HES mağduru Demirdöven’e AYM’den iyi haber
Güncelleme Tarihi:
Anayasa Mahkemesi’nden, Artvin’in Yusufeli ilçesi Demirdöven köylülerinin köy sınırları içinde bulunan vadide yapılması planlanan hidroelektrik santraline karşı verdikleri mücadeleye iyi haber geldi. AYM, Çevre ve Orman Bakanlığı çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararının, Artvin Valiliği ilan panosuna asılması ile yetinilip yöre halkının haberdar olmasını sağlayacak başkaca bir yönteme başvurulmamasını, adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının ihlali saydı.
ANAYASA Mahkemesi (AYM), mahkemeye erişim hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararı Rize İdare Mahkemesi’ne gönderdi. Karar, bu yönüyle HES mağduru köylüler için örnek niteliği taşıyor.
Çevre ve Orman Bakanlığı 2009 yılında, Demirdöven’de yapılması planlanan HES Projesi hakkında ÇED olumlu kararı verdi. Karar, Valilik ilan panosunda on gün süreyle asılı kaldı. Karardan geç haberdar olduklarını belirten köylüler, ÇED kararının geri alınması için Bakanlığa başvurdu. Ret cevabı üzerine Rize İdare Mahkemesi’nde bu işleme karşı dava açıldı. Mahkeme, dava açma süresinin başlangıcı olarak, ÇED olumlu kararının valilikçe panodan ilan edildiği tarihi esas aldı ve 60 gün içinde dava açılmadığı gerekçesiyle süre aşımından davayı reddetti.
AYM: HAK İHLALİ VAR
Köylülerin yaptığı temyiz başvurusu da Danıştay tarafından reddedilip İdare Mahkemesi’nin kararı onanınca, köylüler AYM’ye başvurdular. AYM’nin ihlal kararında, özetle şöyle denildi: “ÇED olumlu kararı verildikten sonra yöre halkına yapılacak bilgilendirmenin halkın haberdar olmasını sağlayacak şekilde yapılması gerekmektedir. Somut olayda kararın Valilik ilan panosuna asılması ile yetinildiği tespit edilmiştir. Panoya asma yöntemi dışında köyde yaşayan yöre halkının konudan haberdar olmasını sağlayacak başkaca herhangi bir yönteme başvurulduğuna ya da başvurucuların karardan bir şekilde haberdar olduklarının kabulünü haklı kılan bir neden bulunduğuna dair herhangi bir bilgi ya da belge bulunmamaktadır.”
ERİŞİM HAKLARI İHLAL EDİLDİ
AYM’nin kararında şu tespitler var: “Yusufeli ilçesi Demirdöven köyünde yaşayan başvurucuların şehir merkezindeki Valilik ilan panosunda yayınlanan ÇED olumlu kararını takip ederek ilan tarihinden itibaren dava açmalarını beklemenin, hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri bağlamında öngörülebilirlik sınırlan içinde olmadığı kanaatine varılmıştır. Bu bakımdan başvurucuların dava açma süresinin başvurucuların henüz dava hakkının doğduğundan haberdar olmadığı ve somut koşullar çerçevesinde haberdar olduğunun kabulünü haklı kılan nedenlerin bulunmadığı bir dönemde işletilmeye başlaması, mahkemeye erişim hakkına yapılan müdahaleyi ölçüsüz kılmaktadır. Bu açıklamalar çerçevesinde idare mahkemesinin ÇED kararının öğrenilmesine ve değerlendirilmesine imkân tanımayan nitelikteki valilik ilan tarihini esas alarak dava açma sürelerini belirlemesine ilişkin yorumunun, başvurucuların mahkemeye erişim hakkına yönelik katı bir yorum olduğu ve bu yorumun başvurucuların mahkemeye erişim hakkını kullanmasını aşırı derecede güçleştirdiği tespit edilmiştir. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”