Hıdırellez nedir?
Güncelleme Tarihi:
Hızır ve İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilir. Baharın gelişinin simgesi Hıdırellez kutlamaları bugün yapılıyor. Türk-İslam tarihinde büyük bir öneme sahip olan Hıdırellez, çeşitli geleneklerle kutlanır ve bu gelenekler yörelere göre farklılık gösterir. Mevsimlik bayramlardan biri olan bugünde en yaygın olan geleneklerden biri dileklerin kabul olması için gül ağacının dibine notlar bırakılması veya şekiller çizilmesidir.
Hıdırellez günü, Gregoryen takvimi (Miladi takvimi)ne göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan günü olmaktadır.
6 Mayıs'tan başlayıp 4 Kasım'a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım'dan 5 Mayıs'a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır.
Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.
Hızır ve İlyas'ın bir araya geldikleri gün olan Hıdırellezde her türlü dileğin onlar tarafından yerine getirileceğine inanılıyor. Bu nedenle çeşitli dilekler için çeşitli ritüeller gerçekleştiriliyor. Hıdırellez gecesinde gül ağacında dilek dilemenin dışında hıdırellez günü de ateş üzerinden atlama ritüeli vardır.
Ateşten atlamak Hıdırellezin olmazsa olmazı peki manası nedir neden Hıdırellezde ateşten atlanır?
Hıdırellezin en yaygın ritüelü ateş yakıp üzerinden atlamaktır. Hıdırellez günü ateş üzerinden atlamanın nazardan ve hastalıktan koruduğuna inanılır. Bu ritüel adeta Hıdırellez'le özdeşleşmiştir.
Hızır ve Hıdırellezin kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdırellezin Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır.
Hıdırellez Bayramı'nı ve Hızır düşünüşünü tek bir kültüre mal etmek olanaksızdır. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle belli başlı doğasal döngüler için sevinç duyulduğu görülmektedir
Hıdrellez kutlamaları genel olarak yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu gibi yerlere bu nedenle Hıdırlık denildiği de olur.
Hıdrellez'de baharın taze bitkilerini ve taze kuzu eti ya da kuzu ciğeri yeme adeti vardır. Baharın ilk kuzusu yenildiği zaman sağlık ve şifa bulunacağına inanılır.
Hıdırellez'in habercisi "çiçek fırtınası" yarın başlıyor.. Yaz mevsiminin müjdecisi Hıdırellez öncesine denk gelen ve iki gün sürmesi beklenen "çiçek fırtınası" yarın başlayacak. Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Köse: "Çiçek fırtınası, mevsimleri yaz ve kış diye ayıran atalarımıza göre yaz mevsiminin başlangıcı sayılan Hıdırellez'in habercisidir. 1-2 gün sapmayla genelde bugünlerde rüzgarlar şiddetlenir. Hıdırellez ile birlikte yaz mevsiminin sıcak günleri yaşanmaya başlanacaktır"
Kıştan yaza geçişin simgesi Hıdırellez öncesine denk gelen "çiçek fırtınası", yarın başlayacak ve iki gün sürecek.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Köse, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çiçek fırtınasının, mevsimleri "yaz" ve "kış" olarak ayırdığına inanılan ve yazın başlangıcı sayılan Hıdırellez'in hemen öncesine denk gelen 4-5 Mayıs'ta yaşanmasının beklendiğini bildirdi.
Çiçek fırtınasının, ilkbaharla birlikte ağaçların yeşerdiği ve çiçeklerin açtığı döneme denk geldiğini anlatan Köse, bugünlerde rüzgarın bir miktar kuvvetlenebileceği uyarısında bulundu.
Köse, "Atalarımız, uzun yıllar boyunca yaptıkları gözlemlerle yılın belli günleri ve zaman diliminde oluşan bu olayları tespit etmişler ve her birine o fırtınayı çağrıştıracak isimler koymuşlardır. Çiçek fırtınası da bahar ayında çiçekler açarken yaşanan kuvvetli rüzgarın adıdır." ifadelerini kullandı.
Isının düşük olduğu yüksek yerlerdeki çiçeklerin açmasının da bu dönemde tamamlanacağını belirten Köse, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu mevsimde polenlerde yavaş yavaş bir artış gözlemliyoruz ancak çiçek fırtınasından sonra özellikle havanın açtığı günlerde polenlerin daha fazla gezindiğini göreceksiniz. Çiçek fırtınası, mevsimleri yaz ve kış diye ayıran atalarımıza göre yaz mevsiminin başlangıcı sayılan Hıdırellez'in habercisidir. 1-2 gün sapmayla genelde bu günlerde rüzgarlar şiddetlenir. Hıdırellez ile birlikte yaz mevsiminin sıcak günleri yaşanmaya başlanacaktır."
Çiçek fırtınasının peşine denk gelen Hıdırellez'in Türk dünyasında bilinen mevsimlik bayramlardan biri olduğuna işaret eden Köse, 6 Mayıs'tan 4 Kasım'a kadar olan sürenin "Hızır Günleri" adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım'dan 5 Mayıs'a kadar olan sürenin ise "Kasım Günleri" adıyla kış mevsimini oluşturduğunu aktardı.