Herkese telekulak

Irak savaşı öncesinde ABD ve Ä°ngiltere'nin BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ı dinlediÄŸi ortaya çıkınca patlak veren telekulak skandalının ardından ‘‘ABD ve Ä°ngiltere dünyayı nasıl dinliyor’’ sorusu gündeme geldi. Saat başı milyonlarca telefon, faks, e-mail belirli ÅŸifre kelimelere göre taranıyor.Ä°NGÄ°LTERE ve ABD'nin Irak savaşı öncesinde BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ı dinlediÄŸi yolundaki iddialar üzerine soruÅŸturma baÅŸlatıldı. ABD ve ortakları ‘‘Echelon’’ projesi çerçevesinde saatte milyonlarca telefon konuÅŸması, faks, e-posta ve data alışveriÅŸini kontrol ediyor. The Guardian Gazetesi'ne göre dinleme istasyonları sadece düşmanları deÄŸil, tarafsızları hatta müttefikleri bile kapsıyor.‘‘Body of Secrets’’ isimli kitabın yazarı ve istihbarat uzmanı James Bamford, ABD ve Ä°ngiliz istihbaratının saatte milyonlarca haberleÅŸmeyi dinlediÄŸine iÅŸaret ediyor. ‘‘Mafya’’, ‘‘uyuÅŸturucu’’, ‘‘terörist’’ gibi belirli anahtar kelimelere göre haberleÅŸmeler taranıyor, şüpheliler tasnif ediliyor ve gerekli iÅŸlemler baÅŸlatılıyor. Sadece askeri ve siyasi açıdan deÄŸil, ticari açıdan da telekulak büyük önem taşıyor.Bamford, ABD'nin dinleme örgütü Ulusal Güvenlik Ajansı ile Ä°ngiliz karşıtı GCHQ'nun ‘‘dünyanın ÅŸimdiye kadar gördüğü en büyük casusluk örgütü ve fiilen dünyadaki tüm görüşmeleri dinleme yeteneÄŸine sahip olduÄŸunu’’ söylüyor. Bamford, Annan'ın dinlendiÄŸi yolundaki iddialara ise, ‘‘Eminim ki dinlemiÅŸlerdir’’ diyor ve şöyle devam ediyor:‘‘ÇeÅŸitli yollardan bunu gerçekleÅŸtirmiÅŸ olabilirler. Annan'ın telefonunun nerede olduÄŸunu takip edip dinleyebilirler. EÄŸer ÅŸifreli bir telefon kullanıyorsa ofisine girmiÅŸ olabilirler.’’MÃœTTEFÄ°KLERÄ° BÄ°LE Amerikan Merkezi Haber Alma Örgütü CIA ve Ä°ngiliz ortağı MI6, istihbarat çevrelerinde daha iyi tanınırken, esas istihbarat NSA ve GCHQ sayesinde elde ediliyor. NSA'in bütçesi ve personel sayısı CIA'den daha fazla. Ä°kilinin sadece düşmanları deÄŸil, Avrupalı müttefikleri ve tarafsız ülkeleri de dinlediÄŸi anlaşılıyor.Echelon projesi çerçevesinde dünyanın çeÅŸitli yerlerindeki dinleme istasyonları, casusluk ÅŸebekesine hayati öneme sahip verileri aktarıyor. ÖrneÄŸin Kıbrıs'ta bulunan Ä°ngiliz dinleme üssünün Pekin'e uçak indiÄŸini duyabilecek hassasiyette cihazlarının olduÄŸu bildiriliyor.Echelon, 1980'li yıllardan sonra hayat bulurken, eski tarzda ofislere, telefonlara ‘‘böcek’’ diye adlandırılan cihazlarla dinleme de devam ediyor. Temizlikçi, fotokopi makinası teknisyeni kılığına girmiÅŸ casusların hedefteki kiÅŸi ya da kiÅŸilerin bürolarına böcek yerleÅŸtirebileceÄŸi belirtiliyor. Annan'ın sözcüsü Fred Eckhard, düzenli olarak Annan'ın odasında dinleme cihazı arandığını söyledi. Annan’ı nÄ°ye dinledilerÄ°NGÄ°LÄ°Z eski kabine üyesi Clare Short'un ‘‘Annan'ın özel görüşmelerinin yazılı kayıtlarını bizzat gördüm’’ iddiasında bulunmasının ardından ABD ve Ä°ngiltere'nin BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ı niye dinlemiÅŸ olabileceÄŸiyle ilgili çeÅŸitli yorumlar yapılıyor.Annan Irak'ta savaşı önlemeye çalışıyordu, BM silah denetçilerinin hazırladığı raporun savaÅŸ için bir bahane oluÅŸturmasını istemiyordu. Bu durumda ABD ve Ä°ngiltere, ÅŸu nedenlerle Annan'ı dinlemiÅŸ olabilir:Annan diÄŸer Güvenlik Konseyi ülkeleriyle neler konuÅŸuyor? SavaÅŸ planımızı bozabilirler mi?Genel Sekreter, yetkilerini aşıyor mu? Aksi halde kendisi hakkında eyleme geçebiliriz.Silah denetçileri özel görüşmelerinde Annan'a ne anlatıyor? Savaşı önlemek için raporlarında gerçeÄŸi sulandırabilirler mi?Annan, savaÅŸa giden süreçte savaşı engellemek için elinden geleni yaptı. Güvenlik Konseyi'nde ise Angola, Kamerun, Gine, Pakistan, Meksika ve Åžili'nin muhalefeti aşılacaÄŸa benzemiyordu. Ayrıca Fransa ve Rusya gibi daimi üyelerin ‘‘veto’’ kartı da vardı. BM Güvenlik Konseyi'ndeki tabloyu en net gören kiÅŸi Kofi Annan'dı. Ä°ngiltere ve ABD, ne kadar Annan'ı dinlemiÅŸ olsalar bile yeterli olmadı. ABD, savaÅŸ yetkisi tanıması öngörülen tasarı, muhalefet yüzünden BM Güvenlik Konseyi'ne sunulamadı.Â