Hürriyet Bilim Kurulu yanıtlıyor: ‘İkinci dalga’ yanlış, genel dalgalanma bekliyoruz
Güncelleme Tarihi:
Çetin ÜZEL soruyor: COVID-19 salgını sona erdiğinde, tek bir hasta kişi dahi kalsa o kişiden bulaşmalarla tüm salgın yeniden başlamaz mı? ABD ikinci dalgaya hazırlanıyor diye haberler var. Türkiye’de beklenen bir ikinci dalga var mı?
PROF. DR. MEHMET CEYHAN (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı):
Solunum yoluyla bulaşan mevsimsel virüslerin yüzde 95’inde yazın azalma olur. Ancak bilimsel olarak ‘ikinci dalga’ terimi, bir pandeminin önce tamamen durup sonra yeniden bir salgın olarak başlamasına denir. Böyle bir şey bugüne kadar sadece İspanyol Gribi’nde gözlemlenmiş. SARS ve MERS gibi koronavirüs salgınlarında gözlenmemiş. Koronavirüste de ara ara ve çeşitli ülkelerde artma, azalma gibi dalgalanmalar olabilir ama yazın tamamen durup sonbaharda bir ikinci dalga olmasını beklemiyoruz. Bunun aktivitesi yazın da devam eder.
ÇEVRECİ DEZENFEKTANLAR
Zeynep KAYA soruyor:
Atık su sistemine giren dezenfektanların yarattığı kimyasal kirlilikle ilgili ne yapılabilir? Bu kirliliğe neden olmayacak, daha çevreci dezenfeksiyon metotları mevcut mudur?
PROF. DR. AYNUR E. TOPKAYA (Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı):
Hipokloröz asit ve hidrojen peroksit gibi dezenfektanlar suya dönüşür ve kimyasal atık bırakmazlar. Çevresel dezenfektan olarak daha güvenlidir. Peki nedir bunlar? Antiseptik olarak yara temizliğinde de kullanılan Hidrojen peroksit, halk arasında ‘oksijenli su’ olarak bilinir. Çevreci bir dezenfektan olarak yaygın şekilde kullanılabilir. Yüksek konsantrasyonları beş dakikada dezenfeksiyon yapar; yüzde 5-20 konsantrasyon aralıklarında birçok mikroorganizma türüne öldürücü etki gösterir.
KİMYASAL KALINTI OLUŞTURMAZ
Hipokloröz asit ise su ve tuzun elektrolize edilmesiyle elde edilen çevre dostu ve güncel koronavirüs dahil birçok mikroorganizmaya karşı etkili bir dezenfektandır. Hidrojen peroksit gibi yara bakımında da kullanılır. Hipokloröz asit vücudumuzda da doğal bağışık sistemin bir elemanı olarak bulunur. Ayrıca ruhsatlı ürünler endüstriyel olarak da üretilir. Piyasada ruhsatlı ürünlerin içinde elektro aktif su olarak bulunur. Çevre dezenfeksiyonu için kullanıldığında kimyasal bir kalıntı oluşturmaz. Sebzelerin ve meyvelerin temizliğinde ve yüzeylerin dezenfeksiyonunda kullanılabilir. Diğer dezenfektanlar için nötralizasyon (zararlı kimyasalların arındırılması işlemi) yapılması gerekir ancak bu pandemi nedeniyle yaygın kullanımda çok mümkün görünmemektedir.
AĞUSTOSTAN İTİBAREN COVID-19 OLABİLİR
Celal TÜLÜ soruyor:
Uzun yıllar turizm sektöründe çalıştım. Geçen ocak ayına kadar da genelde Çinli turistlerin konakladığı bir otelde görev yapıyordum. Daha önce de ara ara grip şeklinde hastalanmalarımız olurdu. Bağışıklık kazanmış olma ihtimalimiz var mı?
PROF. DR. NECMETTİN ÜNAL (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon ve Yoğun Bakım Uzmanı):
Ülkemizdeki ilk COVID-19 vakası 11 Mart’ta tespit edildi. Ancak bu daha önceden ülkemizde COVID-19 vakası olmadığı anlamına değil, sadece tespit edilmediği anlamına geliyor. Çin Wuhan bölgesinde ilk COVID-19 vakası Aralık 2019’da tespit edilmiş olmasına karşın Ağustos 2019’dan itibaren (5 ay öncesinden) teyit edilmemiş benzer vakalar olduğu bilinmekte. Bu durumda hiç kimse sizin COVID-19 geçirmemiş veya geçirmiş olduğunuzu verdiğiniz bilgiler ile söyleyemez. Uygun bir zamanda COVID-19 için IgG antikor testinizi yaptırırsanız en doğru yanıtı alma olasılığınız olabilir.
SİZ SORUN HOCALAR YANITLASIN
Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. Sorularınızı hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak yollayabilirsiniz.