İhsan YILMAZ
Oluşturulma Tarihi: Ekim 05, 2002 02:18
Meyhaneleri ve balıkçılarıyla tanınan Samatya semti, İkinci Bahar adlı televizyon dizisiyle şöhreti yakaladı. O dönemde tarihi semte duyulan ilgi o kadar artmıştı ki, çekim mekanlarına günlük turlar bile düzenlenmişti. Dizi bitti, ama semte olan ilgi bitmedi.
İki fotoğrafçı, Kemal Cengizkan ve Dora Günel, Samatya'nın girişinde, 29 ahşap evden oluşan İçkalpakçı Çıkmazı'nda iki yıl süreyle çalışarak gündelik yaşamın fotoğraflarını çektiler. Gülay Kayacan, Ebru Soytemel ve Gamze Toksoy'dan oluşan sosyolog ekibi de sokakta yaşayan kişilerle söyleşiler yaparak monografi ve sözlü tarih çalışması yürüttüler.
Bütün bu sosyal-belgesel çalışma iki aşamalı bir sergiye dönüştü ve ilk sergi İçkalpakçı Çıkmazı'nda 28 Eylül'de bir günlüğüne açıldı. Sokak sakinleri kendi yaşamlarını siyah beyaz fotoğraf karelerine yansıyan şekliyle gördüler bu sergide. İki yıl önce yeni doğanlar yürümeye başlamış, aralarında ölenler olmuştu. Günün sonunda da fotoğrafları duvarlarına asılmak üzere kendilerine verildi.
Altmış adet siyah beyaz fotoğrafın yer aldığı serginin ikinci aşaması ise bugün saat 17.00'de
Galatasaray'daki Fotoğrafevi'nde açılıyor. Sergiyle birlikte Fotoğraf Vizyon Yayınları tarafından bir de fotoğraf albümü yayınlandı. Albümde fotoğrafların yanı sıra yürütülen sosyolojik araştırmanın özet sonuçları da yer alıyor.
Mahalle sakinleriyle yapılan söyleşilerden çıkarılan sonuçlar, fotoğraflara yansıyan görüntülerin arkasındaki dünyayı yansıtıyor.
HER DÖRT KİŞİDEN ÜÇÜ İSTANBUL DIŞINDA DOĞMUŞSokağın tarihini aktarabilecek sadece 80 yaşında bir erkek ve 70 yaşında bir kadın. Her ikisi de Bulgaristan'dan İstanbul'a göç etmişler ve 1950'li yıllarda İçkalpakçı Çıkmazı'na yerleşmişler. Araştırma kapsamında anket uygulanan toplam 29 kişinin dörtte üçünden fazlası İstanbul dışında doğmuş. İlk iki sırada Mardin ve Malatya doğumlular var. Onları Bitlis, Diyarbakır, Gaziantep, Erzurum, Kastamonu, İzmir, Nevşehir ve Tokat doğumlular takip ediyor.
Dizi için geldiklerini sanmışlar
Kemal Cengizkan ve Dora Günel iki yıl önce sokağı belirleyip fotoğraf çekimine başladıklarında sokak sakinleri, yan sokaklarda çeşitli televizyon dizileri için kiralanan evler olduğundan yeni dizinin de kendi sokaklarında çekileceğini sanmışlar. Önce fotoğraf çektirmek istemeyenler olmuş ama çekilen fotoğrafların kendilerine verildiğini görünce projeye katılanların sayısı artmaya başlamış. Fotoğraf sanatçısı Ali Cengizkan ‘‘amacımız görüntü avcılığı yapmak değildi, bu tür belgesellere devam edeceğiz’’ diyor.
Beş erkekten biri işsiz
İçkalpakçı Çıkmazı'nda erkeklerin yüzde 21'i uzun süredir işsiz. Yüzde 65'i ise sosyal güvencesi ve sürekliliği olmayan temizlik hizmeti, pazarlama ve pazarcılık alanlarında vasıfsız işçi olarak çalışıyor. Hane reisi olan erkeklerin yüzde 14'ü ise emekli. Sokaktaki erişkin kadınların yüzde 90'ı ev hanımı. Kalanı ise başta temizlik olmak üzere çeşitli alanlarda vasıfsız işçi olarak ve hemen hepsi sigortasız olarak çalışıyor. Babaları işsiz olan, 11-17 yaşlarındaki çocuklar Beyazıt ve Samatya civarında bulunan konfeksiyon, kundura ya da deri atölyelerinde haftalık 20-30 milyon liraya sigortasız olarak çalışıyorlar.