Ä°ki ustadan seçmeler

"Ustalara Saygı" bölümünde dört filmi yeralan Stephen Frears, 1941 Leicester, İngiltere doğumlu. Henüz 12 yaşındayken ailesiyle birlikte  'sıkıcı' bir kent diye tanımladığı Leicester'dan, Nottingham'a taşınan Frears, burada 'sıkı' bir tiyatro izleyicisi olarak yetişti. Bu sanat dalına duyduğu sevgi o kadar yoğundu ki, Cambridge Üniversitesi'ndeki hukuk öğrenime değil de tiyatro yönetmenliğine daha çok zaman ayırdı.
 
Okuldan mezun olduğu 1963'te Granada Television ve BBC'ye yaptığı stajyerlik başvuruları reddedildi. Ama Mayorka'da tatildeyken tanıştığı yönetmen Lindsay Anderson, ona Royal Court Theatre'ın kapılarını açtı. Tiyatroda Karel Reisz'la da çalışan Frears, Reisz'ın "Morgan: A Suitable Case for Treatment'ında (1966), Anderson'ın "If...(Eğer...) (1968) adlı eserinde ve Albert Finney'nin tek yönetmenlik girişimi olan "Charlie Bubbles"da (1968) "sanki bir tür asistan" olarak kariyerine başladı.

Televizyonla da ilgilenen Stephen Frears, 1972'de BBC'ye girdi ve 12 yıl boyunca BBC, LWT gibi kanallarda yayınlanan dramalarda görev yaptı. Bu onun meslek kariyeri için iyi bir başlangıç oldu. Kısa sürede adını duyurmasını sağladı.
 
Frears ilk büyük çıkışını 1985 tarihli Benim Güzel Çamaşırhanem (My Beautiful Laundrette) adlı filmle yaptı. Bu film Frears açısından olduğu kadar başroldeki Daniel Day Lewis açısından da bir dönüm noktası oldu. Filmin senaristi, yarı Pakistanlı yarı İngiliz Hanif Kureishi ile daha sonraki dönemlerde de birlikte çalıştı.

Yönetmenin adını uluslararası alanda duyurduğu film iki Oscar kazanan Tehlikeli İlişkiler (Dangerous Liasons) oldu. Choderlos de Laclos'un klasik romanından yaptığı bu uyarlamada kamerasını her zamankinden daha yakına sokarak, seyirciyi erotik entrikaların yardakçısı haline getirdi Frears. Bu filminde John Malkovich ve Michelle Pfeiffer gibi Hollywood starlarına rol veren Frears'ın ABD'de çektiği Hero (Zoraki Kahraman) ise kelimenin tam anlamıyla bir fiyasko oldu. Ama Frears kısa sürede kendini toparladı ve düşüşe geçen başarı grafiğini yeniden yukarılara çekmeyi bildi.

DEMÄ°R LADY'YE AÄžIR ELEÅžTÄ°RÄ°

Frears'ın bugünkü programda yeralan iki filminden biri Sammy ve Rosie İşi Pişirdi'nin (Sammy and Rosie Get Laid) senaryosunda yine "iyi ortağı" Hanif Kureishi'nin imzası var. Tıpkı, Benim Güzel Çamaşırhanem gibi bir Thatcher dönemi eleştirisi bu film de. Yönetmenin deyimiyle "Demir Lady"ye ve onun temsil ettiği herşeye karşı bir saldırı.

Frears bu filmde de ırkçılık ve cinsellik konusunu ele alıyor. Ama her zamanki nazik ve ölçülü üslubunu bir kenara bırakarak.

Filmin kahramanı, ülkesi Pakistan'dan kaçıp Londra'daki oğlu Sammy ve gelini Rosie'nin yanına yerleşen Rafi.

Bu arada Sammy ve Rosie İşi Pişirdi'nin bazı muhafazakarlar tarafından, İngiliz sol sinemasının en uç ve saldırgan örneklerinden biri olarak nitelendirildiğini de hatırlatalım.

VAHŞİ BATI İÇİN BİR AĞIT

1988 tarihli Sammy ve Rosie İşi Pişirdi'den tam on yıl sonra çektiği İhtiras Tomurcukları (The Hi- Lo Country) ise Frears'ın klasik Hollywood westernlerine selam gönderdiği bir film.

Sam Peckinpah'ın uzun süre kalbinde yaşattığı proje olan İhtiras Tomurcukları, zamanla yitip giden Vahşi Batı'ya ve western filmlerine bir ağıt. Telaşsız bir tempo, ard arda görüntülerle beyazperdeye yansıyan yalnız süvariler..

Frears, Max Evans'ın romanından uyarladığı bu romantik öyküyü "akıl hocam" dediği Lindsay Anderson'a ithaf etmiş.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Meksika'nın Hi- Lo kasabasına yerleşen iki adamın öyküsünü anlatan film, 99'da Gümüş Ayı En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazandırmıştı Stephen Frears'a.

* Sammy ve Rosie İşi Pişirdi/ Kadıköy Rexx/ Saat: 19:00
* İhtiras Tomurcukları/ Beyoğlu Sinepop/Saat:16:00

 Â