Hürriyet Ata’nın izinde... İşte adım adım zafere giden yol
Güncelleme Tarihi:
30 Ağustos’un 101’inci yılında tarihi Zafer Yolu’nda yürüdük, mevzileri dolaştık, ilk taarruz emrinin verildiği Kocatepe’deki siperlere girdik. Meydan muharebesinin yönetildiği Zafertepe’ye geçtik. Prof. Dr. Sadık Sarısaman’ın eşlik ettiği gezide Ulu Önder Atatürk liderliğindeki muhteşem zaferin izini sürdük.
Osmanlı’yı felakete götüren 1. Cihan Harbi sonunda Mondros ateşkes anlaşması ile mağlubiyet kabul edilmişti. Ardından da Sevr imzalanmış ve büyük imparatorluk paramparça edilmişti. İstanbul ve Anadolu’nun bağrında birçok şehir işgal edilmişti. Son olarak İzmir’in işgali ile de bardak artık taşmıştı. Mustafa Kemal Paşa ve idealist bir grup subay bundan sonra fiilen harekete geçti. Samsun’a 1919’da atılan ilk adımla başlayan mücadele Erzurum’dan Sivas’a Ankara’dan Konya’ya oradan da Afyon ve Kütahya’ya uzanarak bir milleti özgürlüğüne kavuşturan tarihi ve zaferle taçlanacaktı. Mücadele ruhunun Anadolu’da ateşlenmesinin ardından 1921’e gelindiğinde artık mücadelenin fiili safhası da başlamıştı. Doğu sınırları güvenceye alınmış, bütün ağırlık Batı cephesine verilmişti. 1. Ve 2. İnönü muharebelerinin ardından Sakarya Meydan Muharebesi zaferle sonuçlanmış Yunan ordusu durdurulmuştu. 22 gün 22 gece süren bu savaşın sonunda çok kayıp verilmişti ama moraller yüksekti.
FUTBOL MAÇINDA TAARRUZ PLANI
Afyon Kocatepe Üniversitesi’nden tarihçi Prof. Dr. Sadık Sarısaman ile Şuhut’taki karargâhtan başlayarak zafere giden yolu takip ettik. Her adımda tarihten izler, o büyük mücadeleden hatıralar gördük. Prof. Sarısaman, Sakarya Savaşı’ndan sonra yaşananları şöyle anlattı: “Yunan ordusu büyük darbe almıştı ama Türk ordusu da çok yıpranmıştı. Mustafa Kemal Paşa kurmay heyetiyle Ankara ve Anadolu arasında mekik dokuyordu. Karargâh Konya’nın Akşehir ilçesine kurulmuştu. Komutanları Mustafa Kemal buraya çağırmıştı. Maksadını gizlemek için askeri birliklere bir futbol turnuvası tertip ettirdi. Finali izlemek bahanesiyle de Akşehir’e gitti. Ama derdi ve gayesi elbette futbol değildi. Taarruz planını masaya yatırdılar. Ankara’ya döndü.
1. Mustafa Kemal Paşa Afyon’un Şuhut ilçesindeki Hacı Veli Ağa’nın konağına karargâh kurdu ve Büyük Taarruz’un detaylarını burada planladı.
ANİ BİR VURUŞ VE YARMA HAREKÂTI
19 Ağustos’ta Büyük Taarruz için Ankara’dan ayrıldı. Bu sırada gazetelerde ‘Mustafa Kemal Paşa Çankaya’da bir çay daveti verecek’ haberleri çıkıyordu. Ama doğru değildi tabii. Paşa stratejik bir dezenformasyon yapıyordu. Çay daveti falan olmayacaktı. Akşehir’den Şuhut’a geçecek ve Zafer Yolu’na düşecekti. Akşehir’den sonra Mustafa Kemal Paşa, kurmaylarıyla Afyon’un Şuhut ilçesine geçti. Karargâh da oraya taşındı. Hacı Veli Ağa’nın konağına yerleştiler.” Hürriyet olarak biz de bu konaktan itibaren zaferin izlerini takip etmeye başladık. Sadık Hoca anlattı: “Bu konakta plan son kez gözden geçirildi. Plan baskın ve kuşatma esasına dayanıyordu. Türk ordusu 120 kilometreyi bulan cephe hattına her yerden taarruz etmeyecek Yunan kuvvetlerinin en güçlü olduğu Afyon bölgesinden vuracaktı. Ani bir vuruş ve yarma... Mustafa Kemal’in planı buydu...”
2. Taarruzun son detaylarını kurmaylarıyla birlikte bu odada gözden geçirdi.
ŞUHUT’TAN KOCATEPE’YE TAM 17 KM YÜRÜDÜLER
“Taarruz planlarını son bir kez gözden geçirdiler ve 25 Ağustos’un ilk saatlerinde Şuhut’tan çıktılar. 4 km ötedeki Çakırközü köyüne geldiler. Kocatepe’ye 13 kilometre uzaktaki bu köyün dışında çadır ordugâh kuruldu. Burada da bir toplantı yapıldı. Köylüler onlara ayran ve yiyecekler de getiriyordu. Gece Kocatepe’ye doğru yola çıktılar. İşte bu yol Mustafa Kemal ve komuta heyetini Kocatepe’ye çıkaracak ve ‘Zafer Yolu’ olarak tarihe geçecekti.
3. Mustafa Kemal, Şuhut’taki karargâhtan Kocatepe’ye yaklaşık 17 kilometre yol kat ederek çıktı.
KOCATEPE’DE İLK EMİR
Zafer Yolu’nda Mustafa Kemal’in yanında Fevzi Paşa ve İsmet Paşa da vardı. Subaylar ve 40’a yakın Mehmetçik de onlarlaydı. Gecenin içinde sessizce ilerliyorlardı. Atlarının ve katırlarının ayaklarına ses çıkmasın diye keçeler sarılmıştı. 26 Ağustos’un ilk saatlerinde Kocatepe’ye ulaştılar. Sabaha karşı Mustafa Kemal ilk taarruzun emrini verdi. Top atışlarıyla taarruz başladı. Yunan mevzileri karşı tepelerin eteklerindeydi ve güçlü tahkim edilmiş siperlerine çok güveniyorlardı. Ama o tahkimatlar kısa sürede paramparça edildi. Stratejik tepeler ele geçirildi. Bir gün sonra da akşam olmadan Afyon işgalden kurtarıldı. Kocatepe’deki karargâh Afyon’a taşındı.
4. Atatürk ilk taarruz emrini Kocatepe’deki bu siperlerden verdi.
ZAFERİ GETİREN HAMLE
Artık sırada son hamle vardı. Askerler yorgun, imkânlar kısıtlı ama umut ve azim çok yüksekti. Mustafa Kemal nihai zafer için hemen harekete geçmeyi planlamıştı. Diğer komutanlar da mutabıktı. 30 Ağustos günü Kütahya’daki Çalköy’e geliyorlar. Dumlupınar önlerinde karargâh kuruluyor ve Meydan Muharebesi başlıyor. Kanlı bir çarpışma ve net bir zafer... O gün karargâhın kurulduğu ve muharebenin idare edildiği yerde şimdi ‘Zafertepe’ anıtı var. Atatürk, bu zaferden iki yıl sonra 1924’te burada düzenlenen kutlama törenlerinde bir konuşma yapıyor ve şunları söylüyor: “Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri burada sağlamlaştırıldı, ölümsüz yaşayışı burada taçlandırıldı. Bu alanda akan Türk kanları, bu göklerde uçuşan şehit ruhları, devletimizin ve Cumhuriyet’imizin ölümsüz koruyucularıdır...”
5. Dumlupınar’daki Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ndeki çetin ve kanlı çatışmalar, 30 Ağustos akşamı 19.30’da Yunan tarafının mağlubiyetiyle sona erdi. Zafer net ve büyüktü. O gün karargâhın kurulduğu ve muharebenin idare edildiği yerde şimdi ‘Zafertepe’ anıtı var.
TÜRK ORDUSUNUN 10 UÇAĞI VARDI
Büyük Taarruz sürecinde Türk ordusunun 10, Yunan tarafının 50 uçağı vardı. Yunanların hava üstünlüğü kesindi. Uçaklar keşif amaçlı kullanılıyordu. Zaman zaman o günün imkânları dahilinde havadan da bomba atılıyordu ama bunlar ciddi ve etkili şeyler değildi. Sadece moral bozmaya, psikolojik üstünlük kurmaya yönelik hareketlerdi.