IBM’in Türk icadı dünyayı çevirecek

IBM’in ABD’deki araÅŸtırma laboratuvarında çalışan Türk mühendis Ä°smail HaritaoÄŸlu’nun icat ettiÄŸi ‘Infoscope’ adlı teknoloji sayesinde insanlar dilini bilmedikleri yabancı ülkelerde karşılaÅŸtıkları yazıların çevirisini cep telefonlarından anında okuyabilecekler. TIME dergisine de konuk olan HaritaoÄŸlu projesini Hürriyet e.yaÅŸam’a anlattı.Görsel gerçekliÄŸin deÅŸifresi olarak tanımlanabilecek bir teknoloji olan Infoscope, geleceÄŸin yaÅŸam biçiminin tasarlandığı laboratuvarlardan birinde, bir Türk mühendisi tarafından üretildi. Parlak fikirler genellikle günlük hayatta gelir akla. Infoscope’un mucidi Ä°smail HaritaoÄŸlu da bu icadı sokakta buluyor. Tokyo’da dolaşırken, hiç anlamadığı bir dilde yazılan tabelaların üstüne üstüne geldiÄŸini hissediyor. Japoncayı bilmeyenler için bir simge yığını olan bu yazılar mutlaka çok daha kolay biçimde anlaşılabilmeli diye düşünüyor HaritaoÄŸlu. Bir mühendisin tekniÄŸi ve Türk’ün pratik zekası birleÅŸince çözüm bir anda düşüyor aklında. FotoÄŸrafı çekilen görüntü, bir sisteme transfer edilip deÅŸifre edilerek anlaşılır hale getirilmiÅŸ biçimiyle kullanıcıya ulaÅŸtırılacak. Bugünün teknolojisinde sahip olduÄŸumuz hızlı veri transferi saÄŸlayan mobil ÅŸebekeler ve yüksek kalitede resim çekebilen kameralı cep telefonlar henüz üretilmediÄŸi için, genç mühendis eldeki malzemelerle yola çıkıyor. Bir bilginin anlaşılabilir olduÄŸunda anlamlı olduÄŸunu düşünen Ä°smail HaritaoÄŸlu, görsel dünyada farklı dillerin birbirine birkaç saniye içerisinde çevrilebileceÄŸi fikrini hızla hayata geçirmeye baÅŸlamış. ABD San Jose ’deki Almaden AraÅŸtırma Merkezi’nde, IBM’in tüm teknolojik olanaklarını kullanarak icadı üzerinde çalışmaları yoÄŸunlaÅŸtıkça ÅŸirket içinde proje daha fazla ilgi görmeye baÅŸlamış. Görünenden çok daha fazlasıHaritaoÄŸlu 2002 yılında bu sistemi kurmak için görüntü alabilen bir avuçiçi bilgisayar kullanmaya baÅŸlamış. FotoÄŸrafı çekilen görüntü IBM’in sunucusuna aktarıldıktan sonra, çevirisi yapılmış metin görüntünün üzerine oturtulmuÅŸ biçimde geri gönderiliyor. Bir tabela, tren tarifesi, yol iÅŸareti veya bir restoran mönüsü kolaylıkla anlaşılır dile çevrilerek kullanıcıya iletilmiÅŸ oluyor. Ä°smail HaritaoÄŸlu’nun ‘ÇoÄŸaltılmış Gerçeklik ’ ( Augmented Reality) olarak tanımladığı bu uygulama, kusursuz olmasa da, kullanıcının iÅŸini görebilecek kadar anlaşılabilir bir çeviri sunabiliyor. Kimi üniversitelerde ders olarak okutulan Augmented Reality , yaygın biçimde bilinen bir kavram olan ‘Virtual Reality ’ (Sanal Gerçeklik)’den farklı olarak, insanlara gerçek dünya içerisine küçük detayların eklenmesi anlamına geliyor. ÖrneÄŸin tarihi bir binaya ÇoÄŸaltılmış Gerçeklik gözlüğüyle bakıldığında, yapının teknik özellikleri ve yapım yılı gibi bilgileri üzerine ekleniyor. Ä°smail HaritaoÄŸlu’nun Ä°nfoscope projesinin dayandığı en önemli kavramlardan biri de iÅŸte bu. Henüz bu teknoloji kullanıcılara, anlaşılır hale çevrilmesi istenen görüntünün fotoÄŸrafını çekip gönderme ve karşılığında anlaşılır görüntüyü alma olanağını sunuyor olsa da, yakın gelecekte ÇoÄŸaltılmış Gerçeklik kavramı sayesinde iÅŸler deÄŸiÅŸecek. Teknolojide mobil olanın makbul görüldüğü günümüz dünyasında, tüketicilerin bu cihazlarla bilgiye sınırsız eriÅŸim hakkının verilmesi Ä°nfoscope gibi teknolojilerle mümkün olacak. ÇoÄŸaltılmış Gerçeklik gözlüğüyle Tokyo sokaklarında dolaşırken tüm tabelaların Türkçe okunabilmesi, Ä°smail HaritaoÄŸlu’nun projesinin devamı olabilir. ÇoÄŸaltılmış Gerçeklik kavramının olanakları sadece yabancı dilin çevrilmesiyle kalmıyor. EÄŸitim, kültür, spor, eÄŸlence, iÅŸ ve günlük hayatın tüm alanlarına uygulanabilen bu yaklaşım, yaÅŸam biçimini baÅŸtan aÅŸağı yenileyebilecek bir güce sahip. Yaptığı iÅŸi ‘teknolojiyi toplumun kullanabileceÄŸi forma sokmak’ olarak niteleyen HaritaoÄŸlu, ‘Teknolojik bir fikri ortaya çıkardıktan ve uygulanabilir kıldıktan sonra bizim için en büyük uÄŸraÅŸ, insanların kullanabileceÄŸi biçime sokmak oluyor’ sözleriyle aslında Ä°nfoscope’la ilgili önemli bir detayın da anahtarını veriyor. Böyle bir teknolojinin varlığından ziyade, ihtiyaç duyabilecek herkesin, standart bir teknolojik olanakla her an her yerde bilgiye eriÅŸebilmesini saÄŸlamak daha önemli. Operatörlere teknolojik üstünlükÄ°ÅŸ dünyası için de parlak bir fikir Ä°nfoscope. Cep telefonu operatörleri abonelerine bu teknolojiyi sunarak önemli bir prestij elde edebilir. Özellikle turistik bölgelerde önemli faydaları görülebilecek Ä°nfoscope, operatörler için maddi kazanç saÄŸlayacakları bir hizmet olmasa da, teknoloji rekabetinde önemli bir üstünlük anlamına gelebilir. Görme özürlüler ve yaÅŸlılar için farklı ek uygulamaları da bulunan Infoscope’u, trafikte araçların plakalarını tanımlayıp hızlıca iÅŸlem yapmak isteyen polis teÅŸkilatlarının da ilgisini çekmiÅŸ. Turkcell’in ‘Nebuçalan’ adlı hizmetinde, bir telefon numarası aranarak eriÅŸilen sisteme, o anda çalmakta olan ÅŸarkı dinletiliyor ve ÅŸarkının bilgileri kısa mesajla kullanıcıya ulaÅŸtırılıyor. Ä°nfoscope’un da benzer biçimde, ham biçimdeki malzemeyi anlaşılır bilgiye dönüştürmesi bağımsız geliÅŸtiriciler için ilginç fikirlerin kapılarını açıyor. Hayatın her yerine dokunacakCep telefonlarının yazılım ve depolama kapasitesinin artırılmasıyla birlikte Infoscope, cihazların içerisine yüklenebilecek. Bu sayede kiÅŸiselleÅŸtirmenin de mümkün olacağını söyleyen Ä°smail HaritaoÄŸlu’na göre, ‘Moskova’ya giden bir kullanıcı cep telefonuna Moskova rehberini ve örneÄŸin Rusça-Türkçe çeviri modülünü yükletecek. Rusça bir tabelanın fotoÄŸrafını çektiÄŸinde bu görüntüyü bir merkeze yollaması gerekmeyecek. Cihaz anında sonucu gösterecek. GeliÅŸmiÅŸ taşınabilir cihazların devreye girmesi sayesinde, Infoscope’un bir pazarlama aracı olarak da kullanılabileceÄŸini ifade eden HaritaoÄŸlu bizlere ÅŸu sözlerle veda etti: ‘Infoscope’la eriÅŸilebilecek olanaklar saymakla bitmiyor. Hemen her üründe bulunan barkodlar da benim için önemli bir malzeme. ÖrneÄŸin bir maÄŸazadan kızıma oyuncak alırken cep telefonumla barkodunun fotoÄŸrafını çekip sisteme gönderdiÄŸimde bana ürün hakkında detaylar ve sanal maÄŸazadaki fiyatı gelecek. Bu sayede mukayese etme ÅŸansım olacak. Kullanıcısını tanıyabilecek sistem, hangi ürünü tüketmemem gerektiÄŸini bileceÄŸi için, market alışveriÅŸlerimde de beni uyarabilecek. Örnekler çoÄŸaltılabilir. Fakat ÅŸundan eminim ki, Infoscope geleceÄŸin teknolojilerinden biri olacak ve ben bununla gurur duyuyorum.’ Yenilikçi çözümler tanıtılıyorIBM, bu yıl dördüncüsünü düzenleyeceÄŸi ‘Futurebusiness Summit’ etkinlikleri kapsamında Ä°stanbul, Ä°zmir ve Ankara’da günümüzün ve geleceÄŸin teknolojileri ile yenilikçiliÄŸin önemini ‘Sınır Yok’ sloganıyla tanıtıyor. IBM’in geliÅŸtirdiÄŸi teknolojilerin günlü hayatta ve iÅŸ yaÅŸamındaki izdüşümlerini açıklayacak ve yaÅŸanacak deÄŸiÅŸimler hakkında ipuçları verecek olan Futurebusiness Summit etkinlikleri 10 Mayıs 2005’te Ä°stanbul Swissotel’de baÅŸlayacak. ‘Bilgide, teknolojide, hizmette sınır yok’ temasının iÅŸleneceÄŸin Ä°stanbul etkinliklerine Ä°smail HaritaoÄŸlu onur konuÄŸu olarak katılacak. Â