Horasan harcı nedir ve nasıl yapılır?
Güncelleme Tarihi:
Horasan harcı, genellikle Bizans, Osmanlık, Roma dönemlerinde görülmekte olan yapılarda kullanılan bir harç çeşididir. Özellikle bir kısmı suyun alında olması gereken yapılarda sıklıkla tercih edilen Horasan harcı, suya dayanıklılığı ile bilinmektedir. Peki, Horasan harcı nedir ve nasıl yapılır? İşte, o konu hakkında detaylı bilgiler
Tarihi horasan harç ve sıvaları agrega olarak tuğla, kiremit ve benzeri malzemelerin bağlayıcı olarak ise kireç ile karıştırılması ile elde edilir. Bu harç ve sıvalar tuğla kırıklarının puzolonik özelliğe sahip olmasından dolayı hidrolik olup ülkemizde, horasan harç ve sıvaları olarak bilinmektedir. Bu harçlar Roma döneminde “Cocciopesto” (Massazza ve Pezzuoli, 1981), Hindistan’da “Surkhi” (Spence, 1974), Arap ülkelerinde “Homra” (Lea, 1940) olarak adlandırılmıştır.
HORASAN HARCI NASIL YAPILIR?
Hidrolik özelliklerinden dolayı bu harç ve sıvalar, Bizans, Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemi sarnıç, su kuyusu, su kemerleri ve hamam yapılarında kullanılmıştır Tuğla, kiremit ve benzeri malzemelerin hammaddesi kil (kaolin, illit v.b), kuvars ve feldspat minerallerinin karışımından oluşmaktadır. Bu karışım 600 – 900 °C larda ısıtılırsa killer sıcaklık derecelerine ve sahip oldukları mineralojik yapıya bağlı olarak farklı puzolanlık derecelerine sahip olmaktadır (He ve diğerleri). Bu sıcaklıklarda kil minerallerinin yapıları bozulmakta ve amorf alümina silikatlar oluşmaktadır. Bu yapıdan dolayı kalsine edilen killer puzolan özelliğine sahip olmaktadırlar.
SU ALTINDA DAYANIKLILIĞI İLE SULU YAPILARDA KULLANILDI
Horasan harç ve sıvaları kireç ile puzolanik özellikteki tuğla agregaların yapısında bulunan amorf silikat ve aluminatların suyun varlığında reaksiyona girmesi ve kirecin havanın karbondioksit ile karbonatlaşması ile sertleşirler. Hidrolik reaksiyonlar sonucunda oluşan kalsiyum silikat hidrat ve kalsiyum aluminat hidratlar harç ve sıvanın dayanımını arttırmakta ve suyun altında da sertleşebilmesini sağlamaktadır. Hidrolik özelliklerinden dolayı bu harç ve sıvalar, Bizans, Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemi sarnıç, su kuyusu, su kemerleri ve hamam yapılarında kullanılmıştır