'Hrant Dink olayında ihmali olan çok'

Trabzon’da McDonalds’ı bombalama eyleminden aldığı cezayı çektikten sonra cezaevinden “gösterişli bir törenle” çıkan ve “ünlü olmayı kafayla koyan” Yasin Hayal’in “takibe alınmamasını” büyük bir zafiyet olarak değerlendiren bir Emniyet mensubu, muhbirlerin zaman zaman gündemde olan, tepki toplayan kişiler için “öldürülecek” diye rapor düzenlediklerini söyledi.

Kritik bir görevde bulunan Emniyet yetkilisi, muhbirlerin işe başlatılması, görevlerine son verilmesi, verdikleri bilgilerin nasıl değerlendirildiği, Yasin Hayal konusundaki eksiklik iddialarıyla ilgili olarak “hurriyet.com.tr”nin sorularını cevaplandırdı:

S: Muhbir, diğer deyimle “haber elemanı” olduğu belirtilen Erhan Tuncel, Trabzon’da kime bağlı olarak çalışıyordu?

C: İstihbarat Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre, haber elemanı olarak çalıştırılan kişinin işe alınması, çıkarılması, faaliyetini yürütmesi doğrudan Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanı'nın onayına tabidir.

S. Muhbirin alınması, görevine son verilmesinde yetki kime ait?

C: Muhbirin göreve alınabilmesi için İl İstihbarat Şubesi, İstihbarat Dairesi Başkanlığı öneride bulunur. Bu kişinin göreve başlatılabilmesi için İstihbarat Dairesi Başkanı'nın Emniyet Genel Müdürü’ne teklifte bulunması gerekir. Emniyet Genel Müdürü'nün onayından sonra kişi muhbir olarak çalıştırılır. Kendisine de “örtülü ödenekten” şube müdürünün takdirine göre ödeme yapılır. Muhbirin görevden çıkartılması da aynı prosedüre tabidir .

S: İl Emniyet Müdürü’nün, muhbirler üzerindeki rolü nedir?

C: Muhbirler, doğrudan İstihbarat Şubesi ile bağlantılı olur. İl Emniyet Müdürlüğü’ndeki istihbarat şubesi de doğrudan İstihbarat Dairesi Başkanlığı’yla bağlantılıdır.

S: İl Emniyet Müdürü, istihbarat personeline atama yapabilir, görev yerlerini değiştirebilir mi?

C: İstihbarat şubesi personeli, illerde emniyet müdürlüğünün personeli gibi görünmekteyse de istihbarat Dairesi Başkanlığı’nın onayı olmaksızın emniyet müdürünün kendi emrindeki istihbarat şube müdürlüğünde görevli herhangi bir personeli, herhangi bir birime ataması, üzerinde tasarrufu yoktur.

Emniyetin başka bir biriminde çalışan kişiyi de, emniyet müdürünün istihbarat şubesine atama yetkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla istihbarat şube personeli, İstihbarat Dairesi Başkanlığı’nın emir ve komutasında hareket eder.

�

Saygı ÖZTÜRK sozturk@hurriyet.com.tr

C: Tüm çalışmalarından emniyet müdürünün bilgisi olur. Ancak çalışmanın yönlendirilmesi bakımından emniyet müdüründen çok, İstihbarat Dairesi Başkanlığı etkilidir.

S: Muhbirlerden bilgi alınmasından sonra ne yapılır?

C: Muhbirden alınan her bilgi, sistem içinde İstihbarat Dairesi Başkanlığı’na ulaştırılır. İyi de, olsa, kötü de olsa bu bilgiler mutlaka gönderilir. Bu bilgilerin değerlendirilmesi, kıymetlendirilmesi hem şube müdürlüğünde, hem de daire başkanlığında yapılır. Değişik illerden istihbarat dairesine bilgi akışı olduğu için değerlendirme daha sağlıklı olur ve bu bilgiler çerçevesinde iller yönlendirilir.

S: Muhbirin 11 ay önce Hrant Dink’in öldürüleceğini söylemesinden sonra ne yapıldı?

C: Bu bilgi muhbirden geldikten sonra,  bu bilgileri destekleyecek başka kaynaklardan da bilgi teyidine çalışılır. İlk bilgilere istihbarat dilinde “ham haber” denilir. Ham haberin olgunlaştırılması o bilgilerin aktarıldığı illerdeki istihbarat şubesi ve Ankara’da İstihbarat  Daire Başkanlığı’nın çalışmalarıyla olgunlaştırılır.

Hrant Dink olayını örnek verdiğimizde bu konuda çalışma yalnız Trabzon Emniyet İstihbarat Şubesi’nin değil, İstihbarat Dairesi Başkanlığı’nın, İstanbul İstihbarat Şubesi’nin ortak çalışmasını gerektirir.

S: Her suikast yapılacak, ya da öldürülecek denilen kişi ile ilgili ihbarlardan sonra ne yapılır?

C: Gerekli önlemin alınıp alınmaması o haberin kıymetiyle, ajanın güvenirliğiyle, ajanın geçmişte verdiği bilgilerin doğruluğuyla, alınan haberin alındığı ortam ve boyutlarıyla birlikte ele alınır. Buna göre emniyetin koruma ve terör şubeleri uyarılır. Ancak, haber yetersiz gibi görünürse, bu haberin daha ayrıntılı bir istihbarat çalışması yapılması gerekir. Yoksa her suikast ihbarına göre kişi korumaya alınırsa. Türkiye’de polis,  sadece koruma hizmeti bile veremez.�

S: Haber elamın çalıştırmak yasal mı?

C: Haber elemanı çalıştırmanın esasları Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nda bulunuyor. Ancak, öldürme eyleminde bulunmuş, bombalama eylemine katılmış bir kişi ajan yapılacak  diye onun suçunun örtülmesi yasal olarak mümkün değildir. Erhan Tuncel’in, McDonald’s’ı bombalanması olayından ajanlık karşılığında hakkında işlem yapılmadıysa bu önemli bir suçtur.

S: Haber elemanın 11 ay önce verdiği bilgiye rağmen Hrant Dink’in öldürüldü. Bu arada kimin ağır ihmali söz konusudur?

C: Haber elemanının bir bilgi vermesinin de ötesinde, Yasin Hayal’in takip edilmemesi ve ilişkilerinin kontrol altına alınmaması en büyük ihmaldir.  Çünkü, hiç kimse elini-kolunu sallayarak Çeçenistan’a bomba eğitimi almaya gidemez. Her Çeçenistan’a giden de orada bomba eğitimi alamaz. Bunun arkasındaki güç araştırılmamış. Yasin Hayal’in konumu sağlıklı olarak belirlenememiş. Bu kişinin duruşmalarına Erhan Tuncel’i görevlendirenler, Yasin Hayal’in cezaevinden çıktığı zamanki konumunu da görmüşlerdir. Cezaevinden kahraman gibi çıkıyor. Bunu görmüyorsunuz. Bilgiyi verdikten sonra o elamanın vereceği bilgiye yalnız bakmayacak, teknik takip, başka eleman yönlendirme, istihbarat tekniklerini kullanmaya yönelme gerekiyordu. Bu kişinin yalnız Hrant Dink için değil, bir suç makinesi olduğu değerlendirilmeliydi. Bu kişi, Başbakan’a da, diğer üst düzey yetkililere de suikast yapabilir ya da yaptırabilirdi.  Akıllı istihbaratçı bu kişiyi takip edebilir.

S: Ama mahkeme kararı olmadan kişilerin izlenmesinin yasak olduğu belirtiliyor?

C: Bu konu yargı kararlarıyla sabittir. Hangi suça ilişkin olursa olsun, şüpheliye ait telefondan kimlerle, ne zaman görüşüldüğüne dair tespit CMK’nın 135/1 maddesi uyarınca hakim veya gecikmesinde sakınca olan hallerde Cumhuriyet Savcılığı kararıyla mümkündür. O yüzden, bunlar geçerli bir mazeret olamaz.