OluÅŸturulma Tarihi: Mart 15, 2002 00:00
AB`ye uyum çerçevesinde hazırlanan ve 8 yasada deÄŸiÅŸiklik yapan 9 maddelik ''ÇeÅŸitli Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Ä°liÅŸkin Yasa Tasarısı'' TBMM`ye sunuldu.Ä°l Ä°daresi Yasası`nda deÄŸiÅŸiklik öngören birinci madde ile kaymakamlığa sadece mülki idare amirliÄŸi hizmetleri sınıfından olanlar vekalet edebilecek.BASIN SUÇLARINA VERÄ°LEN CEZALARBasın Yasası`nda deÄŸiÅŸiklik yapan ikinci madde ile eser basımında kullanılan makineler ile diÄŸer aletlerin müsadere edilme koÅŸulları zorlaÅŸtırılıyor. Yeni madde şöyle düzenlendi:``Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, milli güvenliÄŸin, kamu düzeninin, genel ahlakın korunması ve suç iÅŸlenmesinin önlenmesi için, tedbir yoluyla soruÅŸturma safhasında Cumhuriyet savcılığının talebi üzerine sulh ceza hakimince, kovuÅŸturmasafhasında görevli mahkemece her türlü basılmış eserin dağıtımının önlenmesine veya toplatılmasına karar verilebilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde bu eserlerin dağıtımının önlenmesine veya toplatılmasına, doÄŸrudan doÄŸruya Cumhuriyet savcılığınca yazılı olarakkarar verilebilir. Bu halde Cumhuriyet savcısı, kararını engeç 24 saatiçinde yetkili sulh ceza hakiminin onayına sunar. Sulh ceza hakimi 48 saat içinde kararını açıklar; aksi halde Cumhuriyet savcılığının kararı kendiliÄŸinden hükümsüz sayılır. Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü, Cumhuriyetin temel ilkeleri ve milli güvenlik aleyhinde iÅŸlenmiÅŸ bir suçtan mahkumiyet halinde, faillerden bir veya birkaçına ait olmaları ÅŸartıyla suçu ihtiva eden mevkute veya mevkute sayılmayan basılmış eserlerin basımında kullanılan makineler ile diÄŸer basın aletlerinin müsaderesine de karar verilir.``Suç oluÅŸturan yazının yayımlandığı basılı eser, ``üç günden bir aya`` yerine ``bir günden 15 güne`` kadar kapatılabilecek. Bu kapatma süresi içinde yayıma devam edenler veya devam niteliÄŸinde eser çıkaranlara verilen hapis cezası ``bir aydan altı aya`` yerine ``bir aydan üç aya kadar`` ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtiriliyor. ``PERSONELE RÃœCU EDÄ°LECEK``Ä°ÅŸkenceyi önlemek amacıyla Devlet Memurları Yasası`nda da deÄŸiÅŸiklik yapılıyor. Tasarının üçüncü maddesine göre, iÅŸkence ya da zalimane, gayri insani veya haysiyet kırıcı muamele suçları nedeniyle Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi tarafından verilen kararlar sonucunda ödenen tazminatlar, sorumlu personele rücu edilebilecek.KAPATMA YERÄ°NE YARDIMIN KESÄ°LMESÄ°Tasarı ile Siyasi Partiler Yasası`nda Anayasa`da parti kapatmayı zorlaÅŸtırıcı yönde yapılan deÄŸiÅŸikliklere paralel yeni düzenlemeler öngörüldü. Buna göre, siyasi partilere temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre devlet yardımının kesilmesi cezası verilebilecek. Bu kesinti, devlet yardımı miktarının yarısından az olmamak kaydıyla yardımdan kısmen veya tamamen yoksun bırakma ÅŸeklindeuygulanacak. Yardımın tamamını daha önce alan siyasi partiden, cezada yeralan tutarın Hazine`ye iadesi istenebilecek. ODAK OLMAAnayasa`da yapılan deÄŸiÅŸikliklerle kapatma için getirilen ``Odak``olma kavramı Siyasi Partiler Yasası`na da yansıtıldı. Yeni düzenlemeye göre, bir siyasi parti, suç oluÅŸturan fiillerin parti organları ile üyelerince yoÄŸun ve kararlı bir ÅŸekilde iÅŸlendiÄŸinin, bu durumun o partinin büyük kongre, genel baÅŸkan, merkezkarar veya yönetim organları ile TBMM`deki grubu ve grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiÄŸinin saptanması durumunda odakhaline gelmiÅŸ sayılacak. Siyasi partilerin denetimi ve faaliyetlerinin izlenmesi iÅŸlemlerini Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı yerine Yargıtay Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı yapacak. DERNEKLER KANUNUDernekler yasasında yapılan deÄŸiÅŸiklikle fiil ehliyetine sahip herkes dernek kurabilecek. Affa uÄŸramış olsalar bile devletin ÅŸahsiyetine karşı cürüm iÅŸleyenler, zimmet, irtikap, rüşvet, dolandırıcılık, hırsızlık ve inancı kötüye kullanma gibi suçlardan mahkum olanların dernek kurması yasaklanıyor. TCK`nın 312. maddesinin 2. fıkrasında yer alan ``sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığına dayanarak, halkı birbirine karşı kamu düzeni için tehlikeli olabilecek bir ÅŸekilde düşmanlığa veya kin beslemeye alenen tahrik`` suçunu iÅŸleyenler 5 yıl süreyle dernek kurucusu olamayacaklar. Dernekler, kapatılan bir siyasi partinin veya bir derneÄŸin amblem,rozet, rumuz ile daha önce kurulmuÅŸ Türk devletlerine ait topluma mal olmuÅŸ bayrak, amblem ve flama kullanamayacaklar. Tasarıyla derneklerin, Medeni Kanun`da yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸe paralelolarak federasyon veya konfederasyon oluÅŸturmalarına olanak saÄŸlanıyor. Dernekler, valiliklere bildirimde bulunmak ÅŸartıyla yabancı ülkelerdeki dernek veya kuruluÅŸ üyelerini Türkiye`ye davet edebilecekler. Yurtdışındaki dernek veya kuruluÅŸların davetlerine katılabilecekler. Dernekler resmi iÅŸlemlerini Türkçe yapacakllar. GÖSTERÄ° VE YÃœRÃœYÜŞTasarı, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası`nda da deÄŸiÅŸiklik öngörüyor. Buna göre, toplantıların düzenleme yaşı 21`den 18`e indiriliyor. Buna göre en az 7 kiÅŸiden oluÅŸan bir düzenleme kurulu gösteri yürüyüşü veya toplantı düzenleyebilecek. Diplomatik dokunulmazlığı bulunan kiÅŸiler düzenleme kurulu baÅŸkanı veya üyesi olamayacaklar. Tüzel kiÅŸilerin (sendika, dernek, siyasi parti vb.) toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemeleri ise yetkili organlarının kararına bırakılıyor. Bölge valisi, valiler ve kaymakamlar, ``milli güvenlik, kamu düzeni, suç iÅŸlenmesinin önlenmesi, genel saÄŸlık, genel ahlak veya baÅŸkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması`` amacıyla belirli bir toplantıyı yasaklayabilecek veya iki ayı aÅŸmamak üzere erteleyebilecek.Bölge valisine aynı gerekçelerle bölgeye dahil illerde ve ilçelerde bütün toplantıları üç ay süreyle erteleme yetkisi veriliyor. KALDIRILAN HÃœKÃœMLERTasarı ile Basın Kanunu`nun, kanunla yasaklanmış herhangi bir dilde yayın yapılması halinde, sorumlu müdürlerle yayımlatanlar hakkındaki cezaların para cezasına çevrilemeyeceÄŸi ve ilgililerin emniyette gözaltında tutulabileceÄŸine iliÅŸkin maddesi yürürlükten kaldırılıyor. Jandarma TeÅŸkilat Görev ve Yetkileri Kanunu`nun, jandarma subaylarına, valilik ve kaymakamlığa; jandarma astsubaylarına da bucak müdürlerine geçici bir süre vekalet verilebilmesine iliÅŸkin hükmünün de kaldırılması öngörülüyor. Devlet Güvenlik Mahkemelerinin KuruluÅŸ ve Yargılama Usulleri Hakkındaki Kanunun da sanık ile avukatının görüşmelerini sınırlandıranmaddesi ile Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu`nun dernek, vakıf, sendika ve kamu kurumu niteliÄŸindeki meslek kuruluÅŸlarının amaçları dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemesini yasaklayan hükümleri de yürürlükten kaldırılıyor. PERÅžEMBE GÃœNÃœ GENEL KURUL'DAAB`ye uyum çerçevesinde bazı yasalardadeÄŸiÅŸiklik yapılmasını öngören yasa tasarısı salı ve çarÅŸamba günleri komisyonlarda görüşülecek.Tasarı salı günü ``Tali komisyonlar`` olan Anayasa ve İçiÅŸleri Komisyonu`nda, ÇarÅŸamba günü de asıl komisyon olan Adalet Komisyonu`nda ele alınacak. 9 maddelik tasarının perÅŸembe günü de Genel Kurul`da ele alınması bekleniyor. TASARININ GEREKÇESÄ°``ÇeÅŸitli Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Ä°liÅŸkin Yasa Tasarısı``nın genel gerekçesinde, düşünceyi açıklama ve yayma, basın,dernek kurma özgürlükleri ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme ile siyasi parti kurma hakkının demokratik rejimin geliÅŸmesi bakımından özel bir öneme sahip olduÄŸu belirtildi. Tasarının genel gerekçesinde, çaÄŸdaÅŸ demokrasilerin, temel hak ve özgürlükleri saÄŸlamayı hedef alan çoÄŸulcu, katılımcı düşünceye dayananve hoÅŸgörü ortamında geliÅŸen sistemler olduÄŸu ifade edildi. Çağımızda insan hakları ve temel hürriyetlerin tanınmasının, evrensel bir ilgi konusu olduÄŸu bildirilen gerekçede, bunların güvence altına alınarak aykırı uygulamalardan korunması ve daha ileri düzeyde gerçekleÅŸtirilmesi amacıyla bazı uluslararası kuruluÅŸlar oluÅŸturulduÄŸuve çeÅŸitli uluslararası belgelerin kabul edildiÄŸi anımsatıldı. Gerekçede tasarının Anayasa`da ve Medeni Kanun`da yapılan deÄŸiÅŸikliklere uyum saÄŸlanması ve Ulusal Program çerçevesinde kısa vadede alınması gereken önlemlerle ilgili çeÅŸitli yasalarda deÄŸiÅŸiklik yapılması amacıyla hazırlandığı bildirildi.MHP 'KÃœRTÇE'YE' DÄ°RENDÄ°MHP, diÄŸer iki hükümet ortağının onay verdiÄŸi ikinci uyum paketini, özellikle Dernekler Yasası'nda, ‘Kürtçe golü’ne karşı büyüteç altına aldı. Tatmin olmadığı hususları tek tek belirleyen MHP tarafı, pakette düzeltmeler istedi. Paket, BaÅŸbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan baÅŸkanlığında Devlet Bakanı Faruk Bal ve Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün katıldığı toplantıda düzeltildi. Ardından, Bakanlar Kurulu'nda imzaya açıldı.MHP'li Devlet Bakanı Faruk Bal pakette anlaÅŸmanın saÄŸlanması üzerine, "3 siyasi partinin de mutabık kalabileceÄŸi bir sonuca ulaşılmıştır. Bizim hassasiyet gösterdiÄŸimiz konularda da olumlu geliÅŸmeler saÄŸlanarak metinleÅŸtirilmiÅŸtir. Türkiye'nin geleceÄŸi hepimizin geleceÄŸi. Türkiye'nin geleceÄŸi açısından önemli açılımları öngören bu paket bir tek MHP'nin fikirleriyle ÅŸekillenemez. Bir tek MHP'nin savunduÄŸunu konular halinde de mütalaa edilmesi doÄŸru deÄŸildir. Hepimiz Türkiye için en iyisini, en uygununu bulma gayreti içindeyiz" demiÅŸti.Kürtçe eÄŸitim ve yayın konusunun yer almadığı yeni Uyum Paketi'nin ilk halinde, MHP'nin kaygı ve soru iÅŸaretleri ÅŸunlardı:KÃœRTÇE YASAÄžI: Paketteki Dernekler Yasası deÄŸiÅŸikliÄŸi ile derneklerin dil yasağı kaldırılıyor. Bu düzenleme bazı derneklerin kalkıp Kürtçe kongre düzenleme yapmalarını kapsıyor mu? Bu konuda ikna olmazsak, daha net bir düzenleme yapılmalı, istismara kapı aralanmamalı.BASIN YASASI: Mevcut Basın Yasası'nda, toplatmayla birlikte ‘dağıtımının engellenmesi’ yaptırımı da vardı. Yeni düzenlemede bu yok. EÄŸer, bir yayın yasalara aykırı ise dağıtımın engellenmesi önemli. Dağıtım yapılıp, amaç hasıl olduktan sonra toplatma kararının verilmesi anlamsız. Bu nedenle, ‘Dağıtımın engellenmesi’ yaptırımının korunması korunmalı. POLÄ°S VE EÄžLENCE YERLERÄ°: Pakette, polisin eÄŸlence yerlerini doÄŸrudan kapatma yetkisi kaldırıldı. Savcı veya ilgili mülkiye amiri 24 saat içinde kapatma talebini mahkemeye intikal ettirecek. Mahkeme de 48 saat içinde istemi karara baÄŸlayacak. Bu sürede karar vermezse, kapatma istemi düşecek.Â
button