Hocadan botanik servet uyarısı: Kıymetini bilelim
Güncelleme Tarihi:
Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erdem Yeşilada, Türkiye’nin elindeki botanik hazineyi kullanamadığına dair verileri, ilginç örneklerle Meclis Komisyonu’na anlattı. Tıbbi ve Aromatik Bitkileri (TAB) Araştırma Komisyonu’na sunum yapan Prof. Yeşilada, “Beni kahreden bir durum. Her bir şey var elimizde ama hiçbir şey yok. Bir altın tutuyoruz ama değerini bilemiyoruz” diyerek şu örnekleri verdi:
KOLANIN ÖZÜ BİZDE
Arapzamkı: Kitre zamk, arapzamkı. Şimdi bütün dünyayı allak bullak ediyor. Bütün içtiğiniz kolalı içecekler arapzamkıdır. Parfümeride, yiyecek sanayisinde, her şeyde. Mesela Devlet Malzeme Ofisi’nin suda çözülen zamkı arapzamkıdır. Tükürükleyip zarfı kapatırız. Senegal, Sudan’dan elde ediliyor. Bunun ticaret merkezi Develi’ydi. Develi’ye gittik haberleri bile yok artık.
Atkestanesi: Vatanı Balkanlardır, ülkemiz dahil. Ama bizde sadece süs bitkisi. Türkiye kaynaklı ilacı yok, hep yurtdışından patentle gelenler var. Halbuki variste, hemoroitte kullanılıyor.
Barutağacı: Orman içi ürünlerden. En iyi kaynağı Doğu Karadeniz. Türkiye’de ürünü yok, sadece zayıflama çaylarında var. Sinamekiden daha güvenlidir, çünkü kramplara yol açmaz. Çinliler satıyor, “buckhon ekstrat” diye.
Tavşanmemesi: Orman altı ürün. Son derece değerli. Selülitte, vazoprotektif olarak yani damarları korumak için ve böbrek taşında kullanılıyor. Indena firması bizden alıp ürünü satıyor. 5 miligramı 262 Euro. Bizden gidiyor büyük kısmı.
BOLU’DAN GÖTÜRDÜLER
Akçabardak soğanı: 1990’da Bolu’da bir köye gittiğimde tepeler halinde bunlar toplanmıştı. “Bulgaristan’dan gelip alıyorlar, çocuk felci aşısı yapacaklarmış” dediler. Yalan, bizden aldıklarıyla galantamin elde ettiler ve bütün dünyaya Alzheimer ilacı olarak satıyorlar.
Liken: Ağaçlardan sarkar, görürsünüz, sağlıklı bir şey. Kullanıyor muyuz? Hayır. Halbuki Fransa parfümeri sanayinde ekstrelerini kullanıyor.
Ökseotu: Kanserde, bağışıklık sisteminde kullanılıyor. Almanya’da Helixor, Iscador diye var. Bakın gazete haberi: “Gümüşhane’de ökseotuyla mücadele!” Mücadele ediyoruz biz.
KANSERİN ÇARESİ
Geven: Orta Anadolu’dan başlayıp Çin’e kadar olan bölgede yüzlerce, Türkiye’de de 500 türü vardır. Bu kanseri tedavi eden bir bitki ve Türkiye’dekilerin bu tip etkisi yok. Yalnız Güneydoğu’da bir çobanın “Ben kanseri tedavi ediyorum” diye verdiği bir kökten biz de aynı şekilde bir madde elde ettik, “astragaloside 4”. Muhtemelen Türkiye’de de var ama henüz bilmiyoruz. Maalesef geveni aktarlar Çin’deki gibi satıyorlar ve bu da yan etki, toksiteye yol açabilir.
Dağçayı: Adaçayı diye yanlış biliniyor, hiçbir ilgisi yok. Yine aynı aileden ama sindirimi kolaylaştırıcı, ödem giderici. Bunu pazarlamıyoruz ama bir başka türünü Yunanlar pazarlıyor. Alzheimer’a karşı öğrenmeyi kuvvetlendirici olarak araştırma yapmışlar. Herkes öğrenmek ister, algısının açık olmasını ister. En önemli yerden vuruyorlar.
Laden: “Cistus” diye pastiller var ya hani. Bizim kampusun içi bile dolu bununla. Yunanlardan çıktı. Ekstreyi elde edip bütün dünyaya satıyorlar. Çok önemli bir antiviral özelliğe sahip. Her tarafımızda var.
EN ACISI MEYAN
Meyan: İşin en acısı. Dünyanın en kaliteli meyanı bizde yetişiyor. İki ziraatçı hocanın kitabını buldum; hububat tarlalarında meyan otuyla mücadele. Güler misiniz ağlar mısınız? Suriyeliler sınır hattında meyan kökü topluyor, Türkiye’de meyan balı yok. İtalya’dan tutun, Finlandiya’ya kadar müthiş bir kullanımı var meyan balının. Güneyde içeceği var, 3 bardak içerseniz tansiyonunuzu yükseltir ama 1 bardak sağlıklıdır. Çin formüllerinin yüzde 70’inin içerisinde meyan var.
Trabzon hurması: Test çalışmasında Trabzon hurmasında çok yüksek antioksidan etki çıktı ama Türkiye’de fazla değeri bilinmiyor. Japonya’da lokum haline getiriyorlar kurutup. Ihlamur bizimdir ama başkasının ürünlerinde gözümüz hep. Bakın, altın çilek hikâyesi... Doğru dürüst antioksidan etkisi bile yok ama Türkiye’de öyle geçti.