Hidrojen yakıtı devri Norveç’te baÅŸladı

Hidrojen yakıtı ile çalışan deneme amaçlı elektrik santralı, Utsira adasında baÅŸladı. Elektrik santralı sadece rüzgar enerjisi ve hidrojenle iÅŸliyor.Norveç’in 220 nüfusluk Utsira adası dünya çapında bir ilke imza atması nedeniyle ilk kez bu kadar çok konuÄŸu ağırlıyordu. Åžirket temsilcilerini, hükümet görevlilerini ve basını bu küçük adaya çeken yeni elektrik santralıydı. Norveç, Suudi Arabistan ve Rusya’dan sonra dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olmasına raÄŸmen, Utsira’da ilk kez tek bir damla fosil yakıta ihtiyaç duymayan bir elektrik santrali denenmekte. Bu bir yerde hidrojen devrinin ilk genel provası sayılabilir. Enercon firması iki rüzgar türbini kurdu. Bunlardan biri adadaki yetmiÅŸ konuttan onuna baÄŸlı olan bir elektrik ağını besliyor. Türbin, rüzgarın ÅŸiddetine baÄŸlı olarak gerekli olandan fazla elektrik enerjisı ürettiÄŸinde, bir elektrolizör, artı enerjiyi suyu hidrojen ve oksijene ayırmak için kullanılıyor ve oksijen havaya salınırken, hidrojen basınçlı bir tankta depolanmakta. Hidrojen depodaTürbin ender de olsa kriz nedeniyle ya da kasırga sırasında durdurulduÄŸunda depolanmış hidrojen, enerji ihtiyacını karşılamakta. Gerekli olan elektrik enerjisi bir yakıt hücresi ve bir jeneratörle üretilmekte. Bu ÅŸekilde yenilenebilir enerji miktarı önemli ölçüde düşmesine raÄŸmen saÄŸlam bir elektrik ağı oluÅŸturulmakta. Depolanan hidrojenin bir kısmı deniz motoru ve otomobil yakıtı olarak da kullanılabilir. Çevreye daha duyarlı bir enerji üretimi düşünülemez bile. Depolanmış hidrojenin yakılması sırasında sadece su açığa çıkıyor, zararlı maddeler oluÅŸmuyor. Bu tür enerji ekonomisinin hayalini çevreye duyarlı olanlar petrolden sonrasının dünyası için düşlüyorlar. Türbinlerin altında uzanan beyaz konteynır içindeki tesisin parçalarından çoÄŸu teknik yenilik bile deÄŸil. Elektrolizörle hidrojen üretimi yüz yılı aÅŸkın bir süredir uygulanmakta. Gazı, kimyasal elektrikle suya dönüştürerek elektrik ve ısı üreten yakıt hücresi de 1839 yılında bulunmuÅŸtu. Durmadan elektrikUtsira’da yeni olan özellikle de en az görüneni: elektronik ayar tekniÄŸi. Bu sistem, türbin ve yakıt hücresiyle elde edilen deÄŸiÅŸken enerji miktarından, tam tamamına 50 hertzlik ve 230 voltluk gerilimin oluÅŸmasından sorumlu "Adadaki elektrik ağını rüzgar enerjisine dönüştürme çabaları bugüne kadar hep baÅŸarısız olmuÅŸtu" diyor Utsira’daki tesisi kuran Enercon mühendisi Rolf Rohden. Problemin patent çözümü ÅŸimdi beyaz konteynırlardan birinde iÅŸliyor: Burada dönen 2,5 tonluk bir hız türbini saatte beÅŸ kilovatlık enerji depolamakta. Elektrik ağının zayıflaması halinde de hemen elektrik üretebiliyor. Normalde tam otomatik olarak iÅŸleyebilecek elektroniÄŸin tümü güvenlik açısından Aurich’teki Enercon santraline baÄŸlı. Küçük onarım iÅŸlerini gelecekte Norveçli mühendisler, büyük problemler ise Ä°sveç veya Almanya’daki çalışanlar giderilecek. Adadaki baÅŸlıca sorun iklim. Batı rüzgarları her yere iÅŸliyor. Türbin üretimi için ayrılan eski liman ÅŸimdiden kötü hava ÅŸartlarına kurban gitti. Bu yüzden "Utsira, araÅŸtırmalarımız için ideal bir yer" diyor tesisin sahibi olan Norveç’in ikinci büyük enerji kuruluÅŸu Hydro. Burada iÅŸlediÄŸi taktirde her yerde kurulabilecek. Fosil yakıt çöpeAynı tekniÄŸin diÄŸer bölgelerde uygulanmasına dayanan projeler yapıldı bile. Mesela Kuzey Kutbu’nda Avustralyalılara ait bir araÅŸtırma istasyonunda bir hidrojen deposu kurulacak. Burada ÅŸimdiden daha önce bir yılda kullanılan 800.000 litre dizelin dörtte üçü yerine iki rüzgar türbiniyle elde edilen elektrik enerjisi kullanılmakta. Ve hidrojen tekniÄŸi sayesinde fosil yakıt tamamen gereksiz kalacak. Azur adaları da bağımsız elektrik ağına büyük ilgi göstermekte. Utsira’da denenmekte olan teknik öte yandan Afrika’daki maden kuruluÅŸları için de çok uygun. Sonuçta dizel jeneratörlerinin yakıtı burada pahalı olduÄŸu kadar geleceÄŸi belirsiz olan bir enerji kaynağı. Uç koÅŸullarda hidrojen ekonomisinin kapıları açılabilir mi? Bu pekala mümkün. Çünkü yoÄŸun nüfuslu endüstri ülkelerinde çevre bakanlıkları ve enerji kuruluÅŸlarının vaatlerine raÄŸmen geleceÄŸin enerjisine geçiÅŸ hala uzakta. Çünkü petrol hala çok ucuz ve CO2 emisyonunun bedelini de hesaplamak hala mümkün deÄŸil. Yüzme havuzu bileAyrıca yakıt hücresi tekniÄŸi de henüz tam geliÅŸmedi. Gerçi hidrojeni elektrik ve ısınma enerjisine dönüştüren aletler her fuarda sergileniyorlar ama, Hydro kuruluÅŸu Utsira projesi için saÄŸlam bir yakıt hücresi aradığında üreticilerden ses çıkmamıştı. Ancak altı ay sonra bir Danimarka firması nihayet uygun bir tesisi kurmaya cesaret ettiyse de randımanı düşük. Hidrojen enerjisinin üçte biri elektrik üretimi sırasında boÅŸa gidiyor. Ãœstelik hidrojenin depolanması bile enerji gerektiriyor. Çünkü gazın önce elektrikli pompayla yoÄŸunlaÅŸtırılması lazım. Yoksa on metre uzunluÄŸundaki tank, ada sakinlerinin iki günlük elektrik ihtiyacını bile karşılayamaz.Bununla birlikte adada (ve Norveç’te) elektrik enerjisi sorunu yok. Sonuçta Norveç, muazzam petrol ve doÄŸal gaz rezervlerine raÄŸmen, elektrik ağının %100’ünü hidrojen santralleriyle beslemekte. Bu nedenle de elektrik enerjisi çok ucuz ve neredeyse herkes elektrikle ısınmakta. Norveç’teki konutlarda yılda yaklaşık 25.000 kilovat elektrik tüketilmekte. Hatta Utsira adliyesinin hemen yanındaki halka açık yüzme havuzu bile elektrikle ısıtılıyor. Araşırma geliÅŸtirmeO halde rüzgar-hidrojen teknolojisi çabası niye? "Bu teknik bize göre araÅŸtırma ve geliÅŸme demek" diyor Hydro ÅŸefi Reiten. "Tamam, bugün petrol ve gaz sayesinde iyi kazanıyoruz ama gelecekte bunlar iyice azaldığında hidrojeni sunmaya hazır olmamız gerekir." Norveç sadece fosil enerji deÄŸil, enerji üretimi teknolojileri de ihraç ediyor. Norveç enerji kuruluÅŸu bu yüzden patlayıcı gaz için güvenli nakil yöntemleri ve benzin istasyonlarındaki hidrojen üretimine yönelik saÄŸlam elektrolizörler de geliÅŸtirmekte. Rüzgar- hidrojen tekniÄŸi araÅŸtırmasının maliyeti beÅŸ milyon euroyu geçmeyecek. Ä°ki yıl boyunca yeni bilgiler edinilip deÄŸerlendirilecek. Tesis, araÅŸtırmaların tamamlanmasından sonra tekrar sökülecek ama iki türbin birkaç yıl daha elektrik ağını beslemeye devam edecek.Â