Ä°deal sonbahar yolculuÄŸu: Polonezköy

Taşıdığı kültür, tarih ve insan yapısıyla hem Ä°stanbul'un çok çok uzağında hem de 20-25 kilometrelik mesafeyle çok yakınında bulunuyor Polonezköy. Çam, meÅŸe, kayın, kestane, salkım söğüt aÄŸaçlarıyla çevrili bir yakın cennet burası.Leonard Dohoda'nın ve 1936'da köyü ziyaret eden Atatürk'ün kaldığı evi mutlaka görmelisiniz. Polonezköy'ün tarihi hakkında köklü bilgiye sahip olmak istiyorsanız Katolik Mezarlığı’nı ve Latin Katolik Kilisesi'ni mutlaka ziyaret etmelisiniz.Åžimdi ormanların içinde kaybolmanın, uzaklarda, tek bir apartmanın bile görünmediÄŸi yamaçlara çıkmanın, hafif rüzgarla uçuÅŸan yaprakların arasında soluk alıp vermenin, yani mevsimi, hayatı hissetmenin tam zamanı. Bunun için Murat Belge'nin 'uzak Ä°stanbul' dediÄŸi Polonezköy biçilmiÅŸ kaftan gibi. Taşıdığı kültür, tarih ve insan yapısıyla hem Ä°stanbul'un çok çok uzağında hem de 20-25 kilometrelik mesafeyle çok yakınında Polonezköy. Çam, meÅŸe, kayın, kestane, salkım söğüt aÄŸaçlarıyla çevrili bir yakın cennet burası. Eskiden Polonezköy'e biri AlemdaÄŸ'dan diÄŸeri Beykoz'dan olmak üzere iki yoldan gidilirdi. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve çevre yollarının tamamlanmasıyla bugün Kavacık'tan da köye ulaşılabiliyor. Köye giden yolun her iki yanında çok sayıda 'kendin piÅŸir kendin ye' lokantaları bulunuyor. Bazıları manzaraya nazır tepelerde. Köye girdiÄŸinizde geliÅŸigüzel yerleÅŸtirilmiÅŸ pansiyon ve otel tabelalarının yarattığı kirlilikle karşılaşırsınız. Bunlara aldırmayın. Bahçeleri tahta çitlerle çevrili, rengarenk çiçeklerle tıka basa dolu olan ahÅŸap Polonez evlerine dikkat edin. Leonard Dohoda'nın, eski muhtar Edek'in ve 1936'da Atatürk'ün kaldığı evi mutlaka görmelisiniz. Katolik Mezarlığı’nı ve Latin Katolik Kilisesi'ni de ziyaret edin.KÄ°TABELERÄ° MUTLAKA OKUYUNPolonezköy'de Türkiye'nin baÅŸka bir yerinde eÅŸine ender rastlanan bir sürprizle karşılaÅŸacaksınız. Ziyaret ettiÄŸiniz hemen hemen tüm tarihi yapıların giriÅŸinde birer kitabe bulunuyor. Bu kitabeler, burada bir zamanlar geçmiÅŸlerine baÄŸlı vefalı insanların yaÅŸadığının iÅŸareti olarak karşımızda duruyor. Polonezköy Mezarlığı giriÅŸindeki kitabede ÅŸunlar kayda geçirilmiÅŸ:‘‘1831 ve 1863 yıllarında Polonya'nın hürriyeti için savaÅŸmış olan ve 1854-1856 tarihinde Kırım Savaşı'na katılmış bulunan kiÅŸiler için Polonezköy'deki bu Latin Katolik Mezarlığı, 1848'de Türkiye'ye sığınmış Polonyalılar tarafından yapılmıştır.’’Bu küçük ve bakımlı mezarlıkta, diÄŸer mezarlardan biraz uzak ve göze batmayan bir yerinde, Polonyalı ÅŸair J. Slovvacki'nin büyük aÅŸkı Ludvvicka Sniadecka'nın mezarı yer alıyor. Ludvvicka adlı bu kadın, Kırım Savaşı'nda Polonyalı Kazak ve Dragon Alayı'nın komutanı, Osmanlı Ordusu'nda Mehmet Sadık PaÅŸa adıyla anılan General M. Czaykovvski ile evlenmiÅŸ. GüzelliÄŸi ve entelektüel kiÅŸiliÄŸiyle bilinen Ludvvicka, sonradan Müslüman olmuÅŸ, 1866'da Ä°stanbul'daki evinde ölünce vasiyeti üzerine burada defnedilmiÅŸ. Kabri mezarlıktaki tek Müslüman mezarı.Mezarlığın karşısındaki kilisenin giriÅŸindeki Lehçe ve Türkçe yazılmış kitabede ise ÅŸu ibare var: ‘‘Polonezköy'deki bu Latin Katolik Kilisesi 1848'de Azize Anna ismi ile inÅŸa edilmiÅŸtir. Sonra 1914'te Gzestochovalı Meryem Ana'ya vakf edilmiÅŸtir.’’POLONYALILARIN KÖYÃœHikayenin baÅŸlangıcı 1772'ye kadar uzanıyor. O yılın başında Avusturya, Rusya ve Prusya, aralarında anlaÅŸarak Polonya'yı paylaÅŸmaya karar verdiler. Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu, Polonya'nın parçalanmasına karşı çıktı. O günden sonra Osmanlı toprakları, iÅŸgale baÅŸkaldıran Polonyalı siyasi göçmenlerin sığınağı haline geldi. 1831 ayaklanması, 1848 Macar ayaklanması ve 1863 ayaklanmasının bastırılmasından sonra Polonyalı ve Macar vatanseverler, gruplar halinde Ä°stanbul'a geldi.1841'de Fransa'ya yerleÅŸmiÅŸ olan Polonyalı Prens Adam Czartoryski, Ä°stanbul'da Polonya temsilciliÄŸi kurdu. Bir yıl sonra Czartoryski, Ä°stanbul'da yerleÅŸmiÅŸ olan Lazarist rahiplerin elindeki geniÅŸ arazilerde, bir Polonya kolonisi kurulmasını teklif eden mektubu Osmanlı hükümetine gönderdi. 3 Mart 1842'de imzalanan anlaÅŸmaya göre prens, Lazarist rahiplerin arazilerinin 5000 dönümünü sonsuza kadar kiraladı. Ä°ÅŸte Polonezköy bu topraklarda kuruldu. Ä°stanbul'daki Polonyalı sığınmacılar buraya yerleÅŸti ve köyün adı Adampol oldu. Polonezköy'de, kuruluÅŸundan itibaren tarım ve hayvancılık yapılırdı.TURÄ°ZMÄ°N BAÅžLANGICIBundan 30 yıl öncesine kadar Bodrum ve Marmaris gibi ÅŸimdinin ünlü turizm merkezlerinde hizmete açılan pansiyonların önünde ‘‘pansuman bulunur’’ diye yazıyordu. Çünkü Anadolu, o tarihlerde henüz otel ve pansiyonla yeni tanışıyordu. Ama Polonezköy turizme yönelik hizmet vermeye taa 1920'de baÅŸladı. Ä°stanbul'un dört bir yanından Lehler'in gündelik yaÅŸamını merak eden insanlar köye gelirdi. Daha sonra Polonya'nın ünlü ÅŸairleri, devlet adamları ziyaret ederdi burayı. 1960'larda Polonezköy'de 140 Polonyalı bulunuyordu. Åžimdi 35-40 kiÅŸi kaldı. 10-15 yıl öncesine kadar Polonez'e gelenleri milli giysiler içindeki genç kızlar karşılar, viÅŸne, kiraz, elma ve armut aÄŸaçlarının altındaki tertemiz masalarda mantarlı ve beykın kabarık moletler, lahana turÅŸusu, arzu edene domuz pirzolası ikram ederlerdi. DoÄŸu Avrupa stilindeki ahÅŸap çatıları sazla kaplı çiftlik ambarlarının civarında yetiÅŸen çileklerden, viÅŸnelerden yapılan reçeller sunulurdu. Bu gelenek hálá sürüyor. Polonezköylüler, yoÄŸurt, reçel ve tereyaÄŸlarını hálá evlerinde yapıp pansiyonlarda konaklayan ziyaretçilere sunuyor.Polonezköy'den ünlüler de yetiÅŸmiÅŸ. Bunlardan biri Leyla Gencer. Annesi Polonyalı, babası Türk. Çocukluk ve gençlik yıllarını Adampol'de geçiren Leyla Gencer, ilk gençlik aÅŸkını da burada yaÅŸamış. DiÄŸer bir ünlü Polonyalı da, filolog Prof. Ludvvig Biskupski. Ä°stanbul Ãœniversitesi Fransız Filolojisi'nde kürsü baÅŸkanlığı yapmış.1968'de bölgeden kadastro geçince Lehlerin bir kısmı arazilerini satarak baÅŸka ÅŸehirlere ve ülkelere göç etmiÅŸ. Köyü kuran Polonyalılar'dan geriye ÅŸimdi sadece 35-40 kiÅŸi kalmış. NEREDE YENÄ°R?Leonardo Restaurant-Cafe: 0216 432 30 82Yeji Dohoda Et-Mangal, Kendin PiÅŸir Kendin Ye: 0216 432 32 14Berik Restaurant: 0216 432 31 11NEREDE KALINIR?Hera Pansiyon: 0216 432 31 83-84Club Adampol: 0216 432 31 54/56Fredi Pansiyon: : 0216 432 30 47-432 32 24 NASIL GÄ°DÄ°LÄ°R?Polonezköy, Ä°stanbul'un Anadolu yakasında. Avrupa yakasından köye gitmek için en iyi yol TEM otoyolunu kullanarak Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nden geçmek. Daha sonra da ilk çıkış olan Beykoz-Kavacık ayrımından, ÇavuÅŸbaşı-Polonezköy tabelalarını takip ederseniz, Polonezköy yoluna ilk adımı atarsınız. Buradaki kavÅŸaktan saÄŸa dönerseniz, Polonezköy'e 30-35 dakika içerisinde ulaÅŸabilirsiniz. Kavacık çıkışından Polonezköy 12 kilometre. Ä°stanbul-Polonezköy arası uzaklık ise, sadece 24 kilometre.Â