Ä°ki tekerleÄŸin tarihi

Çizimlerde bisikletlerdeki zincirdişli sisteminin mükemmele yakın çizimleri yer alıyor.

Yine de bisikletin kökenine ilişkin kesin bilgiler vermek zor. M.Ö 2300'lü yıllarda Çin'de, daha sonraları da Mısır ve Hindistan'da bisikletin en ilkel şekliyle kullanıldığı sanılıyor. Hatta o dönemde kullanılan bisikletler, 1790'da Fransız Sivrac'ın sağ ve sol ayakların itmesiyle yürüyen, iki tekerleğin ortadaki tahta gövdeyle birbirine bağlandığı aracın atası sayılıyor.

1816'da Alman Baron Karl Friedrich von Drais, "celerifere" adını taşıyan bu alete, tekerlekleri yönlendirmeye yarayan ilkel gidonu ekledi. Drais, icat ettiği ve "Draissienne" adını verdiği bu pedalsız bisikletle Beaunne-Dihon arasında saatte 15 km hızla yolculuk ederek bisiklet tarihinde yeni bir sayfa açtı.

Fransız Pierre Michaux ile oğlu Ernest, 1861'de değirmenden çıkardıkları bir kol ve yardımcı ekipmanlarla pedal takımı geliştirdiler. "Velosipede" adını verdikleri bu araç halk arasında "kemik titreten" olarak anıldı. Çünkü demirden şasisi kullanan kişiyi ciddi şekilde sarsıyordu.

1867'de Paris Fuarı'nda çelik borulu ve jantlı bisiklet modeli sergilendi.

Ä°LK YARIÅž
İlk bisiklet yarışı 1869'da Fransa'da Toulousse-Caraman-Toulousse arasında yapıldı. 50 kg'lik bisikletiyle Letourd ilk şampiyon ünvanını kazandı. 34 km'lik mesafeyi saatte ortalama 10,798 km hızla, 3 saat 9 dakikada tamamlamıştı.

1870'de ön tekerleği büyük, arka tekerleği küçük bir model geliştirildi.

1888'de John Boyd Dunlop, şişme lastikleri geliştirerek, güvenli bisiklete daha üstün bir görünüm kazandırdı.

19. yüzyılın ikinci yarısında bisiklet hızlı bir gelişme gösterdi. Metal boru teknolojisindeki ilerleme, madeni alaşım alanındaki gelişmeler ve yeni tasarlanmaya başlanan vites sistemleri, hafif ve yüksek kaliteli bisikletleri artırdı.

1902'de çelik telli Bowden freni üretildi, 1905'te arka tekerleğin göbeğine bir dizi çarklı vites yerleştirildi.

Bugün kullanılan vites sistemine 1925'te geçildi, kuşkusuz en ilkel haliyle...

II. Dünya Savaşı'ndan sonraki 10 yıl boyunca Avrupa'daki araba sayısı üç katına çıkarken bisiklet sayısı düştü. 1970'lerde bisiklet satışlarında yine canlanma görüldü. Kalın tekerlekli ve hafifi bisikletle Schwinn'in dolma lastikli modelinin birleştirildiği BMX marka bisikletler o dönemde her çocuğun rüyasını süslüyordu.

Aldığı son ÅŸekliyle bisiklet, aracın tüm parçalarını taşıyabilen çelik, alüminyum, titan veya karbon esaslı alaşımlı tüplerden oluÅŸuyor. Gidon tarafından hareket ettirilen eÅŸit çaplı tekerlekler, ön tekerleÄŸin eksenini tutan çatal, arka tekerleÄŸi sabitleyen yatay çatal, pedal takımı, ayarlanabilir sele, vites ve fren sistemleri, çaÄŸdaÅŸ bisikletin ekipmanlarını oluÅŸturuyor.Â

*Focus dergisinin temmuz sayısından derlenmiştir. Bisikletin Türkiye'ye girişi, elektrikli bisiklet gibi ayrıntıları Focus'ta okuyabilirsiniz.