Hükümet bize cephe için garanti vermiÅŸti

Veda röportajını Hürriyet'e veren ABD'nin Ankara Büyükelçisi Pearson, Ankara'ya PKK sözü verdi: ‘‘Irak'ta PKK'ya barınak bırakılmayacak.’’Türk-Amerikan iliÅŸkilerinde çok önemli rol oynayan ve görevine vedaya hazırlanan ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Pearson, Hürriyet'in Ankara Temsilcisi Sedat Ergin'in sorularını yanıtladı. Pearson, Abdullah Gül baÅŸkanlığındaki hükümetin kuzey cephesi için kendilerine taahhütte bulundukların söyledi. 1 Mart sabahı oylamanın olumlu sonuçlanacağından emin miydiniz?28 Åžubat akÅŸamı bu konutta bir yemek vermiÅŸtik. Pek çok saygın isim, bu arada bazı tanınmış gazeteciler de davetliydi. Hemen hemen herkes bize ertesi gün tezkerenin kabul edileceÄŸini söyledi.Sizin de beklentiniz bu yöndeydi herhalde... Biz Türk dostlarımızı dinliyorduk. Hepsi tezkerenin geçmesi bir yana, bunun çok kolay geçeceÄŸinden emin gözüküyordu.ReddedildiÄŸini duyunca tepkiniz ne oldu?DışiÅŸleri Bakanlığı'na giderek hayal kırıklığı yaÅŸadığımızı, ancak Türk halkının ve parlamentosunun kararına saygı duyduÄŸumuzu ve bu karara göre hareket edeceÄŸimizi söyledim. ÇABA GÖSTERDÄ°LERHükümetin tezkerenin kabul edilmesi yönünde elinden gelen azami çabayı sarf ettiÄŸi kanaatinde misiniz?Kanımca, çaba gösterdiler. Tezkerenin geçmesini istiyorlardı. Bu çok açık; çünkü tezkere reddedildiÄŸinde onlar da ÅŸoke oldular.Parti liderliÄŸi ve hükümet olmak üzere ikili bir liderlik yapısı söz konusuydu.Gerek o sırada BaÅŸbakan olan Sayın Gül'den, gerek parti lideri Sayın ErdoÄŸan'dan öğrendiÄŸimiz kadarıyla, her ikisi de parti kademelerini tezkerenin lehinde ikna etmeye çalıştılar.60 bin Amerikan askerinin Türkiye üzerinden geçirilmesi çok riskli bir karardı. Devlet ve kriz yönetimi tecrübesi olmayan bir hükümetle sonuç almaya çalışıyordunuz. ABD yönetimi bu riskleri biraz hafife almadı mı?Irak operasyonu emsali olmayan bir konuydu. Kuzey cephesine ihtiyacımız olacağına inanıyorduk. Türkiye de kuzey cephesi için kilit ülkeydi. Operasyonel anlamda haklı görülebilir nedenlerle Türkiye'den talepte bulunduk. BaÅŸka kimden talep edecektik ki? Türkiye'den istedik. 2002 Aralık ayında Türk hükümeti bize kuzey cephesinin olacağını söyledi. Bu konuda bize güven verdi. Biz de bu zemin üzerinde yürüdük. ABD Savunma Bakan Vekili Wolfowitz 3 Aralık akÅŸamı bu konutta AKP lideri Sayın ErdoÄŸan ile yemek yedi. Bu yemek bittiÄŸinde kuzey cephesi konusundaki anlayışınız neydi?Kuzey cephesine taahhüt Sayın ErdoÄŸan'dan deÄŸil, hükümetten geldi.DÃœRÃœST DAVRANDILARBu konu Sayın ErdoÄŸan'la görüşmenizde gündeme gelmedi mi?Biz hükümetin görev alanına giren konularda kendisinden karar vermesini istemedik. Biz kuzey cephesi konusundaki görüşlerinin ne olduÄŸunu hükümete sorduk. Bize bu kararı bildiren de hükümet oldu. Biz de bu karardan cesaret aldık.Bu kararın Türk kamuoyunda muhalefet yaratacağı, siyasi güçlüklerin tezkerenin geçiÅŸini zorlaÅŸtıracağı aÅŸikárdı. Siz büyükelçilik olarak bu konuda Washington'u uyardınız mı?KuÅŸkusuz... Åžu da var: Bu güçlükler konusunda Türk hükümeti de bize dürüst davrandı. Bunun güç olacağını söylediler, kaygılarını aktardılar. Biz de güçlüğü kabul ettik. Bunu görebiliyorduk. Bunları olduÄŸu gibi Washington'a aktardık. K. Irak aramızda fay hattı olmamalıTürk-ABD iliÅŸkilerinin başına gelen nedir?Herkesin bu konuda bir teorisi var. 1 Mart sonrasında pek çok kiÅŸi bunu gerçekçi olmayan beklentiler ÅŸeklinde izah ediyor. Bunun doÄŸru olduÄŸunu sanmıyorum. Sonuçta hükümetin tezkereyi geçirebilmesine üç oy kalmıştı. Sonuçta biz de, Türkler de deÄŸiÅŸik ölçülerde hayal kırıklığı yaÅŸadık. Åžimdi doÄŸal olarak, paylaÅŸabileceÄŸimiz ortak noktalar arıyoruz. Bu noktalar üzerinden her ÅŸeyi yeniden doÄŸru istikamete yönlendirebiliriz. Bu deprem gibi bir ÅŸey. Deprem olduÄŸunda insanlar bir iki artçı depremin gelebileceÄŸini unuturlar. Ama gerçek ÅŸu: Yeniden inÅŸa etmemiz ve yola devam etmemiz gerekiyor. Ama ortada fay hatları da var...Bazen fay hatlarını örtemezsiniz. Fay hatları üzerinde bir ÅŸey inÅŸa edemezsiniz. Türk-ABD iliÅŸkilerindeki fay hattı Kuzey Irak mı?Olmamalı... Çünkü, Irak'ın kuzeyi üzerinde berrak bir perspektif paylaÅŸmamız gerekir. Anadolu'nun güneyini, doÄŸusunu ve Kuzey Irak'ı alırsanız, tek bir ekonomik bölge olduÄŸunu görürsünüz. Bütün ulaşım yolları, haberleÅŸme hatları, petrolün sevki, hep bu yönde gidiyor. Salt navlun maliyeti açısından baktığınızda diÄŸer yollara kıyasla bu güzergáhın daha cazip olduÄŸunu görürsünüz. ENDÄ°ÅžEM VARGerçek ÅŸu ki, ortak bir yaklaşıma odaklanmamız gerekiyor. Bu odaklanma içinde, Irak'ın kuzeyinde Türk yatırımlarını, petrol ticaretini artırarak, yerel düzeyde ticareti teÅŸvik ederek, sadece o bölgeye deÄŸil, aynı zamanda GüneydoÄŸu ve DoÄŸu Anadolu'ya da refah getirebilirsiniz. Kuzeyi, Irak'ın en istikrarlı bölgesidir. Sonuçta ayağınızı saÄŸlam bastığınız bir yer edindiÄŸinizde, ülkenin diÄŸer bölümleri de istikrar kazandıkça, Türkiye de, Türk ÅŸirketleri de daha iyi bir konum elde edeceklerdir. Benim kaygım ÅŸu noktada: EÄŸer Türkiye ve ABD olarak Kuzey Irak'ın güvenliÄŸi konusunda farklı görüşlere sahip olursak, bu durum iki ülke ve iki bölge arasında ortak ticaret ve yatırım perspektifini de zedeler. Ama uzun döneme dönük paralel bir yaklaşım geliÅŸtirirsek, ekonomik güvenlik herkes için daha saÄŸlam bir güvenlik anlamına gelir. Bu noktada biraz endiÅŸe taşıyorum. Ama bence Kuzey Irak, Türkiye ile ABD arasında bir fay hattı olmamalı. Türkmenlere saygılıyızIrak Türkmen Cephesi'ne bakışınız nedir?Irak Türkmen Cephesi'ne karşı hiçbir düşüncemiz yok. Kuzey Irak'taki Türkmenlerin faaliyetleri, Keldaniler, Süryaniler ve Kürtlerin faaliyetlerinde olduÄŸu gibi saygıyla karşılanmalıdır. Bizim açımızdan hepsi eÅŸit zemindedir. DışiÅŸleri Bakanı Sayın Gül, geçenlerde Irak'taki herkesi Irak vatandaşı olarak gördüklerini söyledi. Türkiye'nin görüşü budur. Bu bakış, kanımca, sorumluluklarımıza iliÅŸkin çok saÄŸlıklı bir analizi yansıtıyor. Bu anlayış, etnik tercihleri deÄŸil, herkesin eÅŸit bir zeminde faaliyet gösterebilmesini esas almalıdır. Etnik grupları geleneksel bir ÅŸekilde birbirine karşı oynamak genellikle istikrarsızlık getiriyor. Türk DışiÅŸleri Bakanlığı'nın Irak'ta açıklanan 25 kiÅŸilik Geçici Yönetim Konseyi'nde Türkmenlerin orantısal olarak hak ettikleri temsili almadıkları yolundaki açıklamasını nasıl karşıladınız?Bu konuda bir yorumum yok. Ancak Türk hükümetinin sürecin bütününü desteklediÄŸinden eminim.PKK eve dönmezse askeri güç kullanırızKuzey Irak'taki Türk askerlerinin varlığından rahatsız mısınız?Biz Türk askerlerinin çekilmesini hiçbir zamen talep etmedik. Süleymaniye olayından sonra da istemedik. PKK barınaklarını ortadan kaldıracağız. Irak'ta Türkiye'ye PKK'dan kaynaklanan herhangi bir tehdidin kalmamasını istiyoruz. Bu noktada Türk parlamentosunun PiÅŸmanlık Yasası ile ilgili kararını bekliyoruz. Halen, PKK'yı teslim olmaya ikna etmeyi amaçlayan, aksi takdirde alternatifine katlanmak durumunda kalacakları bir strateji geliÅŸtiriyoruz. Bu konuda Türkiye ile birlikte çalışacağız. Bunu ortaklaÅŸa yapacağız. Ancak bizim PKK ile gizli baÄŸlarımız olduÄŸu ya da PKK'yı Türkiye'ye karşı kullanmak istediÄŸimiz ÅŸeklindeki ısrarlı ve maksatlı gerçek dışı haberler ÅŸevkimizi kırıyor. Bu konudaki Türk ve ABD yaklaşımı ortaktır. Ya teslim olacaklar ya da teslim olmamanın alternatifi ile karşı karşıya gelecekler.Alternatif nedir?Alternatif, askeri güç kullanımıdır. Onlar Türk vatandaşı, Iraklı deÄŸiller. Hayatları Irak'ta deÄŸil. Evlerine, Türkiye'ye dönmeliler. Hak edenler de adaletin karşısına çıkmalıdır. Önemli olan bu barınağın ortadan kaldırılmasıdır. Ä°ran da iÅŸbirliÄŸi yapar ve PKK'ya sığınma saÄŸlamazsa bu ortak yaklaşımımız etkili olabilir.Süleymaniye beni üzdüÜç yıl önce Türkiye'de göreve baÅŸladığınızda, günün birinde Amerikan askerlerinin Türk askerlerine baskın düzenleyeceÄŸini tahayyül edebilir miydiniz?Hayır... Siz de edemezdiniz. BM Güvenlik Konseyi'nin 1483 sayılı kararı çerçevesinde ABD, Ä°ngiltere ve koalisyon, Irak'ta güvenliÄŸin saÄŸlanması konusunda uluslararası yetkiye sahiptir. Bu bizim açımızdan bir yükümlülüktür. Benzer ÅŸekilde diÄŸer taraflar açısından da bu karara uygun bir ÅŸekilde hareket etme yükümlülüğü vardır. Hem Türkiye, hem de ABD'nin, askerlerinin birbirleriyle koordinasyon içinde davranmalarını bekleme hakkı vardır. Bu olay meydana geldiÄŸi için üzgünüm. Herkes 'keÅŸke bu olay hiç olmasaydı' diye düşünüyor. Bu meselenin üstesinden gelinebilmesi için çok daha iyi yöntemlerin bulunduÄŸu konusunda herkes görüş birliÄŸi içinde. Ancak bu olay oldu. Buna yol açan ciddi kaygılar vardı. Bu kaygılar denklemin bir parçasıdır. Bundan sonra askerlerimizin birlkte faaliyet göstermelerini güvence altına alacak bir yol bulmalıyız. Askerlerimiz de zaten bunun yollarını aralarında görüşüyorlar. Biz Türk askerlerinin çıkmasını istemedik. Sadece yakın iÅŸbirliÄŸi ve eÅŸgüdüm istedik.Â