Ä°lerleme Raporu’nda Türkiye’nin ‘ama’ları

AB Komisyonu, Türkiye ile ilgili son 5 yıllık geliÅŸmeleri ortaya koyduÄŸu Ä°lerleme Raporu’nda, yapılan reformlar alt alta sıraladıktan sonra ‘Ancak’ ya da ‘Ama’ kelimeleriyle bazı eksiklikleri de sıralıyor. Bu eksiklikler şöyle ortaya çıkıyor:ASKERHer ne kadar asker-sivil iliÅŸkileri AB pratiklerine yakınlaÅŸtırılmış olsa da Türkiye’de silahlı kuvvetler bir dizi gayri resmi kanal vasıtasıyla etkisini sürdürmektedir.YARGITüm adımlara raÄŸmen özellikle savcılar reformları dar çerçevede yorumlamaya devam etmekteler.YOLSUZLUKKanuni düzenlemelere raÄŸmen yolsuzluk, ekonomi ve kamu yönetiminin hemen hemen bütün alanlarında hala ciddi bir sorun olarak durmaktadır. Ä°ÅžKENCEYapılanlara raÄŸmen tutuklular, hala hukuki merciler tarafından hakları konusunda tam bilgilendirilmiyorlar. Ä°ÅŸkence artık sistematik olmamakla birlikte çok sayıda iÅŸkence ve özellikle kötü muamele vakaları devam ediyor. Bunların tamamen ortadan kaldırılması için ilave çabalara ihtiyaç var. ÖZGÃœRLÃœKLERÖzgürlüklerin alanı geniÅŸletildi. Ancak farklı kanunlardaki çeÅŸitli maddeler hala ifade özgürlüğünü kısıtlayacak ÅŸekilde yorumlanıyor. Savcılar ÅŸiddet içermeyen fikirlerini ifade edenlere karşı hala davalar açıyorlar. Toplantı ve gösteri özgürlüğüne iliÅŸkin düzenlemeler yapıldı. Ancak, insan hakları savunucuları ve insan hakları derneÄŸi hala yargının tacizine uÄŸramaktalar. SÄ°YASÄ° PARTÄ°LERSiyasi partiler kanununda olumlu deÄŸiÅŸiklikler yapıldı. Fakat bu kanundaki birkaç madde Avrupa standartlarını yakalayamadı. DÄ°NÄ° ÖZGÃœRLÃœKLERDini özgürlükler anayasada teminat altına alınmış olmasına raÄŸmen, Müslüman olmayan dini guruplar hala tüzel kiÅŸilik, mülk hakları, din adamlarının eÄŸitimi, okullar ve iç idare konusunda sıkıntılarla karşılaÅŸmaktalar. Diyarbakır’da Protestan bir kilisenin açılması için uzun süre önce yapılan baÅŸvuru, 2004 mayısında reddedildi. Kiliselerin restore edilmesi talepleri, çok uzun ve yavaÅŸ iÅŸleyen bürokrasiye takıldı. Panagia Yunan-Ortodoks kilisesi, bombalardan etkilenmiÅŸti. hálá onarım için izin alınamadı. Edirne’de bir Bahai ibadet yerine el konulmuÅŸtu. Åžimdi kaldırıldı. Ancak onarım yapılamıyor. Heybeliada’daki Ruhban okulu 1977’den beri kapalı ve hálá açılamadı. Ekümenik sıfatı kamusal alanlarda hálá kullanılamıyor. Bazı dini azınlık kiliselerinin liderlerinin seçimi, hálá katı ÅŸartlara baÄŸlı. Hıristiyanlar hala Türkiye’de polis takibatına muhatap oluyorlar. Ama bu konuda önemli kanuni düzelmeler var. Mesela 2004 Nisanı’nda Ankara’daki mahalli bir televizyon Türk Protestanlarına karşı düşmanlığı körükleyen yayın yaptı. Bu durum ÅŸimdi mahkemeye intikal etti.KÖYE DÖNÜŞKöye dönüş konusunda ilerlemelere raÄŸmen, bölgesel farklılıkların azaltılması, mahalli nüfusun ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik kapsamlı bir strateji yoktur. 1999’dan bu yana önemli iyileÅŸmelere raÄŸmen yerlerinden edilen insanların durumu hala kritiktir. Köy korucuları sistemi gibi engeller, yerlerinden edinilen insanların köylerine dönmesini engellemektedir.KADIN HAKLARIKadın ve erkek eÅŸitliÄŸi prensibi güçlendirildi. Ancak pratikte kadına karşı ÅŸiddet, ciddi bir sorun olarak durmaktadır. KÃœLTÃœREL HAKLARBu alandaki ilerlemeler önemli olmakla birlikte, özellikle yayın ve eÄŸitim alanında kültürel hakların kullanımına iliÅŸkin önemli kısıtlamalar bulunmaktadır. YÃœRÃœTMEMahalli Ä°dareler kanununda prensipte çok köklü ve iddialı bu reformlar, ülkenin merkezi, hiyerarÅŸik ve gizlilik ilkesine göre çalışan idari sistemini, ademi merkeziyetçi, katılımcı, ÅŸeffaf, halkına karşı sorumlu ve halkın ihtiyaçlarını cevaplayan bir modele dönüştürmeyi amaçlamaktadır. EÄŸer baÅŸarılı olursa Türkiye’nin idari kültürünü modernleÅŸtirmeye katkı saÄŸlayacaktır. Bu alandaki baÅŸarılı bir reform, Türkiye’nin müstakbel AB üyelik çabalarını güçlendirecektir. Bu yasa CumhurbaÅŸkanı tarafından veto edildi. Meclis bunu tekrar gözden geçirecek. MGKMGK konundaki bu tüzük, ÅŸu cümleyi ortadan kaldırdı: ‘MGK Genel SekreterliÄŸi; Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluÅŸları, özel kiÅŸilikler, düzenli bir ÅŸekilde ya da talep ettiÄŸinde, ihtiyaç duyulan gizli ya da gizli olmayan bilgi ve belgeleri arz etmek zorundadırlar’ ALEVÄ°LERSünni olmayan Müslüman azınlıklar konusunda bir deÄŸiÅŸiklik yok. Aleviler dini bir grup olarak resmen tanınmıyorlar. Ä°badet yeri açılması ve okullarda mecburi dini eÄŸitim, Sünni olmayan kimlikler için hala sorun yaratıyor. Bir çok Alevi, laik olan Türkiye Devletinin bütün dinlere eÅŸit muamelede bulunması gerektiÄŸi ve ÅŸimdi yaptığı gibi diyanet aracılığıyla spesifik bir dini (Sünnileri) doÄŸrudan desteklememesi gerektiÄŸini söylüyor.Â