Hürriyet Bilim Kurulu yanıtlıyor: Sakin olun, maskesiz kişinin yanından uzaklaşın
Güncelleme Tarihi:
Bir vatandaş isyan ediyor: “Sakin bir insanım ama salgını umursamayanlara karşı kontrol edilemez bir öfke duyuyorum! Ne yapmalıyım?” Hangi klima, ne kadar güvenli? Bulunduğunda, biz aşı olunca riskli yakınlarımız da korunmuş olacak mı? Dünya Sağlık Örgütü’nün belirtisiz hastalarla ilgili açıklamaları kafa karıştırdı. Virüs bulaştırıyorlar mı, bulaştırmıyorlar mı? İşte cevaplar...
Yakuphan SINDIR soruyor:
Değerli hocam genellikle sakin ve kurallara uyan bir insanım. Fakat dışarıda maske takmayan ya da durumu umursamayan kim varsa, onlara karşı içimde kontrol edilemez bir öfke yükseliyor. Kendimden korkuyorum. Bu duygumu nasıl bastırabilirim?
PROF. DR. ARİF VERİMLİ (Psikiyatrist):
Bu duyguyu şiddetle bastıramayacağınız kesin. İçimizden kızdığımız zamanlarda, bir haksızlık ya da duyarsızlık gördüğümüzde öfkelenmemiz kadar doğal bir şey olamaz. Öfke bizi anormal yapmaz. Öfke kontrolü sağladığınız sürece, aslında duyarsız kişilere kızmakta haklısınız. Sakince o maskesiz kişinin yanından uzaklaşın. Derin nefes alarak yolunuza devam edin. Gözleri on kere sağa, on kere sola oynatmak da beynin iki lobunu rahatlatır, dengeye gelmesini sağlar. Faydası olacaktır.
KİŞİSEL KLİMALARDA SAKINCA YOK
Bu süreçte AVM’lere gitmemeyi, elimden geldiğince kapalı alanlara girmeyip, önlemlere uymaya özen gösteriyorum. Ancak yaz geldi. Klima konusunda kafam karıştı. Ev tipi klimalar, otomobillerdeki klimalar, bakkal, market ve kuafördekiler ne kadar güvenli?
PROF. DR. AYNUR E. TOPKAYA (Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı):
Ev ve arabanız kişisel klima sayılabilir. Arabanızda sadece siz seyahat ediyorsanız herhangi bir sakıncası yok. Çok fazla sayıda insanın bulunduğu yerlerdeki klimalar virüs bulunan damlacıkların havada dolaşmasını da arttıracağı için sakıncalı. Kuaförlerin çalıştırmadığını biliyorum.
VAKALARIN YÜZDE 45’İ BELİRTİSİZ HASTALARDAN
Ceyhun KÖKSAL soruyor:
Dünya Sağlık Örgütü’nün belirtisiz hastalarla ilgili yaptığı açıklamalar kafa karıştırıyor. Önce “Nadiren bulaştırıyorlar” dediler, sonra bu açıklamayı geri çektiler. Son durum nedir? Asemptomatik taşıyıcılar virüsü bulaştırıyor mu, bulaştırmıyor mu?
PROF. DR. MEHMET CEYHAN (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı):
Belirtisiz hastaların virüsü nadiren bulaştırdığını söyleyen DSÖ’den bir uzmandı. Sanki DSÖ’nün resmi görüşüymüş gibi aksettirildi. Oysa, böyle bir şey yok. Belirtisiz vakaların virüsü bulaştırdığından eminiz. Sadece ne kadar bulaştırdığına dair bir çalışma yok. En düzgün yapılmış modellemelere göre, mevcut vakaların yüzde 45’inin kaynağının belirtisiz hastalar olduğu düşünülüyor. Zaman geçtikçe bu oranın yükselmesini bekliyoruz çünkü ülkelerde vakaları tanımlamak için uygulanan politikalar gelişiyor ve belirtisiz hastaların kaynak olma şansı artıyor. Belirtisiz hastaları bulmak çok insan taramanız lazım.
SİZ AŞILANINCA, RİSKLİ YAKININIZ DA KORUNACAK
Evren EVRİM soruyor:
Annem kanser hastası ve üç yıldır kullandığı ilaçlar nedeniyle bağışıklık sistemi tümüyle baskılanmış durumda. COVID-19’a karşı aşı geliştirilip bizlerin aşılanması halinde, sadece kendimiz mi korunmuş olacağız? Virüse maruz kalırsak taşıyıcı olarak annemi enfekte etme riskimiz aynı mıdır?
PROF. DR. İSMAİL BALIK (Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi):
Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda COVID-19’un ağır seyretme riski daha yüksektir. Ev halkının korunma tedbirleri konusunda özenli davranması bu hastaların korunması için de çok önemlidir. Aşılar genellikle bağışıklığı baskılanmış kişilerde iyi yanıt vermezler. Dolayısıyla COVID-19 aşısı bulunduğunda ev halkının aşılanması sonucu korunması ile evdeki riski yüksek hasta da korunmuş olacaktır.
SİZ SORUN, HOCALAR YANITLASIN
Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. Sorularınızı hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak yollayabilirsiniz.