Hayata sımsıkı ‘tutunsunlar’ diye protez el ve kol tasarlıyorlar
Güncelleme Tarihi:
Deprem felaketinde on binlerce kişi hayatını kaybederken enkazdan yaralı olarak kurtulan çok sayıda kişi uzuvlarını kaybetti. Ampute bireyler için protez el, kol, bacak ve hatta çene ve ağız tasarlayan birçok kişi ve kurum şimdi öncelikle depremzedeler için protez el, kol üretiyor.
Uzmanlar, deprem sonrasında enkazlardan yaralı olarak kurtulan pek çok bireyin hayatına ampute olarak devam edeceğini öngörüyor. Bu noktada ampute depremzedelerin hayata tutunmaları için çok sayıda protez uzva ihtiyaç olacağı belirtiliyor. Depremin ardından hızla gönüllü olarak çalışmaya başlayan Robotel Derneği, ürettikleri protezlerle ihtiyacı olan depremzedelerin yardımına koşmaya hazırlanıyor. Robotel Derneği Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi Serdar Okumuş çalışmalarını şöyle anlattı:
HER ÇOCUKLA MUTLULUĞUMUZ BÜYÜDÜ
“İki mimar bir mühendis olarak 2014 yılında bir yolculuğa çıktık. Kendimize önce 3 boyutlu yazıcılarla telefon kılıfı, süs eşyası gibi objeler üretmek yerine insanlığa faydalı ne yapabiliriz sorusunu sorduk ve insah hayatına doğrudan dokunabilecek sosyal sorumluluk projelerinin arayışına girdik. 2014 yılında bir iş kazasında 4 parmağını kaybeden matbaa çalışanı bir kardeşimize, daha sonra da Yağmur isimli bir kızımıza 3 boyutlu yazıcıda mekanik el ve parmaklar ürettik. Sonrasında ‘Benim çocuğuma da yapar mısınız’ diye istekler almaya başladık. 2016 yılında Robotel Derneği olarak dernekleştik. Şu anda 4 binden fazla gönüllümüz var.
TAMAMEN ÜCRETSİZ
2014 yılından bu yana Robotel üretiyoruz. Bu eller biyonik ya da elektronik olmayıp, başta çocuklar olmak üzere bireyler için kişiye özel ölçü ve niteliklerde üç boyutlu yazıcılarla üretilmiş, kullanışlı temel kavrama hareketi yapan mekanik eller. Robota benzedikleri için bunlara “Robotel” diyoruz. Bu isim çocuklarda da olumlu etki bırakıyor. Robotel ürettiğimiz çocuklarımızı takip ediyoruz ve bedensel gelişimleri doğrultusunda onlara yeni Roboteller üretiyoruz. 5 ila 18 yaş aralığındaki çocukları önceliklendiriyoruz. Depremde henüz yaralar daha çok tazeyken bir el için ölçü almamız, deneme yapmamız zor. Yaraların kapanması için 3 ay gibi bir süre ön görüyoruz. Şu an bölgedeki sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları ve doktorlarla temasa geçip gerçek talep sayısını öğreniyor ve kaybın niteliğini öğrenerek bununla ilgili planlama yapıyoruz. İmkanlarımız dahilinde ulaşabildiğimiz tüm ihtiyaç sahiplerine Robotelleri tamamen ücretsiz olarak sunacağız.”
HASSAS NESNELERİ KOLAYLIKLA TUTABİLCEKLER
Geçtiğimiz yıl TEKNOFEST’te ‘Protez Kol Projesi’ ile Türkiye 2’ncisi olan Beykent Üniversitesi Makine Mühendisliği Kulübü öğrencileri de hazırladıkları robotik protez kol ile deprem bölgesindeki ampute bireylere destek olmayı hedefliyor. Ampute bireylerin sosyal hayatta karşılaştıkları zorlukları ortadan kaldırmak için protez el tasarlamaya karar verdiklerini söyleyen Beykent Üniversitesi öğrencisi ve takım kaptanı Mete Han Korkmaz, “Tasarladığımız protezde amacımız ampute bireyin kolundaki iki ana kastan aldığımız verileri tamamen özgün kodladığımız yazılımımıza ileterek ilgili motorları harekete geçirip bireyin sosyal hayatta yaşadığı zorlukları ortadan kaldırmaktı. Yazılımımız amputenin hassas nesnelerle rahatlıkla etkileşime girebilmesini sağlamakla beraber, açma-kapama, bilek çevirme, kart-anahtar tutma, yazı yazma gibi fonksiyonların yanında 6 adet günlük hayatta kullanabileceği barış işareti, tamam işareti gibi fonksiyonları da gerçekleştirmesine olanak sağlıyor” dedi. Korkmaz, kazandıkları yarışmanın ardından tasarladıkları protez kol üzerinde çalışmaya devam ettiklerini belirterek ilerleyen süreçte deprem bölgesi dahil olmak üzere ihtiyacı olan herkesin erişimine sunmayı hedeflediklerini söyledi.
Kocaeli üniversitesi Teknoloji Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Küçük ve doktora öğrencisi tarafından geliştirilen ‘Elektronik Kontrollü Diz üstü Protez Bacak’ projesi geçtiğimiz aralık ayında TÜBİTAK tarafından desteklenmeye başlandı. Aynı zamanda TÜBİTAK tarafından başarı öyküsü olarak seçilen projede tasarlanan protez bacağın, sağlıklı bir insanın bacak hareketini taklit etmesi bekleniyor. Prof. Dr. Küçük, projede yürütme algoritması üzerinde çalışmalarının devam ettiğini söyleyerek çalışma tamamlandığında ihtiyacı olan kişilerin rahatlıkla kullanabileceğinin altını çizdi.
KİŞİYE ÖZEL YÜZ VE ÇENE
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Teknokent’inde yer alan BTech Innovation tarafından geliştirilen kafatası, yüz ve çene protezleri TÜBİTAK tarafından destekleniyor. Şirket, kullandığı üç boyutlu medikal teknolojiler ışığında yüz, kafatası ve çene protezleri için sert dokunun aynısını yapabiliyor. Sağlıkta yüksek teknolojiyi kullanmayı hedeflediklerini söyleyen BTech Innovation Yönetim Kurulu Başkanı Kuntay Aktaş, protez çalışmalarının tamamen kişiye özel olarak hazırlandığını belirtiyor.
PROTEZ İHTİYACINA DAİR MESAJLAR ALDI
Youtube kanalında yaptığı birbirinden farklı icatlarla dikkat çeken Youtuber Tolga Özuygur da deprem sebebiyle artan protez ihtiyacı için kollarını sıvadı. Özuygur, 3D baskı ile protez el yaptı. Yaptığı protez eli Youtube kanalında da paylaşan Özuygur, artan bu ihtiyacı da videosunda dile getirdi. Özuygur videosunda, “Deprem felaketi sebebiyle birçok kişinin protez ihtiyacı olduğuna dair mesajlar almaya başladım. Bunun ardından protez konusunda neler yapılabileceğini araştırarak üç boyutlu baskıyla protez yapılabileceğini keşfettim” dedi. Özuygur videosunda uzuv kaybı yaşayan ama bilek fonksiyonunu hala kullanabilen kişiler için bir protez el tasarladı. Videosunda üç boyutlu baskıyla protez el yapmayı anlatarak takipçilerini bu konuda destek olmaya davet etti.