Ä°kinci Uyum paketi Meclis'te

İl İdaresi Yasası`nda değişiklik öngören birinci madde ile kaymakamlığa sadece mülki idare amirliği hizmetleri sınıfından olanlar vekalet edebilecek.

BASIN SUÇLARINA VERİLEN CEZALAR

Basın Yasası`nda değişiklik yapan ikinci madde ile eser basımında kullanılan makineler ile diğer aletlerin müsadere edilme koşulları zorlaştırılıyor. Yeni madde şöyle düzenlendi:

``Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, milli güvenliğin, kamu düzeninin, genel ahlakın korunması ve suç işlenmesinin önlenmesi için, tedbir yoluyla soruşturma safhasında Cumhuriyet savcılığının talebi üzerine sulh ceza hakimince, kovuşturmasafhasında görevli mahkemece her türlü basılmış eserin dağıtımının önlenmesine veya toplatılmasına karar verilebilir.

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde bu eserlerin dağıtımının önlenmesine veya toplatılmasına, doğrudan doğruya Cumhuriyet savcılığınca yazılı olarakkarar verilebilir. Bu halde Cumhuriyet savcısı, kararını engeç 24 saatiçinde yetkili sulh ceza hakiminin onayına sunar. Sulh ceza hakimi 48 saat içinde kararını açıklar; aksi halde Cumhuriyet savcılığının kararı kendiliğinden hükümsüz sayılır.

Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü, Cumhuriyetin temel ilkeleri ve milli güvenlik aleyhinde işlenmiş bir suçtan mahkumiyet halinde, faillerden bir veya birkaçına ait olmaları şartıyla suçu ihtiva eden mevkute veya mevkute sayılmayan basılmış eserlerin basımında kullanılan makineler ile diğer basın aletlerinin müsaderesine de karar verilir.``

Suç oluşturan yazının yayımlandığı basılı eser, ``üç günden bir aya`` yerine ``bir günden 15 güne`` kadar kapatılabilecek. Bu kapatma süresi içinde yayıma devam edenler veya devam niteliğinde eser çıkaranlara verilen hapis cezası ``bir aydan altı aya`` yerine ``bir aydan üç aya kadar`` şeklinde değiştiriliyor.

``PERSONELE RÃœCU EDÄ°LECEK``

İşkenceyi önlemek amacıyla Devlet Memurları Yasası`nda da değişiklik yapılıyor. Tasarının üçüncü maddesine göre, işkence ya da zalimane, gayri insani veya haysiyet kırıcı muamele suçları nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından verilen kararlar sonucunda ödenen tazminatlar, sorumlu personele rücu edilebilecek.

KAPATMA YERÄ°NE YARDIMIN KESÄ°LMESÄ°

Tasarı ile Siyasi Partiler Yasası`nda Anayasa`da parti kapatmayı zorlaştırıcı yönde yapılan değişikliklere paralel yeni düzenlemeler öngörüldü. 

Buna göre, siyasi partilere temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre devlet yardımının kesilmesi cezası verilebilecek. Bu kesinti, devlet yardımı miktarının yarısından az olmamak kaydıyla yardımdan kısmen veya tamamen yoksun bırakma şeklindeuygulanacak. Yardımın tamamını daha önce alan siyasi partiden, cezada yeralan tutarın Hazine`ye iadesi istenebilecek.

ODAK OLMA

Anayasa`da yapılan değişikliklerle kapatma için getirilen ``Odak``olma kavramı Siyasi Partiler Yasası`na da yansıtıldı.

Yeni düzenlemeye göre, bir siyasi parti, suç oluşturan fiillerin parti organları ile üyelerince yoğun ve kararlı bir şekilde işlendiğinin, bu durumun o partinin büyük kongre, genel başkan, merkezkarar veya yönetim organları ile TBMM`deki grubu ve grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiğinin saptanması durumunda odakhaline gelmiş sayılacak.

Siyasi partilerin denetimi ve faaliyetlerinin izlenmesi işlemlerini Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı yapacak.

DERNEKLER KANUNU

Dernekler yasasında yapılan değişiklikle fiil ehliyetine sahip herkes dernek kurabilecek. Affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı cürüm işleyenler, zimmet, irtikap, rüşvet, dolandırıcılık, hırsızlık ve inancı kötüye kullanma gibi suçlardan mahkum olanların dernek kurması yasaklanıyor. 

TCK`nın 312. maddesinin 2. fıkrasında yer alan ``sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığına dayanarak, halkı birbirine karşı kamu düzeni için tehlikeli olabilecek bir şekilde düşmanlığa veya kin beslemeye alenen tahrik`` suçunu işleyenler 5 yıl süreyle dernek kurucusu olamayacaklar.

Dernekler, kapatılan bir siyasi partinin veya bir derneğin amblem,rozet, rumuz ile daha önce kurulmuş Türk devletlerine ait topluma mal olmuş bayrak, amblem ve flama kullanamayacaklar.

Tasarıyla derneklerin, Medeni Kanun`da yapılan değişikliğe paralelolarak federasyon veya konfederasyon oluşturmalarına olanak sağlanıyor.

Dernekler, valiliklere bildirimde bulunmak ÅŸartıyla yabancı ülkelerdeki dernek veya kuruluÅŸ üyelerini Türkiye`ye davet edebilecekler. Yurtdışındaki dernek veya kuruluÅŸların davetlerine katılabilecekler. Dernekler resmi iÅŸlemlerini Türkçe yapacakllar.Â

GÖSTERİ VE YÜRÜYÜŞ

Tasarı, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası`nda da değişiklik öngörüyor. Buna göre, toplantıların düzenleme yaşı 21`den 18`e indiriliyor. Buna göre en az 7 kişiden oluşan bir düzenleme kurulu gösteri yürüyüşü veya toplantı düzenleyebilecek. Diplomatik dokunulmazlığı bulunan kişiler düzenleme kurulu başkanı veya üyesi olamayacaklar. 

Tüzel kiÅŸilerin (sendika, dernek, siyasi parti vb.) toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemeleri ise yetkili organlarının kararına bırakılıyor.Â

Bölge valisi, valiler ve kaymakamlar, ``milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık, genel ahlak veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması`` amacıyla belirli bir toplantıyı yasaklayabilecek veya iki ayı aşmamak üzere erteleyebilecek.

Bölge valisine aynı gerekçelerle bölgeye dahil illerde ve ilçelerde bütün toplantıları üç ay süreyle erteleme yetkisi veriliyor.

KALDIRILAN HÃœKÃœMLER

Tasarı ile Basın Kanunu`nun, kanunla yasaklanmış herhangi bir dilde yayın yapılması halinde, sorumlu müdürlerle yayımlatanlar hakkındaki cezaların para cezasına çevrilemeyeceği ve ilgililerin emniyette gözaltında tutulabileceğine ilişkin maddesi yürürlükten kaldırılıyor.

Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu`nun, jandarma subaylarına, valilik ve kaymakamlığa; jandarma astsubaylarına da bucak müdürlerine geçici bir süre vekalet verilebilmesine ilişkin hükmünün de kaldırılması öngörülüyor.

Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkındaki Kanunun da sanık ile avukatının görüşmelerini sınırlandıranmaddesi ile Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu`nun dernek, vakıf, sendika ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının amaçları dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemesini yasaklayan hükümleri de yürürlükten kaldırılıyor.

PERŞEMBE GÜNÜ GENEL KURUL'DA

AB`ye uyum çerçevesinde bazı yasalardadeğişiklik yapılmasını öngören yasa tasarısı salı ve çarşamba günleri komisyonlarda görüşülecek.

Tasarı salı günü ``Tali komisyonlar`` olan Anayasa ve İçişleri Komisyonu`nda, Çarşamba günü de asıl komisyon olan Adalet Komisyonu`nda ele alınacak. 9 maddelik tasarının perşembe günü de Genel Kurul`da ele alınması bekleniyor.

TASARININ GEREKÇESİ

``Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yasa Tasarısı``nın genel gerekçesinde, düşünceyi açıklama ve yayma,  basın,dernek kurma özgürlükleri ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme ile siyasi parti kurma hakkının demokratik rejimin gelişmesi bakımından özel bir öneme sahip olduğu belirtildi. 

Tasarının genel gerekçesinde, çağdaş demokrasilerin, temel hak ve özgürlükleri sağlamayı hedef alan çoğulcu, katılımcı düşünceye dayananve hoşgörü ortamında gelişen sistemler olduğu ifade edildi.

Çağımızda insan hakları ve temel hürriyetlerin tanınmasının, evrensel bir ilgi konusu olduğu bildirilen gerekçede, bunların güvence altına alınarak aykırı uygulamalardan korunması ve daha ileri düzeyde gerçekleştirilmesi amacıyla bazı uluslararası kuruluşlar oluşturulduğuve çeşitli uluslararası belgelerin kabul edildiği anımsatıldı. 

Gerekçede tasarının Anayasa`da ve Medeni Kanun`da yapılan değişikliklere uyum sağlanması ve Ulusal Program çerçevesinde kısa vadede alınması gereken önlemlerle ilgili çeşitli yasalarda değişiklik yapılması amacıyla hazırlandığı bildirildi.

MHP 'KÜRTÇE'YE' DİRENDİ

MHP, diğer iki hükümet ortağının onay verdiği ikinci uyum paketini, özellikle Dernekler Yasası'nda, ‘Kürtçe golü’ne karşı büyüteç altına aldı.

Tatmin olmadığı hususları tek tek belirleyen MHP tarafı, pakette düzeltmeler istedi. Paket, Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan başkanlığında Devlet Bakanı Faruk Bal ve Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün katıldığı toplantıda düzeltildi. Ardından, Bakanlar Kurulu'nda imzaya açıldı.

MHP'li Devlet Bakanı Faruk Bal pakette anlaşmanın sağlanması üzerine, "3 siyasi partinin de mutabık kalabileceği bir sonuca ulaşılmıştır. Bizim hassasiyet gösterdiğimiz konularda da olumlu gelişmeler sağlanarak metinleştirilmiştir. Türkiye'nin geleceği hepimizin geleceği. Türkiye'nin geleceği açısından önemli açılımları öngören bu paket bir tek MHP'nin fikirleriyle şekillenemez. Bir tek MHP'nin savunduğunu konular halinde de mütalaa edilmesi doğru değildir. Hepimiz Türkiye için en iyisini, en uygununu bulma gayreti içindeyiz" demişti.

Kürtçe eğitim ve yayın konusunun yer almadığı yeni Uyum Paketi'nin ilk halinde, MHP'nin kaygı ve soru işaretleri şunlardı:

KÜRTÇE YASAĞI: Paketteki Dernekler Yasası değişikliği ile derneklerin dil yasağı kaldırılıyor. Bu düzenleme bazı derneklerin kalkıp Kürtçe kongre düzenleme yapmalarını kapsıyor mu? Bu konuda ikna olmazsak, daha net bir düzenleme yapılmalı, istismara kapı aralanmamalı.

BASIN YASASI: Mevcut Basın Yasası'nda, toplatmayla birlikte ‘dağıtımının engellenmesi’ yaptırımı da vardı. Yeni düzenlemede bu yok. Eğer, bir yayın yasalara aykırı ise dağıtımın engellenmesi önemli. Dağıtım yapılıp, amaç hasıl olduktan sonra toplatma kararının verilmesi anlamsız. Bu nedenle, ‘Dağıtımın engellenmesi’ yaptırımının korunması korunmalı.

POLİS VE EĞLENCE YERLERİ: Pakette, polisin eğlence yerlerini doğrudan kapatma yetkisi kaldırıldı. Savcı veya ilgili mülkiye amiri 24 saat içinde kapatma talebini mahkemeye intikal ettirecek. Mahkeme de 48 saat içinde istemi karara bağlayacak. Bu sürede karar vermezse, kapatma istemi düşecek.