İdlib için silahsız bölge uzlaşması

RUSYA’nın Soçi kentinde bir araya gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Esad rejiminin harekât düzenlemeye hazırlandığı Suriye’nin muhaliflerin kontrolündeki İdlib vilayetinde iki taraf arasında silahtan arındırılmış bir bölge oluşturulması konusunda anlaştı. Buna göre 15 Ekim’den itibaren rejim ile muhalifler arasında 15-20 km’lik bir ara bölge oluşturulacak. Ağır silahlar ve radikal gruplar buradan çekilecek. Türk ve Rus askerleri ortak devriye yapacak. Anlaşma çerçevesinde Türkiye’nin bölgede bulunan gözlem noktaları da tahkim edilecek. Görüşmelerin ardından iki lider ortak basın toplantısında kameraların karşısına çıktı.

PUTİN: İŞBİRLİĞİNE DEVAM
Rusya Devlet Başkanı Putin özetle şu ifadelere yer verdi: “Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile çok yapıcı ve kapsamlı görüşmeler yaptık. Sayın Erdoğan ile ikili ticarette milli paranın kullanılması konusunda hemfikiriz. Enerji alanında işbirliğine devam edeceğiz. Bugün Erdoğan ile çok önemli mutabakatlara vardık. Biz Rusya olarak, İdlib’de çatışmasızlık bölgeleri kuran ülkelerden biriyiz. Buna göre militanların Halep veya Rusya’nın Tartus ve Hmeymin üslerine saldırı tehlikesini bertaraf etmek için 15 Ekim tarihine kadar 15-20 kilometre genişliğinde silahlardan arındırılmış bölge kurulacak. Nusra, Tahrir al Şam benzeri terörist örgütlerin ağır silahları çektirilecek. Silahlardan arındırılmış bu güvenlik şeridi kontrolü ise Rusya ve Türkiye askerleri tarafından ortaklaşa denetlenecek. Hem Rusya hem Türkiye Astana formatını yürütecektir. Suriye hükümeti, muhalefeti ve Suriye temsilcilerinin katılımıyla Anayasa Komitesi’ni kuracağız. Türk meslektaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum.”

Samimi karşılama: Putin dünkü görüşmede Erdoğan’ı kapıda samimi şekilde karşıladı. İki lider 10 gün önce İdlib için İran’ın başkenti Tahran’da bir araya gelmişti.

ERDOĞAN: MUHALİFLER KALACAK
Cumhurbaşkanı Erdoğan özetle şöyle konuştu: “Kıymetli dostum Putin ile bir kez daha bir araya gelmiş bulunuyoruz. Ticarette bir önceki yıla kıyasla yüzde 31’lik bir yükseliş söz konusu. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da Rus turistler ilk sırada yer alıyor. Görülen o ki 6 milyonla rekorumuzu sürdüreceğiz. Vizesiz seyahat rejiminin bir an önce gerçekleşmesi için çalışmalarımız devam ediyor. Sayın Putin’le Suriye konusunu son olarak Tahran’da ele alma fırsatı bulmuştuk. Bugün Tahran’daki çözümleri sahada nasıl uygulayacağımızı görüştük. Muhalifler bulundukları alanda kalmaya devam edecekler. Ancak radikallerin buradan çekilmesini sağlayacağız. Çatışmasızlık bölgesine saldırının olmaması için ortak çalışacağız. Rusya ve Türkiye silahsızlandırılmış bölgelerin güvenliği için çalışacak. Gerek üçüncü tarafların provokasyonlarını, gerekse ihlallerin tespitini ve engellenmesini yine birlikte temin edeceğiz. Bugünkü mutabakatla İdlib’de büyük bir insani krizin önüne geçtiğimize inanıyorum.

EN BÜYÜK TEHDİT YPG/PYD
Suriye’de faaliyet gösteren teröristlerin İdlib’le sınırlı kalmadığını da görüştük. Suriye’nin geleceğine yönelik en büyük tehdit YPG/PYD’dir. Bu terör bataklıkları kurutulmalı. Suriye’deki en büyük tehdit Fırat’ın doğusundaki bölgeden kaynaklanmaktadır. Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekâtı ile biz buradaki bazı bölgeleri terörden temizledik. Bu hedefe yönelik işbirliğimizi sürdüreceğiz. Hedefimiz tabi ki bir an önce Suriye’de bir anayasanın oluşması, ardından orada Suriye halkının kendi gerçek demokratik iktidarına kavuşmasıdır.”


Ortak basın toplantısının ardından Devlet Başkanlığı Rezidansı’ndan ayrılan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, Rusya Devlet Başkanı Putin uğurladı.

'İDLİB HAREKÂTI OLAMAYACAK'
ERDOĞAN ile Putin’in mutabık kaldıkları İdlib cephe hattında 15 kilometrelik ‘silahlardan arındırılmış bölge’ kararının ardından Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu da önemli açıklamalarda bulundu. Siyasi liderler arasındaki görüşme sonucunda İdlib’e yönelik askeri harekât düzenleme gereksinimi kalmadığını duyuran Şoygu, “İdlib’e yönelik askeri harekât olmayacak. Aldığımız kararlar önümüzdeki saatlerde Suriye tarafıyla da paylaşılacak” dedi.

SAVUNMA BAKANLARI SORUMLU
İdlib bölgesinde sağlanan silahlardan arındırılmış bölge mutabakatından iki ülke Savunma Bakanları Hulisi Akar ile Sergey Şoygu sorumlu olacak. Basın toplantısında kürsüye davet edilen Akar ile Şoygu, mutabakat metnini liderler şahitliğinde imzaladı.

ABD: MUTABAKAT UMUT VERİCİ
TÜRKİYE ile Rusya arasında varılan İdlib mutabakatına, ABD’den olumlu tepki geldi. ABD Savunma Bakanlığı Askeri İstihbarat Şefi Robert Ashley, “Erdoğan ile Putin’in vardıkları mutabakat ümit verici. İdlib’de bir askeri harekât gerçekleşseydi bu bir felaket olurdu. Orası kaynayan bir kazan. 20’nin üzerinde farklı grup orada bulunuyor. Atılan adımla, bu grupların da kademeli olarak siyasi görüşmelere dahil edilmesi umudu doğuyor” yorumunda bulundu.

BM: UMARIZ OLUMLU ETKİSİ OLUR
Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, de günlük basın toplantısında Soçi zirvesini değerlendirdi. Dujarric, “Putin ve Erdoğan arasındaki toplantı çok önemli bir toplantı ve umarız İdlib’deki sivillere de olumlu etkisi olur. İdlib’de siviller büyük tehlike altında” diye konuştu.

Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın danışmanı Jan Egeland da sosyal medyadan açıklama yaptı. Egeland, “Türkiye ve Rusya, yerinden edilmiş insanlara yönelik korkunç bir savaşı önleyebilecek plan konusunda hemfikir. Suriye hükümeti ve silahlı muhalif gruplar, anlaşmaya saygı duymalı, kan dökülmesine yol açmamalı ve insani yardımlara izin vermelidirler” ifadesini kullandı.

İRAN: İDLİB'DE OPERASYONA KATILMAYACAĞIZ
CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün bir araya gelmeden önce Tahran’dan önemli bir açıklama geldi. İran Dışişleri Sözcüsü Behram Kasımi, ülkesinin Esad rejimini İdlib’e düzenleyeceği olası bir operasyona katılmayacağını söyledi. Kasımi, gazetecilere yaptığı açıklamasında ülkesinin İdlib’le ilgili bir operasyon içerisinde bulunmak istemediğini belirtti. Kasımi, “İdlib’de insani durumlar ile ilgili girişimler var ve bunun önemini göz önünde bulundurarak bir sonuç elde etmeyi umuyoruz” diye konuştu.

Bu arada terör örgütü PKK’nın kolu YPG’nin en büyük bileşenini oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) sözcüsü Kino Gabriel, İdlib operasyonuna katılmaları için kendilerine davet gelmediğini söyledi. Rus Sputnik’in haberine göre Gabriel şunları söyledi: “İdlib operasyonuna katılacağımız şeklinde basında haberler çok çıktı. Fakat bu haberler gerçeği yansıtmıyor. İdlib operasyonu için Suriye ordusu veya herhangi bir güç bizimle görüşmedi. Bu konuyu kimse bizimle tartışmadı. Kimse bizi operasyona davet etmedi. Şu aşamada operasyona katılmıyoruz.”