Her şey Nice’ten gelen telefonla başladı

Dün Hürriyet'in manÅŸetinde Tansu Çiller'in açıklaması ile patlayan ‘Seçim erteletme pazarlığının’ perde arkasında ne var? Teklif gerçekten ANAP tarafından mı gelmiÅŸti, yoksa baÅŸka geliÅŸmeler de var mıydı? Hürriyet muhabirlerinin dün ilgili tarafların saÄŸlam kaynakları ile yaptığı görüşmelerden ortaya çıkan tablo ÅŸuydu: Pazarlığın bir deÄŸil, birden fazla boyutu vardı. Ä°ÅŸte siyaset gündemini sarsan pazarlığın ‘Çok taraflı’ hikayesi.Ä°LK TEMAS ÇİLLER'Ä°N ZÄ°YARETÄ°NDEN SONRA ANAP'la DYP arasındaki ilk temaslar, 3 Kasım seçimleri için Meclis'te karar alındığı günlerde baÅŸladı.Ä°lk temas, DYP Genel BaÅŸkanı Çiller'in ANAP Genel BaÅŸkanı Mesut Yılmaz'ı ziyaretinden hemen sonra kuruldu.Ä°lk görüşmeleri, ANAP adına YaÅŸar Topçu ve Grup BaÅŸkanvekili Beyhan Aslan ile DYP adına Ahmet Ä°yimaya ve Grup BaÅŸkanvekili Ali Rıza Gönül yaptı. Bu görüşmelerin kapsamı, seçim kanunlarını deÄŸiÅŸtirmek ve partiler arasında seçim ititfakını saÄŸlamaktı. Ancak ANAP, seçim ittifakı üzerinde dururken, Çiller, iki turlu sistemi savunuyordu. Ä°lerleme saÄŸlanamadı.NICE'DEN ARAYAN KİŞİ ERMAN YERDELENAsıl görüşmeler Nice'den Özer Çiller'e gelen bir telefonla baÅŸladı.Telefonu eden kiÅŸi Erman Yerdelen'di. Yerdelen uzun yıllar DYP'de siyaset yapmış, Türk Hava Yolları'nda Yönetim Kurulu BaÅŸkanlığı görevi üstlenmiÅŸ bir kiÅŸiydi. Åžimdi ise NTV Televizyonu'nda üst düzey bir görevde bulunuyordu.Yerdelen Nice'den Özer Çiller'i aradığı sırada yanında bir baÅŸka tanıdık sima daha bulunmaktadır. Cavit ÇaÄŸlar. ÇaÄŸlar ve Yerdelen çok eski iki arkadaÅŸtılar. Yerdelen telefonda Özer Çiller'e, ‘‘YaÅŸar Topçu sizinle özel bir görüşme yapmak istiyor. Bazı önemli mesajları varmış. Görüşürseniz iyi olur’’ diyor.Özer Çiller o sırada Marmaris'tedir. ‘‘Gelsin görüşelim’’ cevabını verir.ÃœNLÃœ REKLAMCININ EVÄ°NDE ‘BORCUNUZU ÖDEYÄ°N’ SÖZÃœ Görüşme ünlü bir reklamcının Marmaris'teki evinde yapılır.Topçu'nun Mesut Yılmaz'dan getirdiÄŸi mesaj açıktır: ‘‘Seçimde ittifak...’’Özer Çiller, bu öneriye sıcak bakar. Ancak bazı koÅŸulları vardır:‘‘Seçim sonrası ittifak imkanları aranabilir. Ama seçime kadar giden sürede de bir ÅŸeyler yapabiliriz. Avrupa BirliÄŸi meselesi kritik noktada. Siz hükümetten ayrılın. Yeni bir hükümet kuralım’’ der.Ä°lginç bir ÅŸart daha ileri sürer:‘‘ANAYOL döneminden bize bir borcunuz var. 2 yıl baÅŸbakanlığı size vermiÅŸtik. Åžimdi bu borcunuzu ödeyin. Bu hükümet Tansu Hanım baÅŸbakanlığında kurulsun.’’Topçu bu mesajı iletir. Ama ortada bir sorun vardır.ANAP hükümetten ayrılsa bile DSP ile MHP, SP ve AKP'nin dıştan desteÄŸi ile bu hükümeti yürütebilir.O nedenle Çiller'in baÅŸbakanlğındaki geçiÅŸ hükümeti modeline ‘‘Hayır’’ derler.ÇİLLER'Ä° BAÅžBAKAN YAPACAÄžINIZI AÇIKLAYIN DYP tarafı, ‘‘Peki ittifak kanununu çıkaralım, ama ÅŸimdiden seçim sonrasında Çiller baÅŸbakanlığında bir hükümet kurulacağını açıklayalım’’ teklifini getirir.ANAP bu teklife evet demez.Gerekçesi ise ÅŸudur:‘‘Bunu ÅŸimdiden açıklarsak, oylar size gider.’’Görüşmeler tıkanma noktasına gelince, bu defa iki partinin önemli iki ismi daha devreye girer.Bunlardan biri Çillerler'in uzun süreden beri çok yakınında olan Ömer Barutçu ile Yılmaz'ın son dönemdeki en güvendiÄŸi insanlardan biri olan Devlet Bakanı Nejat Arseven'dir.Gizli görüşmelerin bu noktasına kadar, seçimin ertelenmesi konusu hiç gündeme gelmez. Ä°ttifak konusunda bir ilerleme de saÄŸlanamaz. Çünkü DYP, Çiller'in baÅŸbakan olacağının önceden ilan edilmesinde ısrar eder.HÃœSAMETTÄ°N ÖZKAN DEVREYE GÄ°RÄ°YOR Asıl kritik dönem bundan 10 gün önce açılır. Çünkü ilk defa ‘seçimin ertelenmesi’ konusu gündeme gelir. Seçim ertelenmesi konusu ilk defa Kemal DerviÅŸ'in CHP'ye gireceÄŸini açıkladığı günün ertesinde telaffuz edilmeye baÅŸlanır.Bu sahne de Hüsamettin Özkan'ın Mesut Yılmaz'ı ziyareti ile açılır. Yılmaz'la görüşen Özkan, DYP'li Nevzat Ercan'ı arayarak görüşme talebini iletir. Ä°ÅŸte ilk defa ‘seçimin ertelenmesi’ önerisini masaya koyar. Ä°nandırıcı bir gerekçesi de vardır. Özkan, Ercan'a bir de adres verir:‘‘ANAP'la iliÅŸkileriniz için Sayın Yılmaz, eski İçiÅŸleri Bakanı Sayın Rüştü Kazım Yücelen'i sözcü tayin etti. Onunla görüşebilirsiniz.’’Yücelen ilk görüşmede, Ercan'a ÅŸu yorumu yapar:‘‘3 kasım seçimleri yapılacak sonrasında istikrar gözükmüyor. Çünkü seçimin alt yapısını hazırlayamadık, siyaset reformlarını yapamadık. Siyasi partiler yasasını deÄŸistiremedik.’’DYP GEREKÇELERÄ° HAKLI BULUYOR Ercan, ‘‘Bu gerekçelerinize biz de katılıyoruz. Ne yapmayı teklif ediyorsunuz’’ der.Yücelen ÅŸu cevabı verir:‘‘Bu seçim ertelenmeli. AB ile ilgili yasaların uygulanması gerekiyor. Kopenhag zirvesi var. AB bunu görmek ister. Türkiye önemli bir fırsatı kaçıracak. Bütün bunları yapıp, sonra da hiç olmazsa mart ayı içinde ya da nisan başında seçime gitsek daha iyi olmaz mı?’’Bomba gibi düşen öneri de, bu görüşmenin son dakikasında geliyor. Bu hükümeti kim kuracak sorusuna ANAP tarafı ÅŸu cevabı veriyor: ‘‘Böyle bir hükümet modeli içinde en fazla sandalyeye sahip olan DYP baÅŸbakanlığı alır.’’İKÄ° TARAF DA HAKLI Ä°KÄ° TARAF DA HAKSIZ Sonuç: Çiller'in baÅŸbakanlığı arzusu önce DYP tarafından dile getiriliyor. Ancak bu öneride seçimin ertelenmesi görüşü yoktur.Konuyu seçimin ertelenmesine yönelik olarak gündeme getiren taraf da ANAP oluyor.Â