IBM’in Türk icadı dünyayı çevirecek
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Nisan 29, 2005 00:30
IBM’in ABD’deki araştırma laboratuvarında çalışan Türk mühendis İsmail Haritaoğlu’nun icat ettiği ‘Infoscope’ adlı teknoloji sayesinde insanlar dilini bilmedikleri yabancı ülkelerde karşılaştıkları yazıların çevirisini cep telefonlarından anında okuyabilecekler. TIME dergisine de konuk olan Haritaoğlu projesini Hürriyet e.yaşam’a anlattı.
Görsel gerçekliğin deşifresi olarak tanımlanabilecek bir teknoloji olan Infoscope, geleceğin yaşam biçiminin tasarlandığı laboratuvarlardan birinde, bir Türk mühendisi tarafından üretildi. Parlak fikirler genellikle günlük hayatta gelir akla. Infoscope’un mucidi İsmail Haritaoğlu da bu icadı sokakta buluyor. Tokyo’da dolaşırken, hiç anlamadığı bir dilde yazılan tabelaların üstüne üstüne geldiğini hissediyor. Japoncayı bilmeyenler için bir simge yığını olan bu yazılar mutlaka çok daha kolay biçimde anlaşılabilmeli diye düşünüyor Haritaoğlu. Bir mühendisin tekniği ve Türk’ün pratik zekası birleşince çözüm bir anda düşüyor aklında. Fotoğrafı çekilen görüntü, bir sisteme transfer edilip deşifre edilerek anlaşılır hale getirilmiş biçimiyle kullanıcıya ulaştırılacak. Bugünün teknolojisinde sahip olduğumuz hızlı veri transferi sağlayan mobil şebekeler ve yüksek kalitede resim çekebilen kameralı cep telefonlar henüz üretilmediği için, genç mühendis eldeki malzemelerle yola çıkıyor.
Bir bilginin anlaşılabilir olduğunda anlamlı olduğunu düşünen İsmail Haritaoğlu, görsel dünyada farklı dillerin birbirine birkaç saniye içerisinde çevrilebileceği fikrini hızla hayata geçirmeye başlamış. ABD San Jose ’deki Almaden Araştırma Merkezi’nde, IBM’in tüm teknolojik olanaklarını kullanarak icadı üzerinde çalışmaları yoğunlaştıkça şirket içinde proje daha fazla ilgi görmeye başlamış.
Görünenden çok daha fazlası
Haritaoğlu 2002 yılında bu sistemi kurmak için görüntü alabilen bir avuçiçi bilgisayar kullanmaya başlamış. Fotoğrafı çekilen görüntü IBM’in sunucusuna aktarıldıktan sonra, çevirisi yapılmış metin görüntünün üzerine oturtulmuş biçimde geri gönderiliyor. Bir tabela, tren tarifesi, yol işareti veya bir restoran mönüsü kolaylıkla anlaşılır dile çevrilerek kullanıcıya iletilmiş oluyor. İsmail Haritaoğlu’nun ‘Çoğaltılmış Gerçeklik ’ ( Augmented Reality) olarak tanımladığı bu uygulama, kusursuz olmasa da, kullanıcının işini görebilecek kadar anlaşılabilir bir çeviri sunabiliyor. Kimi üniversitelerde ders olarak okutulan Augmented Reality , yaygın biçimde bilinen bir kavram olan ‘Virtual Reality ’ (Sanal Gerçeklik)’den farklı olarak, insanlara gerçek dünya içerisine küçük detayların eklenmesi anlamına geliyor. Örneğin tarihi bir binaya Çoğaltılmış Gerçeklik gözlüğüyle bakıldığında, yapının teknik özellikleri ve yapım yılı gibi bilgileri üzerine ekleniyor. İsmail Haritaoğlu’nun İnfoscope projesinin dayandığı en önemli kavramlardan biri de işte bu. Henüz bu teknoloji kullanıcılara, anlaşılır hale çevrilmesi istenen görüntünün fotoğrafını çekip gönderme ve karşılığında anlaşılır görüntüyü alma olanağını sunuyor olsa da, yakın gelecekte Çoğaltılmış Gerçeklik kavramı sayesinde işler değişecek. Teknolojide mobil olanın makbul görüldüğü günümüz dünyasında, tüketicilerin bu cihazlarla bilgiye sınırsız erişim hakkının verilmesi İnfoscope gibi teknolojilerle mümkün olacak. Çoğaltılmış Gerçeklik gözlüğüyle Tokyo sokaklarında dolaşırken tüm tabelaların Türkçe okunabilmesi, İsmail Haritaoğlu’nun projesinin devamı olabilir. Çoğaltılmış Gerçeklik kavramının olanakları sadece yabancı dilin çevrilmesiyle kalmıyor. Eğitim, kültür, spor, eğlence, iş ve günlük hayatın tüm alanlarına uygulanabilen bu yaklaşım, yaşam biçimini baştan aşağı yenileyebilecek bir güce sahip.
Yaptığı işi ‘teknolojiyi toplumun kullanabileceği forma sokmak’ olarak niteleyen Haritaoğlu, ‘Teknolojik bir fikri ortaya çıkardıktan ve uygulanabilir kıldıktan sonra bizim için en büyük uğraş, insanların kullanabileceği biçime sokmak oluyor’ sözleriyle aslında İnfoscope’la ilgili önemli bir detayın da anahtarını veriyor. Böyle bir teknolojinin varlığından ziyade, ihtiyaç duyabilecek herkesin, standart bir teknolojik olanakla her an her yerde bilgiye erişebilmesini sağlamak daha önemli.
Operatörlere teknolojik üstünlük
İş dünyası için de parlak bir fikir İnfoscope. Cep telefonu operatörleri abonelerine bu teknolojiyi sunarak önemli bir prestij elde edebilir. Özellikle turistik bölgelerde önemli faydaları görülebilecek İnfoscope, operatörler için maddi kazanç sağlayacakları bir hizmet olmasa da, teknoloji rekabetinde önemli bir üstünlük anlamına gelebilir. Görme özürlüler ve yaşlılar için farklı ek uygulamaları da bulunan Infoscope’u, trafikte araçların plakalarını tanımlayıp hızlıca işlem yapmak isteyen polis teşkilatlarının da ilgisini çekmiş.
Turkcell’in ‘Nebuçalan’ adlı hizmetinde, bir telefon numarası aranarak erişilen sisteme, o anda çalmakta olan şarkı dinletiliyor ve şarkının bilgileri kısa mesajla kullanıcıya ulaştırılıyor. İnfoscope’un da benzer biçimde, ham biçimdeki malzemeyi anlaşılır bilgiye dönüştürmesi bağımsız geliştiriciler için ilginç fikirlerin kapılarını açıyor.
Hayatın her yerine dokunacak
Cep telefonlarının yazılım ve depolama kapasitesinin artırılmasıyla birlikte Infoscope, cihazların içerisine yüklenebilecek. Bu sayede kişiselleştirmenin de mümkün olacağını söyleyen İsmail Haritaoğlu’na göre, ‘Moskova’ya giden bir kullanıcı cep telefonuna Moskova rehberini ve örneğin Rusça-Türkçe çeviri modülünü yükletecek. Rusça bir tabelanın fotoğrafını çektiğinde bu görüntüyü bir merkeze yollaması gerekmeyecek. Cihaz anında sonucu gösterecek. Gelişmiş taşınabilir cihazların devreye girmesi sayesinde, Infoscope’un bir pazarlama aracı olarak da kullanılabileceğini ifade eden Haritaoğlu bizlere şu sözlerle veda etti: ‘Infoscope’la erişilebilecek olanaklar saymakla bitmiyor. Hemen her üründe bulunan barkodlar da benim için önemli bir malzeme. Örneğin bir mağazadan kızıma oyuncak alırken cep telefonumla barkodunun fotoğrafını çekip sisteme gönderdiğimde bana ürün hakkında detaylar ve sanal mağazadaki fiyatı gelecek. Bu sayede mukayese etme şansım olacak. Kullanıcısını tanıyabilecek sistem, hangi ürünü tüketmemem gerektiğini bileceği için, market alışverişlerimde de beni uyarabilecek. Örnekler çoğaltılabilir. Fakat şundan eminim ki, Infoscope geleceğin teknolojilerinden biri olacak ve ben bununla gurur duyuyorum.’
Yenilikçi çözümler tanıtılıyor
IBM, bu yıl dördüncüsünü düzenleyeceği ‘Futurebusiness Summit’ etkinlikleri kapsamında İstanbul, İzmir ve Ankara’da günümüzün ve geleceğin teknolojileri ile yenilikçiliğin önemini ‘Sınır Yok’ sloganıyla tanıtıyor. IBM’in geliştirdiği teknolojilerin günlü hayatta ve iş yaşamındaki izdüşümlerini açıklayacak ve yaşanacak değişimler hakkında ipuçları verecek olan Futurebusiness Summit etkinlikleri 10 Mayıs 2005’te İstanbul Swissotel’de başlayacak. ‘Bilgide, teknolojide, hizmette sınır yok’ temasının işleneceğin İstanbul etkinliklerine İsmail Haritaoğlu onur konuğu olarak katılacak.
Bir bilginin anlaşılabilir olduğunda anlamlı olduğunu düşünen İsmail Haritaoğlu, görsel dünyada farklı dillerin birbirine birkaç saniye içerisinde çevrilebileceği fikrini hızla hayata geçirmeye başlamış. ABD San Jose ’deki Almaden Araştırma Merkezi’nde, IBM’in tüm teknolojik olanaklarını kullanarak icadı üzerinde çalışmaları yoğunlaştıkça şirket içinde proje daha fazla ilgi görmeye başlamış.
Görünenden çok daha fazlası
Haritaoğlu 2002 yılında bu sistemi kurmak için görüntü alabilen bir avuçiçi bilgisayar kullanmaya başlamış. Fotoğrafı çekilen görüntü IBM’in sunucusuna aktarıldıktan sonra, çevirisi yapılmış metin görüntünün üzerine oturtulmuş biçimde geri gönderiliyor. Bir tabela, tren tarifesi, yol işareti veya bir restoran mönüsü kolaylıkla anlaşılır dile çevrilerek kullanıcıya iletilmiş oluyor. İsmail Haritaoğlu’nun ‘Çoğaltılmış Gerçeklik ’ ( Augmented Reality) olarak tanımladığı bu uygulama, kusursuz olmasa da, kullanıcının işini görebilecek kadar anlaşılabilir bir çeviri sunabiliyor. Kimi üniversitelerde ders olarak okutulan Augmented Reality , yaygın biçimde bilinen bir kavram olan ‘Virtual Reality ’ (Sanal Gerçeklik)’den farklı olarak, insanlara gerçek dünya içerisine küçük detayların eklenmesi anlamına geliyor. Örneğin tarihi bir binaya Çoğaltılmış Gerçeklik gözlüğüyle bakıldığında, yapının teknik özellikleri ve yapım yılı gibi bilgileri üzerine ekleniyor. İsmail Haritaoğlu’nun İnfoscope projesinin dayandığı en önemli kavramlardan biri de işte bu. Henüz bu teknoloji kullanıcılara, anlaşılır hale çevrilmesi istenen görüntünün fotoğrafını çekip gönderme ve karşılığında anlaşılır görüntüyü alma olanağını sunuyor olsa da, yakın gelecekte Çoğaltılmış Gerçeklik kavramı sayesinde işler değişecek. Teknolojide mobil olanın makbul görüldüğü günümüz dünyasında, tüketicilerin bu cihazlarla bilgiye sınırsız erişim hakkının verilmesi İnfoscope gibi teknolojilerle mümkün olacak. Çoğaltılmış Gerçeklik gözlüğüyle Tokyo sokaklarında dolaşırken tüm tabelaların Türkçe okunabilmesi, İsmail Haritaoğlu’nun projesinin devamı olabilir. Çoğaltılmış Gerçeklik kavramının olanakları sadece yabancı dilin çevrilmesiyle kalmıyor. Eğitim, kültür, spor, eğlence, iş ve günlük hayatın tüm alanlarına uygulanabilen bu yaklaşım, yaşam biçimini baştan aşağı yenileyebilecek bir güce sahip.
Yaptığı işi ‘teknolojiyi toplumun kullanabileceği forma sokmak’ olarak niteleyen Haritaoğlu, ‘Teknolojik bir fikri ortaya çıkardıktan ve uygulanabilir kıldıktan sonra bizim için en büyük uğraş, insanların kullanabileceği biçime sokmak oluyor’ sözleriyle aslında İnfoscope’la ilgili önemli bir detayın da anahtarını veriyor. Böyle bir teknolojinin varlığından ziyade, ihtiyaç duyabilecek herkesin, standart bir teknolojik olanakla her an her yerde bilgiye erişebilmesini sağlamak daha önemli.
Operatörlere teknolojik üstünlük
İş dünyası için de parlak bir fikir İnfoscope. Cep telefonu operatörleri abonelerine bu teknolojiyi sunarak önemli bir prestij elde edebilir. Özellikle turistik bölgelerde önemli faydaları görülebilecek İnfoscope, operatörler için maddi kazanç sağlayacakları bir hizmet olmasa da, teknoloji rekabetinde önemli bir üstünlük anlamına gelebilir. Görme özürlüler ve yaşlılar için farklı ek uygulamaları da bulunan Infoscope’u, trafikte araçların plakalarını tanımlayıp hızlıca işlem yapmak isteyen polis teşkilatlarının da ilgisini çekmiş.
Turkcell’in ‘Nebuçalan’ adlı hizmetinde, bir telefon numarası aranarak erişilen sisteme, o anda çalmakta olan şarkı dinletiliyor ve şarkının bilgileri kısa mesajla kullanıcıya ulaştırılıyor. İnfoscope’un da benzer biçimde, ham biçimdeki malzemeyi anlaşılır bilgiye dönüştürmesi bağımsız geliştiriciler için ilginç fikirlerin kapılarını açıyor.
Hayatın her yerine dokunacak
Cep telefonlarının yazılım ve depolama kapasitesinin artırılmasıyla birlikte Infoscope, cihazların içerisine yüklenebilecek. Bu sayede kişiselleştirmenin de mümkün olacağını söyleyen İsmail Haritaoğlu’na göre, ‘Moskova’ya giden bir kullanıcı cep telefonuna Moskova rehberini ve örneğin Rusça-Türkçe çeviri modülünü yükletecek. Rusça bir tabelanın fotoğrafını çektiğinde bu görüntüyü bir merkeze yollaması gerekmeyecek. Cihaz anında sonucu gösterecek. Gelişmiş taşınabilir cihazların devreye girmesi sayesinde, Infoscope’un bir pazarlama aracı olarak da kullanılabileceğini ifade eden Haritaoğlu bizlere şu sözlerle veda etti: ‘Infoscope’la erişilebilecek olanaklar saymakla bitmiyor. Hemen her üründe bulunan barkodlar da benim için önemli bir malzeme. Örneğin bir mağazadan kızıma oyuncak alırken cep telefonumla barkodunun fotoğrafını çekip sisteme gönderdiğimde bana ürün hakkında detaylar ve sanal mağazadaki fiyatı gelecek. Bu sayede mukayese etme şansım olacak. Kullanıcısını tanıyabilecek sistem, hangi ürünü tüketmemem gerektiğini bileceği için, market alışverişlerimde de beni uyarabilecek. Örnekler çoğaltılabilir. Fakat şundan eminim ki, Infoscope geleceğin teknolojilerinden biri olacak ve ben bununla gurur duyuyorum.’
Yenilikçi çözümler tanıtılıyor
IBM, bu yıl dördüncüsünü düzenleyeceği ‘Futurebusiness Summit’ etkinlikleri kapsamında İstanbul, İzmir ve Ankara’da günümüzün ve geleceğin teknolojileri ile yenilikçiliğin önemini ‘Sınır Yok’ sloganıyla tanıtıyor. IBM’in geliştirdiği teknolojilerin günlü hayatta ve iş yaşamındaki izdüşümlerini açıklayacak ve yaşanacak değişimler hakkında ipuçları verecek olan Futurebusiness Summit etkinlikleri 10 Mayıs 2005’te İstanbul Swissotel’de başlayacak. ‘Bilgide, teknolojide, hizmette sınır yok’ temasının işleneceğin İstanbul etkinliklerine İsmail Haritaoğlu onur konuğu olarak katılacak.