Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı nerede, kime ait? Salih Efendi Yalısı’nın tarihçesi
Güncelleme Tarihi:
İstanbul Boğazı'nın değiştirilmemiş nadir yalılarından biri olan Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı, Boğaz'da yaşanan gemi kazasında büyük çapta zarar gördü. Salih Efendi Yalısı’nın tarihçesi yeniden gündeme geldi. Peki Salih Efendi Yalısı ne zaman inşaa edildi, kime ait?
Malta Bayraklı bir geminin dümeni Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı’na çarptı. Düğün, konser ve benzeri etkinliklere ev sahipliği yapan Salih Efendi Yalısı, büyük bir zarar gördü. Daha önce bir döneme damga vuran Binbir Gece dizisinde kullanılan yalıda son olarak 'İstanbul Kırmızısı' filminin çekimleri yapılmıştı.
'İnsanın içi acıyor' diyen tarihçi ve seyahat seyahat yazarı Saffet Emre Tonguç, Malta bayraklı geminin çarptığı Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı'na tarihine ilişkin yaptığı açıklamada, Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı'nın Boğaz'ın en güzel yalılarından birisi olduğunu ifade ederek, yalının böyle bir kazaya kurban gitmesinden dolayı üzüntü duyduğunu dile getirdi.
Yalıya ismini veren Hekimbaşı Salih Efendi'nin, Osmanlı Devleti'nde açılan ilk tıp okulundan mezun, üç sultanın doktorluğunu yapmış çok önemli bir isim olduğunu anlatan Tonguç, "Bunların içinde 2. Mahmud ve 1. Abdülhamid de var. Salih Efendi, Sultan 1. Abdülmecid 1861 yılında tüberkülozdan öldüğünde saray başhekimiymiş" bilgisini verdi.
Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı’nın konumu ve tarihi
Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı; İstanbul Boğazı'nın Anadolu yakasında Beykoz Anadoluhisarı ile Kanlıca arasında yer alır. 1850 tarihlerinde harem ve selamlık olarak yapılmış olan yalının, günümüze yalnızca harem kısmı gelebilmiştir. Selamlık kısmı Hekimbaşı'nın ölümünden sonra hissedarları tarafından satılmış ve yerine modern bir yalı yapılmıştır. Yalının hareminde Salih Efendi'nin torunu Mehlika Gürpınar yaşamaktadır. Hekimbaşı Salih Efendi, Sultan II. Mahmut zamanında açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin ilk mezunlarındandır. Sultan Abdülmecit'in Hekimbaşılığı'na getirilmiş olan Salih Efendi otlardan ve çiçeklerden yaptığı ilaçlarla da tanınmıştır. Hekimbaşılığı ünvanı bugünkü Sağlık Bakanlığına denk gelmektedir. Yalının ön cephesi çürümüş olduğundan, 1978 yılı yazında Taç Vakfı'nın teknik sorumluluğunda yenilenmiştir. 1980'li yıllarda ise denize doğru kayma gösteren yalının önüne, boydan boya, dokuz adet ayağın üzerine oturtulmuş, bir rıhtım yapılmıştır.