Hocaların hocasına veda... Mümtaz Soysal’ı kaybettik
Güncelleme Tarihi:
Anayasa hukuku alanında Türkiye’nin en önemli isimlerinden biri olan ve ‘hocaların hocası’ olarak anılan Prof. Dr. Mümtaz Sosyal 90 yaşında hayata veda etti. 1961 Anayasası’nın imza sahiplerinden olan ve bir dönem Dışişleri Bakanlığı yapan Mümtaz Soysal, bugün İstanbul’da düzenlenecek törenle toprağa verilecek.
UZUN yıllar Hürriyet gazetesinde köşe yazan Mümtaz Soysal bir süredir Alzheimer tedavisi görüyordu. Mümtaz Soysal’ın 40 yaşında vefat eden ilk eşi, yazar Sevgi Soysal’dan iki çocuğu vardı.
MÜLKİYE VE HUKUK EĞİTİMİ
15 Eylül 1929’da Zonguldak’ta doğan Mümtaz Soysal Galatasaray Lisesi’ni (1949), ardından Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni (SBF) (1953) bitirdi. Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nde asistanken Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden de mezun oldu. 1956’da asistan olarak çalışmaya başladığı SBF’de Anayasa hukuku profesörü olarak uzun yıllar ders verdi ve aynı fakültede dekan oldu.
CEZAEVİNDE EVLENDİ
Ocak-Ekim 1961 arasında Temsilciler Meclisi’nde Anayasa Komisyonu üyeliği yaptı. 12 Mart Muhtırası’ndan sonra 18 Mart 1971’de dekanken ‘Anayasa’ya Giriş’ ders kitabında komünizm propagandası yapmakla suçlandı ve Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı’nca tutuklandı. 6 yıl 8 ay ağır hapse mahkûm edildi ve kamu haklarından yasaklandı. Mamak Cezaevi’nde iken yazar Sevgi Soysal ile evlendi. İlk eşini 40 yaşında hastalık sonucu kaybetti.
KOALİSYONU ZORLADI
1969-71’de Akdeniz Sosyal Bilim Araştırma Konseyi Başkanlığı, 1974-78 arasında Uluslararası Af Örgütü İkinci Başkanlığı görevlerini yürüttü. 1979’da UNESCO Uluslararası İnsan Hakları Öğretimi Ödülü’nü aldı. Forum, Akis, Yön, Ortam dergileri ile Yeni İstanbul, Cumhuriyet, Ulus, Barış, Milliyet ve Hürriyet gazetelerinde yazarlık yaptı. Milliyet’te 1974’te ‘Açı’ başlığıyla yayımlamaya başladığı köşe yazılarını 1991-2001 arasında Hürriyet’te sürdürdü. 1991 seçimlerinde Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) listesinden Ankara adayı oldu ve milletvekili seçildi. SHP’nin koalisyon ortaklığında özelleştirmeye ilişkin yetki yasalarını Anayasa Mahkemesi’ne götürünce koalisyon ortağı DYP’lilerin tepkisini çekti.
VİZE RESTLEŞMESİ
Murat Karayalçın’ın Başbakan Yardımcısı olduğu kabinede Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Ancak ABD öncülüğünde Irak’a yönelik ve Türkiye üzerinden gerçekleşen Çekiç Güç Harekâtı başta olmak üzere birçok konuda dönemin Başbakanı Tansu Çiller’le anlaşmazlığı düştü. “Onurlu dış politika” diyerek, Türkiye’ye vize koyan ülkelere vize konulmasını savundu. Özellikle ABD’ye karşı tavır olarak da algılanan bu uygulama için hazırlanan kararname imzaya açıldı, ancak DYP’li bakanlar imzalamadı. 4 ay bakanlık yapan Soysal, koalisyondaki restleşme sonucu istifa etti. 1995’te DSP’den Zonguldak milletvekili seçildi. 2002’de Bağımsız Cumhuriyet Partisi’ni kurdu ve genel başkanı oldu. Kıbrıs’taki toplumlararası görüşmelerde uzun yıllar KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’a danışmanlık yaptı.
VURUŞARAK ÇEKİLME TAVRI
Mümtaz Soysal DYP-SHP koalisyonunda sosyal demokrat politikaların karşılık bulmadığı gerekçesiyle SHP yönetimini pasif kalmakla eleştirdi. Bakanlıktan ayrılmasının ardından “Vuruşarak çekilme” tavrıyla SHP’nin hükümeti yıkma pahasına programındaki hedefleri hayata geçirmekte ısrar etmesini savundu. SHP’nin CHP ile birleşmesinin ardından siyasete bu partide devam etti. Sonraki yıllarda DSP’ye geçti.