Hayat kanatlarda

Kanatlar, dışardan görüldüğü gibi hantal, tek parçadan oluşmuyorUçakta pencere kenarında ve kanada yakın oturduğunuzda özellikle iniş-kalkışlarda kanatlarda bazı parçaların hareket ettiğini görürsünüz. Sakın ‘‘Uçağın kanadına bir şey oluyor'' diye heyecanlanmayın. Bu sihirli parçaların ufacık hareketleri sayesinde uçaklar on bin metre yükseklikten bir anda alçalmaya veya yüzlerce kilometre hızla giderken bir anda dönmeye başlarlar. Yani hayat kanatlardadır.Uçak kalkış için pist başına doğru ilerlerken eğer kanadı görebiliyorsanız, biraz dikkatli inceleyin; kanadın arka kısmına doğru bazı parçaların aşağı doğru indiğini göreceksiniz. Havacılıkta 'flap' adı verilen bu parçaların görevi kalkış ve iniş sırasında kanat alanını büyülterek uçağın düşük hızlarda tutunmasını sağlamaktır. Pilotlar uçuşun safhalarına göre flapları değişik oranlarda kullanırlar. Böylece uçak kısa mesafelerden inip kalkabilir. Flaplar, kanat alanını artırırken, sürtünmeyi de fazlalaştırdıkları için kalkıştan sonra pilotun iniş takımlarını içeri almasıyla birlikte toplanmaya başlanır. Böylece sürtünme azaltılarak tırmanma için uçağın sürati de artırılmış olur.Değişik uçak tipleri ve dizaynlarına bağlı olarak çeşitli flap tipleri var. Bazı uçaklarda kanadın ön kısmında gizli flap da denilen 'kruger flap' bulunuyor. Airbus A310'larda bulunan bu sistem sayesinde uçak daha rahat havada tutunuyor. Uçak mühendisleri havada performans artırıcı yeni flap sistemleri üzerinde çalışıyorlar.Kanatların ön kısmında da 'slat' adı verilen parçalar yeralıyor. Slatlar, kanadın kaldırma gücünü artırmada flaplarla birlikte kullanılıyor. Kalkış ve inişte slat'ları rahatlıkla görebilirsiniz.Kanatçık ne iş yapıyorUçak kalkışını tamamladıktan sonra tatlı bir yatışla sağa veya sola doğru döner. İşte o an kanatların uç kısmına dikkatlice bakın. Buradaki parçalar ufka göre yukarı veya aşağı doğru hareket edecektir. 'Kanatçık' veya 'aleron' adı verilen bu parçanın yukarı kalkmasıyla birlikte kanat da yukarı kalkacak ve aksi yöne dönüş başlayacaktır. Diğer kanattaki parça ise dönüşü hızlandırmak için ters yönde hareket edecektir. Kimi uçak tiplerinde değişik kanatçık yapısı olabiliyor. Bazı uçaklarda kanadın iç kısmına yakın yüksek hızlarda kullanılan özel kanatçıklar da bulunabiliyor.Uçak iniş için alçalmaya başladığında kanadın üzerinde bazı kapaklar hareket etmeye başlar. Bunların adı ‘‘uçuş spoyleri''dir. Uçağın yükseklik kaybetmesi için kullanılan uçuş spoylerleri, flaplarla birlikte açılıyor. Hava akımlarını yukarı veren bu kapaklar, flaplar üzerine binen yükü de azaltıyor. Ayrıca uçak yere teker koymasıyla birlikte yer spoylerleri de açılıyor. Yerdeyken spoylerlerin açıldığını gürültüden anlayabilirsiniz.Kanatlar, dışardan görüldüğü gibi hantal, tek parçadan oluşmuyor. İçinde yakıt tanklarının yanı sıra kanattaki bu sihirli parçaları çalıştıracak yüzlerce mekanik ve hidrolik parça yer alıyor. Eğer bu sihirli parçalar olmasa, pistler 50 kilometre uzunluğunda, uçakların fren tertibatları da apartman büyüklüğünde olurdu.[Ana Sayfa] [Gündem] [Ekonomi] [Dünya] [Yaşam] [Dizi] [Spor] [Yazarlar] [Ekler] [Standart karakterler]