Hürriyet Bilim Kurulu yanıtlıyor: Ateş ölçmek yeterli değil
Güncelleme Tarihi:
Savaş ALPDOĞAN ve Yıldız ESİN soruyor: Semptom göstermeyen bir sürü taşıyıcı aramızda ise sadece ateş ölçerek insanları uçaklara, kapalı alanlara, pazarlara, şehir dışı çıkış ve girişlere almak doğru ve yeterli bir uygulama mıdır? Ölçüm değeri en fazla kaç derece olarak esas alınacak, bir standart var mı? AVM girişlerinde 37,5 derece baz alınıyor ama mesela otoparktan girişe güneş altında yapılan yürüyüş bu sıcaklığı etkiler mi?
PROF. DR. ZAFER KURUGÖL (Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı):
Ateş, belirti göstermeyen veya hastalığın erken evresinde olan kişilerde görülmez. Dolayısıyla kızılötesi taramayla ateş ölçmek, AVM girişlerinde, vs pratik bir yöntem olmakla birlikte, tabii ki yeterli değildir. Enfeksiyonu taşıdığı halde birçok kişi ateşsiz olduğundan normal gibi görünebilir. Ateş ölçüm standardı olarak 37.5 derece üzerinin esas alınması lazım. Vücut ısısı çevreden etkilenebilir ama güneş altında kalmakla bu yüksekliklere çıkmaz. Ateş ölçmek yeterli bir tarama uygulaması olmadığı gibi vücut ısısı vücudun çeşitli bölgelerinde farklı bulunur. Mesela kulak ve rektal bakıldığında 38 derecenin üstü yüksekken, koltukaltı ısısı 37, dil altı 37.5 derecenin üzerini ateş olarak kabul ederiz. Ateş günlük saatlere göre ve cinsiyete göre de değişim gösterir. 60 yaştan sonra yetişkinlerde 0,5-1 derece daha azdır. Erkeklerde, kadınlara oranla daha yüksektir. Vücut ısısı sabah 6’da en düşük, akşam 6’da en yüksektir.
HAVUZ İÇİN DAHA ERKEN
Erdal KESKİN soruyor:
Biz kapalı ve açık havuzu ile kapalı spor salonu olan bir sitede oturuyoruz. Ne zaman açılırlar acaba, ne düşünüyorsunuz?
PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi):
COVID-19’un havuz veya sıcak küvetlerden insanlara bulaşma riskine dair şu an bir kanıt yok. Klor ve brominle iyi temizlenerek virüs inaktive edilebilir. Ancak sosyal mesafeyi gözetmek ve 1.8 metre kuralına uymak gerekiyor; yani havuzdan değil ama havuz içinde mesafeyi koruyamayan kişilerden virüse maruz kalabilirsiniz. Havuz kenarlarındaki tutacaklar, spor salonundaki aletler ve giyinme odalarındaki yüzeyler de virüsün bulaşmış olabileceği diğer riskli alanlar. Buraların sık sık dezenfeksiyonu ve ellerinizi sürekli yıkamanız çok önemli. Spor salonları genişlik olarak kısıtlı mekanlar olduğundan 1.8 metre sosyal mesafe kuralına uymak kolay olmayacaktır. Özetle bu riskli dönem tamamen ortadan kalkana kadar havuzlardan veya spor salonlarından olabildiğince uzak durmak en sağlıklı yaklaşım olacaktır.
VİRÜS KAN GRUBU AYIRMIYOR
Tülay DOĞANDEMİR soruyor:
COVID-19 virüsü üzerinde kan grubuna ilişkin bir araştırma yapıldı mı? Bazı hastaların hiç belirti vermemesi, sadece taşıyıcı olarak hastalığı yayması bununla ilişkilendirilebilir mi?
PROF. DR. MEHMET CEYHAN (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı):
Bugüne kadar sadece Çinliler, hastalığın kan grubu A olanlarda daha çok görüldüğüne dair bir çalışmayı bildirdiler ama sonra böyle bir şey herhangi bir araştırmada gösterilmedi. Dolayısıyla kan grubuyla ilişkisi olmadığını düşünüyoruz.
ÖZELDE DE KAMUDA DA PROSEDÜR AYNI
Şaban ALAGÖZ soruyor:
Özel hastaneler ile kamu hastanelerinde yaklaşım, takip ve tedavi birbirinden farklı mı yoksa bir standart var mı?
PROF. DR. NECMETTİN ÜNAL (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon ve Yoğun Bakım Uzmanı):
Türkiye’nin her yerinde uygulanacak tanı ve tedavi prosedürleri Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu’nun hazırlamış olduğu yönergelere göre yapılmak zorunda. Dolayısı ile bir farklılık olacağını düşünmüyorum.
SİZ SORUN HOCALAR YANITLASIN
Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. Sorularınızı hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak yollayabilirsiniz.