Hepimiz bu kitaplardan geçtik

EĞİTİM tarihi üzerine yazılan kitaplar, yalnız uzmanları ilgilendirmez.Öğrenimini bitirmiş kişiler bile bununla ilgilenmelidir.Burada eğitimin önemi üzerine bir söylevin gereği yok ama özellikle uzmanların, eğitimcilerin bir kitabı okumalarını salık vereceğim:Necdet Sakaoğlu'nun Osmanlı'dan Günümüze Eğitim Tarihi'ni.Kendisi de bir eğitimci olan Necdet Sakaoğlu'nun incelemesi, Türklerde Eğitim ile başlıyor, 1960-2000 Döneminin Genel Değerlendirmesi ile bitiyor.Sakaoğlu'nun bilimsel kitapları okutan Türkçesi'nin yanı sıra, kitaptaki belgeler, fotoğraflar da görsellik öğesini arttırıyor.Eğitim tarihimizin hangi aşamalardan geçtiğini öğrenirsek, siyasal yönetimle eğitim anlayışı arasındaki paralellikleri saptayabiliriz.Cumhuriyet'in İlk Beş Yılında Eğitim (1923-1928) bölümünün başında Sakaoğlu dönemi şöyle tanımlıyor:‘‘Bu beş yıllık dönemi, önceki ve sonraki dönemlerden ayıran iki önemli yenilik, Tevhid-i Tedrisat ile Harf Devrimi'dir. Ne Osmanlı İmparatorluğu'nu düze çıkartmayı Batılılaşmakta gören Tanzimat ve Meşrutiyet aydınları ne de Atatürk sonrası yöneticileri, bu boyutlarda reformları gündeme getirememiş ve göze alamamışlardır.’’Hiç kuşkusuz Osmanlı'dan başlayan eğitim sürecini okuyunca, gerçekleştirilen devrim ve evrimleri daha iyi anlayabiliriz.Tanzimat'la başlayan yenileşme hareketlerinin, Sakaoğlu'ya göre duraklama, hatta gerileme dönemine girmesi, 1950-1960 Demokrat Parti dönemine rastlamaktadır.Sakaoğlu'yu okurken, gerek Köy Enstitüleri, gerek Halkevleri konusunda düşünürken, daha bilgili yorumlar yapabilirsiniz.Necdet Sakaoğlu'nun önemli kitabı gerçekten benim için hem öğretici hem anıları tazeleyiciydi, hem de Cumhuriyet eğitimi üzerine düşünmeme neden oldu.Şimdi bu ayrıntılı eğitim tarihini okuduktan sonra, sıra köklü eğitim kurumlarımız üzerine kitaplara geldi.1868'den 1923'e Mekteb-i SultaniVAHDETTİN ENGİN kendi okulunun tarihini yazmış. Yetiştiği kuruma bağlılık ve vefanın en sevdiğim göstergesi.Her kurumun tarihinde acı sayfalar da vardır. Beni bu kitapta en çok etkileyen de Vatan Uğruna Şehit Olan Galatasaraylılar bölümü oldu. Doğrusu Vahdettin Engin'in böyle bir bölümü düşünmesi özellikle anılmalı.Onlar bugün de Galatasaray Lisesi'nin holünde yer almışlardır.Prof. Dr. Aykut Kazancıgil'in Sunuş'u ile Prof. Dr. Doğan Sorguç'un Önsöz'ü de sizi Galatasaray Lisesi'nin tarihine hazırlıyor.Engin'in kitabını sadece Galatasaraylıların okumayacağını umarım.Çünkü bu seçkin okul eğitimde, bir şairin dediği gibi, Batılılaşmaya açılan bir penceredir. Mezunları da Türkiye'nin yönetiminde, sanatında önemli yerler almıştır.Mekteb-i Sultani'de Günlük Yaşantı ve Bazı Anılar bölümü, bu tarihi okuyan her öğrencinin asıl beklediği sayfalardır.İyi bir okulun iyi yazılmış tarihi.Terakki Vakfı ve Terakki OkullarıMEHMET Ö. ALKAN'ın yazdığı kitabın uzun bir adı var:İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e - Selanik'ten İstanbul'a Terakki Vakfı ve Terakki Okulları- 1877-2000.Terakki Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Arığ, Terakki ruhunun özelliğini Sunuş'ta belirtiyor:‘‘Kuruluşundan bugüne kadar varlığını farklı coğrafyalarda, farklı tarih ve ekonomi koşullarında, ama unvanının anlamına uygun olarak, daima ilerleyerek ve gelişerek sürdüren, gerçek bir Sivil Toplum Kuruluşu'nun, TERAKKİ'nin, 125 yıllık yaşam öyküsünü bu kitapta toplayarak sizlerle paylaşmak istedik.’’Mehmet Ö. Alkan'ın kitabının başında ŞİİR'ime diye bir ithaf var.Önsöz'ün zarif son paragrafını da yazıma almadan edemedim:‘‘Kendi payıma, hazırladığım bu çalışma, hayatımın en güzel Şiir'ine, O'na ayıramadığım ve asla teláfi edilemez zamanların küçük bir özrü olarak ithaf edilmiştir. O'nun Kafiye'si ise bu çalışmanın ortaya çıkmasını sağlamıştır. Teşekkür yetmez!..’’Modernleşme Sürecinde Selánik Üzerine 1839-1912 bölümü, bugünkü Terakki Vakfı Okulları'nın, modern kavramına yaklaşımını göstermektedir.Okulun tarihi ile Türkiye'nin Osmanlı'dan bugüne tarihi arasındaki gelgitleri buradan okuyabilirsiniz.Özellikle Selanik'in düşmesi ve okulların hastane olarak kullanılması bölümüne dikkatinizi çekerim.DOĞAN HIZLAN'IN SEÇTİKLERİYıllar Sadece Sayı Cahit Uçuk YKYKelepir Ev Esmahan Aykol EverestKomikaze 8 Erdil Yaşaroğlu DoğanKendim ve Ötekiler Carlos Fuentes CanMilli Mücadelede İttihatçılık Erik Jan Zürcher İletişim