Hızlı trenler
Güncelleme Tarihi:
Şimdilik Japonya, Fransa gibi gelişmiş ülkelerde görülen ‘‘hızlı trenler’’ 21. yüzyıla dörtnala giriyorlar. Bilim adamları, akılcı ve sağlıklı bir demiryolu sisteminin uçak kadar hızlı ulaşım sağladığını, güvenli ve çevre dostu olduğunu belirterek ‘‘Önümüzdeki yüzyılın kitle ulaşımına hızlı tren sistemleri damgasını vuracak’’ diye konuşuyorlar.
TÜBİTAK'ın yayımladığı Bilim ve Teknik Dergisi'nin son sayısında hızlı trenlerle ilgili geniş bir çalışma yer aldı. Hızlı trenlerin tarihine ve teknolojilerine yer verilen yazıda, Türkiye'nin demiryolu taşımacılığı konusunda çağın çok gerisinde kaldığına ve ciddi bir politika oluşturması gerektiine dikkat çekildi. İngiltere ve Fransa arasında Manş Tüneli'nin açılmasından sonra Avrupa'daki demiryolu taşımacılığının büyük bir artış gösterdiği ifade edildi.
İlk hızlı tren seferleri, 1964 yılında Japonya'nın Tokyo ve Osaka kentleri arasında yapılıyor. 1970'li yıllardaki petrol krizi, mühendisleri ve bilim adamlarını hızlı tren teknolojileri üzerinde yeni arayışlara yöneltiyor. Teknoloji konusunda bugün gelinen nokta ise şaşkınlık verici. Birçok ülke, taşımacılıkta hızla hızlı tren sistemine dönüyor. Özellikle kıta Avrupa'sı, İngiltere, Japonya ve ABD'de çok yaygınlar. Uçaklarla boy ölçüşebilir bir hıza ve konfora sahip olması nedeniyle hızlı trenler, bugün Avrupa'daki kara trafiğini iyice hafifletmiş durumda. Ayrıca karayolu taşımacılığı nedeniyle Avrupa ülkelerinin gayrisafi milli hasılalarında görülen kayıplar, hızlı trenler sayesinde iyice azaldı.
Tokyo İstasyonu'nda her bir dakikada kalkan hızlı trenlerle saatte tam 23 bin yolcu taşınıyor. Avrupalılar, artık 200-600 kilometrelik uzaklıklarda uçak yerine son derece konforlu ve hızlı trenlerle yolculuk yapmayı tercih ediyor.
Dünyanın birçok ülkesinde bulunan hızlı trenler, bulundukları ülkelere göre farklı adlar alıyorlar. 1990 yılında 515 km/saatle dünya hızlı tren rekorunu elinde bulunduran Fransa'da işletilen trenin adı TGV (Train a Grande Vitesse). Fransa, aynı zamanda dünyanın en hızlı trenine sahip. TGV'ler, ortalama, 250-300 km/saat hız yapıyorlar. Japonya'daki hızlıtrenin adı ise Şinkansen. Şinkansenler, çalıştırıldıkları hatlarda günde 120'den fazla trenle, inanılması güç, ama tam 290 milyon yolcu taşıyor. Japonya, Şinkansenlerin dışında 21. yüzyıl için ‘‘STAR 21’’ ve ‘‘WIN 350’’ hızlı tren projelerini geliştiriyor. STAR 21'in ulaştığı en yüksek hızın 425 km/saat olduğu da bildiriliyor. Almanların hızlı trenleri ‘‘ICE’’ (Inter City Express), İspanyol hızlı trenleri ‘‘AVE’’ (Alta Velocidata Espanola), İngiliz hızlı trenleri ''IC25‘‘ adlarını alıyor. 14 kasım 1994'te Manş Tüneli'nin hizmete açılmasıyla ‘‘Eurostar’’ adlı bir yüksek hız hattı kuruldu. Eurostar'ın Paris-Tünel arasındaki ortalama hızı267 km/saat...
Saatte 400 km hız
Yüksek hız demiryolu sistemleri iki grupta toplanıyor. ‘‘Maglev’’li (manyetik levitasyonlu) sistemler ile ‘‘çelik tekerlek-çelik ray’’ sistemleri.
Alçak uçuş diye de bilinen maglev terimi, manyetik kuvvetler yardımıyla aracı taşıtın kaldırılıp belli bir yönde hareket ettirildiği teknolojilerin genel adı. Özellikle Japonya'da bu sistem üzerinde yoğun çalışmalar var.
Çelik tekerlek-çelik ray sistemi, şu anda dünya hızlı tren teknolojisinde en yaygın kullarılan sistem. çok yakın gelecekte çelik tekerlek-çelik ray sistemi hızlı trenlerin 330 km/saat hıza ulaşacağı belirtiliyor. maglev için öngerilen ortalama hız ise 400 km/saat...