığına uğrattığını belirten uzmanlar ise son buluşla tahrik edilen yatırımcılara ‘itidal’ çağrısı yapıyor.

‘Aşırı coşanlar’ ile ‘temkinliler’ arasındaki görüş ayrılıkları ne olursa olsun, insan gen haritasının çıkarılmasının biyo-teknoloji yatırımcılarına yeni ufuklar açacağı kesin.

Genetik ayrımcılık korkusu

Gen haritası suistimale açık

İNGİLTERE ve ABD’den bir grup bilimadamının ortak çalışmalarıyla insanın gen haritasını çözmeleri tartışılıyor.

Bazı bilimadamları, tarihi buluşun suistimale açık olduğunu ve dünyayı bir genetik ayrımcılık tehlikesinin beklediğini öne sürüyor.

İngiltere'de ulusal düzeyde yayın yapan gazetelerin yer vermediği söz konusu tartışma Metro Gazetesi'nde yer aldı. Ulusal gazeteler buluşu, ‘başarı’ olarak ele alıp, insanlığa sağlayacağı faydaları sıraladı.

Muhaliflerden Dr. Tom Shakespeare, ‘‘Kimin bizim gen haritamızı tümüyle bilmeye hakkı var?’’ sorusunu yöneltti. Shakespeare bu bilginin, işveren, sigorta şirketleri ve devlet tarafından doğru ve hakkaniyet içinde kullanılıp kullanılmayacağından kimsenin emin olamayacağını belirterek, ‘‘Eğer bu tür kişi ve kurumlar sözkonusu bilgiyi bireylere karşı, onların haklarını çiğneyecek şekilde kullanırsa ne olacak?’’ diye sordu.

Alzheimer Hastaları Vakfı Başkanı Dr. Richard Harvey ise vakıf olarak, genetik bilgilerin sigortacılık sektörü tarafından bazı kişilerin ‘genetik olarak klasman dışı’ addedilmesinde kullanılmayacağından emin olmak istediklerini vurguladı.