İlişkileri tamir atağı... İlk şart Menbiç

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, önceki akşam Ankara’ya geldikten sonra önce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun katılımıyla bir toplantı yaptı. Tillerson, iki NATO müttefikinin ilişkilerinin yeniden rayına oturması ve Türkiye ile ABD’nin Suriye bağlamında yeniden işbirliği yapabilmesi için bir dizi öneriyle geldi. Türkiye’nin Menbiç’teki YPG unsurlarının Fırat’ın doğusuna çekilmesi ve burada Amerikalı ve Türk askerlerin ortak kuvvet konuşlandırması önerisi dahil bir dizi teklif dün Ankara Palas’ta iki ülke dışişleri bakanları toplantısında görüşüldü. İki NATO müttefiki önemli kararlar aldı. İki ülke heyetleri, YPG, FETÖ ve S-400’ler gibi sorunlu konuları çözmek için mekanizma kuracak. 

KRİTİK AŞAMADAYIZ

Çavuşoğlu, Tillerson ile dün yaptığı basın toplantısında ABD ile güven ilişkisinin yeniden tesisi için önce Menbiç’te ABD’nin atacağı somut adımları görmek istediklerini söyledi. Çavuşoğlu şöyle devam etti:

“Şimdi böylesine kritik bir aşamadayız. Ya bu ilişkileri tekrar yoluna koyacaktık ya da daha kötüye gidecekti. Dün (önceki) akşamdan beri ortaya koyduğumuz irade ile esasen ilişkilerimizi tekrar normalleştirme konusunda bir mutabakata, anlayışa vardık. Bunun için atılması gereken adımlar var. Her iki tarafın da beklentileri var. Atacağımız adımlar konusunda da, YPG’nin Fırat’ın doğusuna gitme konusunda da emin olmamız lazım. Uygulamayı da birlikte görmemiz lazım. Münbiç yüzde 95 Arap şehriyse, YPG unsurlarının burayı yönetmesi ya da güvenliğini tesis etmesi buranın hiçbir zaman istikrara kavuşmaması demektir. YPG buradan çıktıktan, güven oluştuktan sonra ABD ile bu konuda adım atabiliriz. Ama önce YPG’nin buradan çıkması lazım. Bu her şeyden önce ABD’nin verdiği söz.”

TÜRKİYE’YE TAAHHÜTLERİMİZ VAR

Tillerson ise “İlişkilerde bir kriz noktasındaydık” diyerek, Ankara hattında son dönemde yaşanan tansiyona değindi.

 “Türkiye ve ABD arasındaki ilişki, son derece derin ve önemli. Sadece çıkarlara dayalı müttefik ilişki değil, zamanın testlerinden geçmiş bir ilişki. Türkiye’nin sınır güvenliğine ilişkin endişelerini ciddiye alıyoruz. Bu çalışmalarını gerçekleştirirken özellikle sivil halka zarar gelmemesi için ricalarımız var. Gerilimin artmaması için çalışıyoruz” diyen Tillerson şöyle devam etti:

“Önce Menbiç konusunu ele alacağız. Üzerinde çalışacağımız konuların birincisi bu. Tabii daha önce ABD’nin bazı taahhütleri var. Bu taahhütler henüz tamamlanmadı. Çalışma grupları çerçevesinde üzerinde çalışacağız. Menbiç buradaki önceliklerden biri olacak. Kuzey Suriye’nin tamamı üstünde çalışmaya devam edeceğiz. Belli alanlar üzerinde koordinasyon içinde çalışmalarımızı çok daha yakın bir şekilde sürdürüp Cenevre sürecini destekleyeceğiz. Çünkü bu barışçıl ve istikrarlı bir Suriye’ye ulaşmamızın yegane yöntemi. Türkiye’nin de böylelikle güvenli bir şekilde sınırlarını korumuş olacağız. Türkiye’nin güvenli bir şekilde sınırlarını korumasını tabii ki ciddiye alıyoruz. NATO ittifakında herhangi bir üyemizin böyle bir endişesi olduğunda tabii ki bunu ciddiye alıyoruz.

MENBİÇ’TEKİ MÜTTEFİK

ABD, Menbiç’in bizim müttefik kuvvetlerimizin kontrolü altında olduğundan emin olmak istiyor. Başka bir gücün buraya tekrar girmesini istemiyoruz. Bu tabii ki bizim tartışmalarımızın da temel noktalarından biri olacak çünkü stratejik olarak önemli bir şehir. Bizim kontrolümüzün altında olmasını tabii ki değerlendiriyoruz. Bu aşamadan sonra birlikte hareket edeceğiz,. DEAŞ’a karşı başarılı olacağız. Bu çerçevede Suriye içinde başka terörist gruplar varsa onlarla ilgili de adımlar atacağız.”

(ABD’nin terör örgütü YPG’ye silah desteği) Savunma Bakanlığımızın önümüzdeki yıl bütçesine sadece DEAŞ ile mücadelesi için yeterli oranda bütçe ayrılmış durumda. Buna ilaveten gerekenin üstünde bir kaynak ayrılmadı.”

ORTAK AÇIKLAMA: YPG ‘TERÖR ÖRGÜTÜ UZANTISI’

- ABD ve Türkiye, görüşmelerin ardından ortak bir açıklama yayınladı. Metinde ortak mücadele edilecek terör örgütlerinin isimlerine yer verilirken, YPG’nin adı geçmedi ancak ‘terör örgütü uzantısı’ ifadesiyle dolaylı olarak yer aldı. Ortak açıklamada şöyle denildi:

- Türkiye Cumhuriyeti ve ABD, müttefik ve stratejik ortak olarak, birbirlerinin güvenliklerine ve savunmalarına karşılıklı ve tartışmasız bağlılıklarını teyit ederler.

- 65 yıldır NATO müttefikleri ve stratejik ortak olarak iki halk ilişkilerini, paylaştıkları hedeflerin ve çıkarların ilerletilmesini, ayrıca dünya genelinde demokrasi, hukukun üstünlüğü ve bireysel özgürlüklerin teşviki için hayati görmektedir.

- ABD, Türkiye’de 15 Temmuz 2016 tarihinde meydana gelen hain darbe girişimini kınar ve Türkiye’nin demokratik yollarla seçilmiş hükümetiyle ve Türk halkıyla tam dayanışma içerisinde olduğunu belirtir.

- İki devlet, uzun süreli müttefikliğin ışığında, ikili ilişkilerde öne çıkan meseleleri çözme konusundaki vaadini teyit eder. İki taraf, bu amaca yönelik olarak, sonuç odaklı bir mekanizma oluşturulması konusunda anlaşmaya varmıştır. Sözkonusu mekanizma en geç mart ayı ortasına kadar hayata geçirilecektir.

- Ortak gündemin küresel bir gündem olduğu; bunun terörle mücadele, kitle imha silahlarının yayılmasına karşı koyma, Suriye ve Irak dahil Ortadoğu’ya kalıcı barış ve istikrar getirme, enerji güvenliğini sağlama ve radikalleşme, şiddete varan aşırıcılık ve İslam karşıtlığıyla mücadele gibi birçok kritik konuyu kapsadığı teyit edilir.

- Türkiye Cumhuriyeti ve ABD uzun süreli müttefikler olarak, terörizmin her türü ve biçimiyle ortak mücadeleye olan kararlılıklarını teyit ederler. Türkiye ve ABD, DEAŞ, PKK, El Kaide ve diğer tüm terör örgütleri ve bunların uzantılarıyla mücadele konusundaki kararlılıklarını tekrarlarlar. İki taraf, iki ülke halkını doğrudan hedef alan terör tehditlerine karşı meşru müdafaa hakkını tanırlar.

- Türkiye ve ABD, Suriye’nin toprak bütünlüğünün ve ulusal birliğinin muhafazasına olan bağlılıklarını teyit ederler. Bu amaçla, Suriye içerisinde oldubittiler yaratılmasına ve demografik değişimlere yönelik tüm girişimlere kararlılıkla karşı dururlar. Suriye’nin dönüşümü ve istikrarın sağlanması konusunda eşgüdüm içerisinde olmaya kararlıdırlar.

- Türkiye ve ABD, Suriye krizi için yalnızca siyasi bir çözümün sözkonusu olabileceği ve bunun yaşayabilir bir siyasi dönüşüm gerektirdiği hususunu teslim ederek, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararında belirtilen yerleşik parametreler ve Cenevre Süreci çerçevesinde, bu sonucun elde edilmesi için işbirliklerini yoğunlaştırmayı kabul ederler.

GÖRÜŞMEDE ATATÜRK DETAYI

DIŞİŞLERİ Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, resmi ziyaret amacıyla Ankara’ya gelen ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile Ankara Palas’ta görüştü. İkili ortak basın toplantısı öncesi Ankara Palas’ı gezdi. Bakan Çavuşoğlu, Ankara Palas’ın duvarında asılı bir Atatürk resmiyle ilgili olarak da Bakan Tillerson’a bilgi verdi.

AMERİKAN CNN: PROTOKOL BOZULDU

AMERİKAN televizyon kanalı CNN, ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasındaki görüşmede çevirmen olarak sadece Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun yer almasıyla, protokolün bozulduğunu yazdı. Haberde Amerikan tarafında bir çevirmenin ya da not alanın olmadığı belirtildi. Obama döneminin Dışişleri Sözcüsü John Kirby, CNN’e yaptığı açıklamada ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir çevirmenin olmamasının Tillerson’ın vurgularının tam olarak aktarılamamasına yol açmış olabileceğini söyledi. Trump hükümetinin Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili ise CNN’e, Tillerson’a çeviriyi Türk Dışişleri Bakanı’nın yapması konusunda sorun görmediğini aktardı.

REUTERS’IN HABERİ: ‘ANKARA, ABD’YE MENBİÇ’TE ORTAK KONUŞLANMA ÖNERDİ’

Reuters haber ajansı, Türkiye’nin Ankara’yı ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Tillerson’a, YPG’nin Menbiç’ten ayrılarak Fırat’ın doğusuna çekilmesini ve ABD ile Türk birliklerinin Menbiç’te birlikte konuşlanmasını önerdiğini yazdı. İsmini açıklamayan Bir Türk yetkili, Reuters’a yaptığı açıklamada ABD’nin Türkiye’nin bu önerisini değerlendirdiğini ifade etti.

Amerikan haber ajansı AP, ‘ABD ve Türkiye, krizin eşiğinden döndü’ diyerek kötü bir şekilde gerilmiş ilişkilerde normale dönülmesi konusunda anlaşma sağlandığını kaydetti. AP, iki taraf çalışma grupları kurma konusunda anlaşmaya varırken uzlaşmanın detaylarının ise ‘belirsiz’ olduğunu ifade etti.

Fransız haber ajansı AFP ise “Türkiye ve ABD, Ankara’nın sınırötesi harekâtı nedeniyle haftalar süren tansiyonun ardından ortak çalışma konusunda anlaştı.” dedi.