Her biri kahraman...

 KARDEŞİMİ KURTARMAK İÇİN KAN SATIN ALDIK

AHMET Yavuz, Antalya’nın Elmalı ilçesindeki sanayi sitesinde imamlık yapıyor. Kız kardeşinin 2004 yılında mide kanserine yakalandığını söyleyen Yavuz şunları anlatıyor: “Kız kardeşimi hayatta tutmak için kan satın almak zorunda kaldık. O gün kendime bir söz verdim. ‘İnsanlara kan bağışının önemini anlatacağım’ dedim. Daha sonra görev yaptığım caminin cemaati olan esnafa kan bağışının önemini anlattım. Kızılay ekibini camiye davet ettim. O zamandan beri cami cemaati ve sanayi esnafı olarak 18 kez verdik. Ben şu ana kadar 12 kez kan verdim. Eşim, kızım ve damadım da kan veriyor. Kan verenlere çeşitli hediyeler veriyorum. Bazen de tatlı ikram ediyorum. Camimizin bir hatıra defteri var. Her kan verdiğimizde detayları oraya yazıyoruz. En büyük sevap bir can kurtarmaktır. Ben kan verdiğimde bana bir mesaj geliyor. Mesajda, ‘Sayın Ahmet Yavuz adınıza bir ağaç fidan dikildi, kan bağışınız üç kişiye can verdi’ bundan büyük bir mutluluğu tahmin edemiyorum.”

KİME KAN VERİYORUM DİYE ASLA SORMAM

HALİL Erdoğan ise küçükken kardeşini kan kaybından kaybetmiş. Şunları anlatıyor: “16 yaşında biyoloji dersinde AB RH negatif kanının az bulunur bir kan olduğunu öğrenmiştim. 18 yaşıma girdiğimde Kızılay çadırına gidip kan verdim. O zamandan beri ortalama ayda 3 kez kan veriyorum. Yaklaşık 50 kez Kızılay’a kan bağışında bulundum. Yaklaşık 10 kez de acil kan ihtiyacı olan hastalara da kan verdim. Kan verdiğim için Kızılay’dan ‘bronz’, ‘gümüş’ ve ‘altın’ madalya verdiler. Son olarak da plaket aldım. Kan verip insanlara faydalı olduğunu düşünmek tarif edilemez bir duygu. ‘Kime kan veriyorum, kan verdiğim kişiye ne olmuş?’ gibi sorular sormuyorum. Çünkü benim görevim kan vermek. Ne zaman birilerine kan lazım olursa motoruma atlayıp kan vermeye gidiyorum. Ömrüm yettiği kadar kan bağışında bulunacağım.”

‘GÜCÜM YETTİĞİNCE KAN İÇİN UĞRAŞACAĞIM’

DURMUŞ Karakoyun genç yaştaki oğlunu lösemi yüzünden yitiren bir baba. Oğluna kan bulmak için çok sıkıntı yaşadığını söyleyen Karakoyun şunları anlatıyor: “İki gün arayla oğluma kan vermek zorunda kaldım. Doktorlar iyileşebilmesi için tek çaresinin ilik nakli olduğunu söyledi. İlik nakli yapılabilmesi için diğer 4 çocuğuma test yapıldı ama ilikleri uymadı. Yurtdışından ilik bulunmasını beklerken oğlumu kaybettik. 2002’de oğlum hayatını kaybedince kendimi bu işe adadım. 62 yaşına kadar 15 kez kan verdim. 65 yaşımdayım. Artık yaşım kan vermeye müsait değil. O yüzden ben de Kızılay’ın kan bağışı kampanyalarında gönüllü olarak yer alıyorum. Üç ayda bir Kumluca’ya ekipler geliyor. Onlar gelmeden önce ben insanlarla konuşup kan toplama araçlarının geleceğini söylüyorum. İnsanları organize ediyorum. Kızılay’ın kan bağışı broşürlerini dağıtıyorum. Esnaf beni gördüğünde, ‘ne zaman kan için gelecekler’ gibi sorular soruyorlar. Gücüm yetinceye kadar uğraşacağım bu işle.”

EN GÜZEL HEDİYE KAN BAĞIŞI

- Öykü Arin’e 5 ay önce konulan lösemi teşhisinin ardından başlayan ilik bulma arayışı Türkiye tarihinin en büyük kampanyalarından birine dönüştü. Sanatçılardan futbolculara, siyasetçilerden gazetecilere kadar herkes kök hücre bağışçısı oldu.

- İki gün sonra Öykü Arin 4 yaşına girecek.  Doktorlar uygun donör bulunması için 1 ay daha süre verdi. Sadece Öykü Arin’e değil aynı durumdaki binlerce çocuğa umut olmak için bağışçı olun.

ÖYKÜ Arin Yazıcı’ya İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi’nde Kasım 2018’de Juvenil Miyelomonositik Lösemi teşhisi konuldu. Ailesi kök hücre bağışı için sosyal medyadan çağrıda bulundu. ‘Öykü Arin’e Umut Ol’ adı verilen kampanya kısa sürede yayıldı. Türkiye’nin her yerinde Kızılay merkezleri önünde yüzlerce insan kan vermek ve kök hücre bağışçısı olmak için sıraya girdi. Kampanya Türkiye’nin sınırlarını aştı, 12 ülkeye yayıldı. Kan bağışlayanlar sadece Öykü Arin için değil onun durumundaki binlerce çocuğa umut oldu.

19 MART DOĞUM GÜNÜ

İki gün sonra Öykü Arin Yazıcı dört yaşına girecek. Yaklaşık beş aydır lösemi ile mücadele eden Öykü Arin’e henüz uygun ilik bulunamadı. Herkesi kök hücre bağışçısı olmaya davet eden anne Eylem Şen Yazıcı, çağrısını bir kez daha yineliyor: “Öykü Arin 19 Mart’ta 4 yaşına girecek. Doktorlar uygun donör bulunması için 1 ay daha süre verdi. Nisan ayında ilik nakli yapılması gerekiyor. Uzun ve sağlıklı bir yaşam için Öykü Arin’e en güzel doğum günü hediyesi kök hücre bağışı olacak. Bu yüzden herkesi Kızılay bağış noktalarına çağırıyoruz.”

‘DÜNYAYA DA UMUT OLACAĞIZ’

KIZILAY Genel Başkanı Dr. Kerem Kınık, 17 Şubat’ta Öykü Arin ve ailesini ziyaret etmişti. Kampanyayla birlikte kan bağışında rekor artış olduğunu belirten Kınık, şunları söylemişti: “Öykü Arin ve ailesinin yaptığı farkındalık dalgası sayesinde, 2018’de topladığımız bütün kök hücre donörü sayısına 2019’un ilk iki ayında ulaştık. 2018’de 110 bin donörümüz bağışçı olmuştu, son iki ayda 100 bin rakamına ulaştık. Çok yakın zamanda Türkiye’deki donör sayısı milyonu aşacak. Bu çok başarılı bir bilinçlendirme kampanyası oldu. Birçok Öykü bu sayede inşallah hayata tutunacak. Türkiye’nin 300 noktasında 3 bin 300 personelle faaliyet yürütüyoruz. Dünya Doku Bankası veri tabanıyla entegre çalışıyoruz. Bu durum nakil ihtimalini arttırıyor. Türkiye’deki donör sayısı arttıkça da hastalar açısından bekleme süresi hem kısalacak hem de dünyaya da umut olacağız.”

KÖK HÜCRE BAĞIŞI KAN VERMEK KADAR KOLAY

- Kimler kök hücre bağışında bulunabilir?

18 - 50 yaşlarında  sağlıklı bireyler.

- Nereye bağışta bulunabilirim?

Size en yakın ‘Gönüllü Verici Merkezi’ ve sabit kan alma merkezlerinde kök hücre bağışıyla ilgili bilgi alabilir ve bağışta bulunabilirsiniz. (www.kanver.org’dan detayları öğrenebilirsiniz)

- Kan verdiğimde kök hücre bağışında da bulunmuş olunuyor mu?

Kan verirken, kök hücre bağışçısı olduğunuza bildirerek aynı anda iki bağışı yapabiliyorsunuz.

KENDİNİ YENİLİYOR

- Kök hücre süreci nasıl oluyor?

Bağışçıdan kök hücre temin etmede en sık tercih edilen yöntem, ‘periferik kök hücre toplama yöntemi’. İşlemden önce 4 - 5 gün bağışçıya,  kanında kök hücreleri arttırıcı G-CSF (Granülosit Koloni Uyarıcı Faktör) enjeksiyonu yapılıyor. Bu işlemden sonra damardan alınan kan, aferez cihazında kök hücrelerle diğer kan bileşenlerine ayrılıyor. Kök hücresi alınan kan, diğer koldan bağışçıya geri veriliyor. Bağışçı aynı gün evine, 2 gün içinde diğer tüm aktivitelerine dönebiliyor.

Kök hücre temini için daha ender uygulanan yöntemse kemik iliği toplanması. İşlemden yaklaşık 1 hafta önce 1 ünite kan alınarak, tekrar kendine verilmek üzere saklanıyor. Anestezi altında doktor, cilt üzerinden küçük bir kesi (dikiş atılmasına gerek olmayan) açarak özel bir iğne yardımı ile kalça kemiğinin arkasına (pelvis kemiği) ilerliyor. Bağışçı aynı günün akşamında veya ertesi gün taburcu ediliyor.

Kök hücreler devamlı olarak kendini yenileyebilme özelliğine sahip olduğu için bağış işleminden sonra bağışçının kök hücreleri belirli bir sürede eski sayısına ulaşıyor.

- Yurtdışında bir hasta ile eşleşme olursa bağışçı yurtdışına gider mi?

Bağışçının onay vermesi durumda kök hücre toplama işlemi Türkiye’de uygun bir aferez merkezinde yapıldıktan sonra toplanan kök hücreler hastanın bulunduğu ülkeye gönderiliyor.

DOKU HAVUZU

- Bağışçıların verileri neden dünyadaki diğer kemik iliği bankaları ile paylaşılıyor?

Dünyanın her yerinde kök hücreye ihtiyacı olan hasta sayısı oldukça fazla. Buna karşılık sağlıklı kök hücrelerin, hastaların dokusu ile uyuşma olasılığı çok düşük. Olasılığı arttırmanın tek yolu, milyonlarca bağışçının doku analizini içeren dünyadaki bütün kemik iliği bankalarının verilerinin paylaşıldığı bir havuzun oluşması. Türkiye’deki hastalar için kemik iliği taraması bu havuzdan yapılıyor.

SAĞLIĞA ZARARI YOK

- Kimler kan bağışında bulunabilir?

18 - 65 yaş aralığında 50 kilonun üzerindeki her sağlıklı birey kan bağışçısı adayı olabilir

- Kan bağışı işlemi ne kadar sürer?

Kayıt, muayene, kan bağışı ve ikram işlemleri yaklaşık 30 - 35 dakika.

- Kan bağışı başvurum reddedilebilir mi?

Muayene sonucunda doktor; bağışlanacak kanın size veya kanı alacak hastaya zarar verebileceği kararına varmış ise sebebini size açıklayarak kan bağışınızı bir süre erteleyebilir.

HASTALIK BULAŞMAZ

- Halk arasında yaygın olan kan bağışının kilo değişimine sebep olduğu, bağımlılık yarattığı, kansız kalacağı inancı tamamen yersizdir. Kan vermenin sağlığa yararı var mıdır?

Kan bağışlamanın sağlığa herhangi bir zararı olmadığı gibi faydası da tıbbi olarak kanıtlanmış değil.

- Sarılık geçirenler kan bağışında bulunabilir mi?

Hepatit A ve Hepatit E enfeksiyonu geçirenler tedavi sürecini tamamladıktan sonra 12 ay boyunca kan bağışında bulunamaz. Hepatit B ve C geçirenler ise tedavilerini tamamlamış olsalar dahi hiçbir zaman kan bağışında bulunamazlar.

- Kan bağışı sırasında hastalık bulaşma riski var mı?

Kan bağışı işlemi boyunca kullanılan tüm malzemeler tek kullanımlık ve steril. İşlem sonunda imha edilir. Bu süreç içerisinde herhangi bir hastalık bulaşması söz konusu değil.

- Kan vermenin yan etkisi var mıdır?

Halk arasında yaygın olan kan bağışının kilo değişimine sebep olduğu, bağımlılık yarattığı, kansız kalacağı inancı tamamen yersizdir.

- Kan ürünleri talepleri için ücretlendirme söz konusu mudur?

Kan ve kan ürünü kullanımı yapan hastaneler olası kan ihtiyacına göre stok oluşturur. Kan ihtiyaçları için hastane, Türk Kızılayı Kan Bağışı Merkezlerinden resmi talepte bulunur. Bu süreçte kesinlikle hasta ve hasta yakınından herhangi bir ücret talep edilmez.

- Kan bağışı sonrasında yapılan test sonuçları kişiye bildiriliyor mu?

Alınan bütün kanlara HIV, Hepatit B-C ve Sifiliz testleri uygulanıyor. Test sonuçlarının ve bağışçı bilgilerinin üçüncü kişiler ile paylaşılması Kan Kanunu çerçevesinde yasak. Test sonuçlarınız ile ilgili olumsuz bir durum söz konusu olduğunda kişiye özel bilgilendirme yapılıyor.

(DETAYLI BİLGİLER:

WWW.KANVER.ORG)

DONÖR OLDUN MU?

Anne Eylem Şen Yazıcı, Twitter’da 12 Mart’ta şu paylaşımda bulundu: “Ne mi yapıyoruz? Kitap okuyoruz, oyun oynuyoruz ve uygun donörün çıkmasını bekliyoruz.Siz kampanyamıza katılmadınız mı? Telefon rehberinizi açın ve tanıdığınız herkesi arayıp sorun: “Donör oldun mu? Kök hücre bağışı kampanyası yapabilir misin?”

KÖK HÜCRE BAĞIŞI KONUSUNDA DAHA FAZLA BİLGİ VE AYRINTI İÇİN:  WWW.OYKUARİNEUMUTOL.COM