Her şeyi hatırlama hastalığı Hipertimezi... Lanet mi, ödül mü?

Bir tarafta Alzheimer hastası bir baba, diğer tarafta ‘her şeyi hatırlama’ hastalığına sahip bir evlat. Kanal D’nin yeni dizisi “Taş Kağıt Makas: Hayatın Oyunu”nda karşımıza çıkana kadar “hipertimezi” yani her şeyi hatırlama hastalığını bilenimiz pek yoktu. Yolda gördüğü insanların üzerindeki kıyafetin renginden aracın plakasına, saatin dakikasına kadar her şeyi hatırlamak müthiş bir hafıza gibi görünse de aslında bir hastalık. Bugüne kadar dünyada sadece 33 kişide görülmüş. Çok az sayıda görüldüğü için hastalığın nedenleri bilinmiyor. Ancak sadece nörolojik değil psikolojik boyutu da olan bir durum olarak nitelendiriliyor. Uzmanlar çok nadir görülen bu hastalığı anlattı.

TÜRKİYE’DE 600 BİN KİŞİ HATIRLAMIYOR

Türkiye Alzheimer Derneği’nin verilerine göre ülkemizde yaklaşık 600 bin Alzheimer hastası var ancak tanı koyulmamış hastalar ile birlikte oranın bunun daha da üstünde olduğu düşünülüyor. 65 yaş altında ortalama her yüz kişiden 3 ila 11’i arasında insanı etkilediği kabul edilen Alzheimer, 65-85 yaş arasında giderek artıyor ve neredeyse her 2 kişiden 1’ini etkiler hâle geliyor. Hipertimezi gibi Alzheimer’ın da bir tedavisi yok. Hastalık sadece yaşayan kişi için değil etrafındakiler için de ilerleyen zamanlarda dramatik bir hal alıyor. Alzheimer hastaları en yakınlarını dahi tanıyamamanın yanı sıra özbakımlarını yapamayacak duruma geliyor.

DEPRESYONA YOL AÇABİLİR

Medical Park Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hatice Çil: “Bu sendrom ilk kez 2006 yılında tanımlanmıştır. Bu kişiler kendi kişisel geçmişi hakkında aşırı derecede düşünmeye zaman harcar ve hatırlamak konusunda olağanüstü bir kapasiteleri vardır. Yaşadıkları günleri neredeyse tüm ayrıntıları ile hatırlarlar. Bunun için bir çaba göstermelerine de gerek yoktur. Biyolojik, genetik ve psikolojik faktörlerin etkili olduğu düşünülür. Bu kişiler kötü anıları da tüm ayrıntıları ile hatırladığı için zihin yapısında bozulmaya ve depresyona yol açabilir. Tedavisi yoktur.”

TEDAVİSİ BULUNMUYOR

Medicana Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Vugar Jafar: “Hipertimezisi olan kişilerde beynin korku, kaygı, öfke gibi bölümlerini yöneten sağ amigdalanın daha büyük olduğu söyleniyor. Ancak bunun hipertimeziye neden olduğuna dair kesin bir şey söylemek mümkün değil çünkü hastalık çok az sayıda insanda görüldüğü için hastalıkla ilgili bir tedavi ya da yeterli bilgi bulunmuyor.”

Acıbadem Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Neşe Tuncer: Tıp literatüründe yüksek otobiyografik hafıza olarak da geçen hipertimezi tamamen kişinin kendi geçmişi ile ilgili detayları hatırlama konusunda üstün bir yeteneğe sahip olması anlamına geliyor. Bu hastalar mükemmel belleğe sahip değildir. Daha zityade seçici bir yetenek olarak kendi hayatlarını hatırlamaktadırlar. Bazen bu kişilerde otistik özellikler de görülebildiği bildirilmiştir. Hastalık doğuştan geliyor ve ileriki yaşlarda da devam ediyor. Bir tedavisi yok. Sadece hastalık nedeniyle kişilerde oluşan psikiyatrik sorunlar tedavi edilebiliyor.

TAŞ KAĞIT MAKAS: HAYATIN OYUNU 

Kanal D’nin yeni dizisi “Taş Kağıt Makas: Hayatın Oyunu”nda Bülent Seyran, Alzheimer hastası Rıza’yı canlandırırken, hafıza yeteneğine sahip hipertimezi hastası oğlu Umut’a ise Ekin Koç hayat veriyor.