İlber Ortaylı: Meclis binasının mimarisini beğenmiyorum

Prof. Dr. İlber Ortaylı, yaptığı açıklamada, Milli Saraylar Bilim ve Değerlendirme Kurulu'nun en son TBMM'de yaptığı toplantıda, Meclis'teki restorasyon çalışmaları ile Milli Sarayların İstanbul'daki yapılarını ve sorunlarını ele aldıklarını belirtti.

TBMM Ana Binası'nın mimarisine değinen Prof. Dr. Ortaylı, binanın mimarının Avusturyalı Clemens Holzmeister olduğunu, ancak Holzmeister sürekli Türkiye'de bulunamaması nedeniyle, Meclis binası inşaatının yapımıyla daha çok, Holzmeister'in yardımcısı, asistanı olan mimar Ziya Payzın'ın ilgilendiğini kaydetti.

Ortaylı, "Meclis'teki tadilatla ilgili yapılan sunumu beğenip beğenmediğinin" sorulması üzerine, "Holzmeister, kişisel olarak beğenelim ya da beğenmeyelim, önemli bir mimardır.  Bu şahsidir, değişir ama ben Holzmeister'in TBMM Ana Binası ile ilgili planını çok beğenmiyorum.  Fakat değişiklikler, binanın yapı bütünlüğünde yapılmalıdır. Bu zevk meselesidir, ancak burada zevkler ve renkler tartışılmaz. 'Mimar ne istemiş ne yapmış, şimdiki Meclis bu kompleksin içinde çalışabiliyor mu tadilat istiyor mu' diye bakmak lazım" değerlendirmesini yaptı.

Ortaylı, kulislerdeki halıların renklerinin değişmesine ilişkin kararı Meclis Başkanlığı'nın vereceğini ifade etti. İlber Ortaylı, "İktidar kulisinde, mozaikle kaplı olan sütunların mermere dönüştürülmesi" planına ilişkin soru üzerine, şöyle konuştu: "Sanat bakımından da mimarın çizimine göre de oranın çirkin bir görünümü var. Meclis Binası'nın bir çizimi var ve o çizime göre tezhip, süsleme var. O dönemde, Türkiye'nin öncülüğünü yaptığı Bağdat Paktı'nın kuruluş törenleri Ankara'da yapılacaktı, imzaları atılacaktı ancak yapılamadı. O toplantı için aceleyle sütunlar mozaikle kaplandı ve sonra da öyle kaldı. Zaten Ziya Payzın raporunda, sütunların mozaikle kaplanması konusunda, 'Bağdat Paktı'na yetiştirmek için acele yapıldı,  sanat bakımından kaliteyi tutturamadık, kuşkusuz daha iyi yapılabilirdi. Bugünkü olanaklar böyleydi' diyor."

İlber Ortaylı, FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişimi gecesi, ilk bombanın atıldığı bahçeye yapılması planlanan, 15 Temmuz Anıtı'nın şekli için, "Hem gelenekten gelsin, hem de modern mimarinin de unsurlarını yansıtsın" önerisinde bulunduklarını bildirdi.

İHTİYAÇLARA GÖRE KULLANIM FARKLILIĞI GETİRİYORLAR

Kurul üyesi Prof. Dr. Nuran Kara Pilehvarian da anıtın şeklinin belirlenmesi için yarışma yapılacağını, jürinin Bilim ve Değerlendirme Kurulu üyelerinden oluşacağını, ayrıca mimar hocaların da jüride yer alacağını kaydetti. Pilehvarian, yarışmanın kamuoyuna duyurulacağını ve bütün mimarlara açık olacağını belirtti. TBMM Ana Binası'nın tescilli yapı olduğunu anlatan Pilehvarian, Ana Bina ile ilgili değişiklik önerileri hazırlayanların bunun bilincinde olduğunu ifade etti.

Pilehvarian, "Mimar Ziya Payzın, 1900'lü yıllarda yaptığı bütün icraatları 2012 yılında kitaplaştırdı. Bu kitap üzerinden hareket ediliyor. Yapıda büyük bir değişiklik yok, sadece yeni ihtiyaçlara göre birtakım mekanlara kullanım farklılığı getiriliyor" dedi. 15 Temmuz tarihinin önemli olduğuna işaret eden Pilehvarian, "15 Temmuz Anıtı'nın belirleneceği yarışma, herkesin katkıda bulunmak isteyeceği, gönlünü ve ruhunu koyacağı, her şeyi ile katılacağı yarışma olacak. O günü gelecek kuşaklara aktaran bir anıt olmalı. Çanakkale Şehitleri Anıtı bir yarışma ile belirlendi. Çok uzun süre yapılamadı ama yapıldığı zaman da Türkiye'nin oradaki kritik dönemecini gelecek kuşaklara aktaracak bir anıt oldu" diye konuştu.