Her sahne bir heyecan

Önce 21 Ocak, sonra da 4 ve 21 Şubat tarihlerinde İstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nde çağdaş bir bale yapıtı sahnelenecek. ‘‘Gündoğarken’’ başlığı altındaki

birer perdelik üç ayrı oyunun her biri üç ayrı koreograf tarafından hazırlandı. ‘‘Ara Danslar, Ara Nağmeler’’ adlı ilk oyunun koreografisini eski balerin

Geyvan Mcmillen yapıyor. Bu sahnede oynayacak iki önemli Türk baletimiz ise Almanya Stuttgart Bale Topluluğu'nda 17 senedir dans eden Uğur Seyrek ve Fransız Devlet Opera ve Balesi'ne kabul edilen ve ömür boyu dans edebilme şansını yakalayan ama reddeden tek yabancı, Tan Sağtürk.

Türk Balesi'nin 50. yılını kutlamaya başladığımız bu ay içinde İstanbul Devlet Opera ve Balesi, İstanbul AKM büyük salonda birer perdelik üç ayrı çağdaş bale yapıtını sahneleyecek. 21 Ocak, 4 ve 21 Şubat tarihlerinde sahnelenecek modern yapıtlar, ‘‘Gündoğarken’’ ortak başlığını taşıyan, üç ayrı koreograf tarafından hazırlanmış, üç ayrı oyun.

Geyvan Mcmillen'in koreografisini yaptığı ‘‘Ara Danslar Ara Nağmeler’’ adlı ilk oyunun müzikleri Fazıl Say'a ait. G. Vejvoda ve Renota Zanella'nın ‘‘Trypchon’’ adlı eserini ikinci olarak Mozart'ın müzikleri eşliğinde izleyebilirsiniz. Son olarak Aysun Aslan'ın ‘‘Emrivaki’’ adlı eseri Adiemus'un müzikleri eşliğinde.

Bu çağdaş bale etkinliğinin en önemli özelliklerinden biri Geyvan Mcmillen ve Aysun Aslan'ın eserlerinin ilk defa sahneleniyor olması. Diğer bir özelliği ise İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin seçkin dansçılarının yanısıra, 17 senedir Almanya Stuttgart Bale Topluluğu'nda dans eden Uğur Seyrek ve Fransız Devlet Balesinde ömür boyu dansetme hakkını elde eden ilk yabancı özelliğine sahip Tan Sağtürk'ün bu programda yer almaları.

‘‘Gündoğarken’’ adlı gösteride koreografisini Mcmillen'ın yaptığı ilk oyunda, Seyrek ve Sağtürk'ün danslarını izlemek mümkün. McMillen bu bölümü, tek perdelik abstrack bir dans olarak tanımlıyor. Oyunun konusu birşeyler arasında gidip gelmek. ‘‘Hayatımız özellikle de biz Türkler, doğu batı sentezi arasında gidip geliyoruz. Oyunun konsepti bunun üzerinde. Daha çok Türk olma kimliğinin içinde batılı olma isteği ama aslında doğulu olma. Her zaman danslarımda bir konu işliyorum ama hikaye anlatmayı sevmiyorum.’’

Çağdaş her türlü gelişme ile ilgilendiğini ekleyen McMillen, ‘‘Her defasında daha iyisi olsun istiyorum. Sürekli daha iyisi. Devamlı çalışmalı ve gelişmeliyiz. Her zaman mükemmel olanı yakalayabilir misin, diye bazen kendi kendime soruyorum. Cevabı ise, hayat sonsuz bir gelişme içinde, her yaptığım eskisinden daha iyi olmalı, oluyor.’’

UĞUR SEYREK

Baleyle nefes alıyorum

1979 senesinde konservatuardan ayrılıp, Ankara Devlet Opera ve Balesi'ne giren Uğur Seyrek, 1980'e kadar Gregoraviç ve Duygu Erkal gibi ünlü koreograflarla çalışma imkanını bulur. 1980 yılında Almanya'ya giderek Berlin Operası'nda çalışır ve 17 senedir çalışmalarına devam ettiği Stuttgart Balesi'ne girer. Geyvan Mcmillen'ın çağırısı üzerine İstanbul'a gelerek Gündoğarken'in çalışmalarına katılan balet, ‘‘17 senedir Almanya'dayım. Gitmeden önce askerlik problemim vardı. Gitmesem baleyi bırakmak zorunda kalacaktım çünkü iki sene çalışmalardan ayrı kalmak çok riskliydi. Neyim varsa sattım ve gittim. Önce modern bale çalışılan küçük bir tiyatroya girdim, sonra da Stuttgart Bale Topluluğu'na’’ diye anlatıyor. Avrupa'da çoğunlukla neo-klasik balenin tercih edildiğini söyleyen Seyrek, müziklerin daha yumuşak ama çağdaş, perdelerin daha kısa ve hareketlerin daha anlaşılır olmasının seyirciyi etkilediğini belirtiyor. Seyrek, baleyi ‘‘Onunla nefes alıyorum. Dilin yok, herşeyi vücudunla anlatıyorsun’’ diye tanımlıyor. Plastik sanatlarla ilgilenen Seyrek, dans eden bronz ve tahta heykeller yapıyor. Birkaç koreografisini de sahneye koyan Seyrek, yakın geleceğin koreograf adayı.

GEYVAN MCMILLEN

Dans etmeyi hiç sevmedim

Son iki senedir Devlet Opera ve Balesi'nde eğitimci ve koreograf olarak çalışan Geyvan Mcmillen, Ankara Hacettepe Üniversitesi Konservatuarı Bale Ana Sanat Dalı'ndan menzun. Daha sonra İngiliz Kraliyet Balesi'nde burslu eğitim gören McMillen, 1969 yılında Londra Çağdaş Dans Okulu'nda yaz kursu görmüş. Kurs sonrası beğenilen Mcmillen, bu dans okulunda İngiliz hükümetinin verdiği bursla dört yıl eğitim hakkı kazanmış. Bu arada koreografi dersleri de almış. 1974 senesinde New York'ta Murce Cummingham bursu ile de eğitim gören sanatçı uzun yıllar dans ettikten sonra, 20 sene önce koreograf olmaya karar vermiş. Mcmillen, ‘‘Zaten hiçbir zaman dans etmeyi sevmedim. Öğretmeyi ve yönetmeyi sevdim. Bale benim için koreograflığa bir geçiş yolu oldu. Bir süreç. Her zaman bir fikirden yola çıkıyorum’’ diyor. Mesleğinde daima kendini geliştirmek istiyor.

TAN SAĞTÜRK

Fransa’nın en özel Türk’ü

200 yıllık tarihi içinde Fransız Devlet Balesi'ne ilk kez kabul edilen tek yabancı olan ve burada sadece 15 kişiye verilen ömür boyu dans etme hakkını kazanan Tan Sağtürk, herşeyi reddederek Genç Bale Grubu kurmak planlarıyla Türkiye'ye döndü. Baleye Ankara Devlet Konservatuarı'nda başlayan Sağtürk, mezun olduktan sonra Fransız Genç Balesi'nin sınavlarını kazanır ve derslere başlar. Sonra Fransız Devlet Balesi'ne kabul edilir. Sınavı kazandıktan sonra yaptığı iki eser Fransız Devlet Balesi tarafından satın alınır. 18 senedir dans eden Sağtürk, AKM'de Aysun Aslan'ın ‘‘Emrivaki’’ adlı oyununda da dans edecek. 28 Ocak’ta ise Hülya Aksular ile Kuğu Gölü balesinde sahne alacak. Sağtürk, ‘‘İsrail balesi, hatta Kaddafi'nin balesi bile Avrupa'da tanınıyor ama Türk balesi tanınmıyor. Ben de bu yüzden Türkiye'ye döndüm. Türk genç balesini kurmak istiyorum. Hiç bir gösterisini seyretmediğim, hiç tanımadığım Türk balesine büyük bir riskle geri döndüm. Fakat, Genç Türk Balesi'ni kurmak için sponsor gerekiyor’’ diyor. İstanbul'da harcanan paraların bir kısmını Türk Balesi'ne kazandırmak isteyen Sağtürk, 1999 Martı'nda bir dans festivali düzenliyor. Festivalin tüm davetlileri bizim de onların ülkelerine gitmemiz şartı ile davet ediliyor. Sağtürk'ün amacı bu vesileyle Türk Balesi'ni dünyanın her yerinde tanıtmak.