Huzurlarınızda Pomak mutfağı

Üniversitede Balkan Çalışmaları Bölümü’nde doktora yapan 32 yaşındaki Meryem Pelin, Bulgar göçmeni bir Pomak kadını. Tarihe “93 Harbi” olarak geçen Osmanlı-Rus Savaşı sonrası, Bulgaristan’dan Edirne’nin Havsa ilçesine yerleşen göçmenlerin torunlarından biri. Üniversitedeki hocaları ve akrabalarından destek alan Pelin, yaptığı araştırmalar sonucunda 48 Pomak köyünü buldu, hepsini tek tek gezdi. Bu süreçte başta yemek olmak üzere çoğu kültürün unutulduğunu gördü. Köklerine sahip çıkan Pelin, Pomak köylerinde keşfettiği ve köy kadınlarının yaptıkları kültürüne ait 22 çeşit yemeği, köyünde düzenlediği ve katıldığı etkinliklerde tanıtıyor.

KÜLTÜRLERİNİ KİTAP YAPTI

Meryem Pelin uzun süredir yürüttüğü çalışma için, babaannesinden kayınvalidesine, teyzelerinden kuzenlerine bütün köy kadınlarını seferber etti. Araştırmalar yaptı. Araştırmalarını ‘Edirne’de Pomak Halk Kültürü’ adlı kitapta topladı. Bu kitap, onun yüksek lisans tezinin de konusu oldu.  Doktora çalışmalarında bu araştırmalara gönül veren Pelin, geçen yıl Türk mutfağı haftası kapsamında köyünde bir etkinlik düzenledi. Kazanlarla pişirdikleri, balkabaklı tatlı börek “tikvenik”ten, bakla çorbası “posen bobena”dan, ovmaç çorbası “tirenisa”ya, kuru biber dolması “tapkana çuşka”dan, “labada sarması”na tam 22 çeşit balkan yemeğini tanıttı.  Pelin, Edirne Valiliği tarafından düzenlenen “Topraktan Sofraya Edirne” projesinde yer alarak, köy kadınlarının yaptıkları yemeklerin video çekimlerini gerçekleştirip belgeledi.

‘93 HARBİ’NDE GELDİLER

Edirne’deki Trakya Üniversitesi’nde Balkan Çalışmaları Bölümü’nde doktora öğrencisi olan Meryem Pelin evli ve bir çocuk annesi. Pelin, tarihe “93 Harbi” olarak geçen ve 1876-1877 arasında yaşanan Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında, Balkanlar’dan, Doğu’dan ve Kafkaslardan gelen Osmanlı tebaası göçmenlerin torunlarından biri. 93 Harbi’nde Bulgaristan’da bulunan bir köy halkı, Edirne’ye getirilip Havsa ilçesinin bir köyüne yerleştirildi.  Meryem’in bütün çocukluğu, bir Pomak köyü olan Naipyusuf köyünde geçti. Babaannesinin yanında, dedelerinin hikâyeleri, onların gelenekleriyle büyüdü. Köyünde halen Pomakça konuşuluyor. Köydeki yaşlılar, geldiklerinde Türkçe bilmediklerinden, o yıllardan günümüze aralarında hep Pomakça konuştu. Ancak yıllar içinde Meryem’in tabiriyle ‘fast-food’ düşkünü gençler, dillerini, kültürlerini, sadece bayramdan bayrama yedikleri, damak tadını bilmedikleri geleneksel yemeklerini unutur oldu.  Hedef, Pomak kültürünü yeniden canlandırmak.

YENİ HEDEF LOKANTA

Hayali Edirne’de bir Balkan Lokantası açmak olan Meryem Pelin’in en büyük destekçisi annesi.  Pelin, “Edirne’ye gelenler bizim yöresel lezzetleri tatsın istiyorum” diyor.