Havalar ne zaman serinleyecek? Eylül ayı nasıl geçecek? Bu yıl kar yağışı görecek miyiz? Uzmanlar sonbahar ve kış havasını anlattı
Güncelleme Tarihi:
Tarihte kaydedilen en sıcak günlerin yaşandığı 2023 yazı, rekor üzerine rekor kırdı. Üstelik hava sıcaklıkları halen yüksek seyrediyor. Peki Eylül boyunca bizi nasıl bir hava bekliyor? Hava tam olarak ne zaman soğuyacak? Bu yıl barajları doldurmaya yetecek kadar yağış bekleniyor mu? Hurriyet.com.tr’ye konuşan uzmanlar ay ay uyardı...
Günümüzde başta iklim değişikliği olmak üzere pek çok etken, meteorolojik normalleri altüst ediyor.
Bu yıl ülkemizin büyük bir bölümünde Haziran sonuna kadar yağışlar görüldü. Ancak Temmuz ve Ağustos ayları, kavurucu sıcaklara sahne oldu. Nemin de etkisiyle boğucu bir hal alan sıcaklar, uzmanların sıcak çarpması uyarılarını da beraberinde getirdi.
Sonbaharın başlangıcı olan Eylül’e adım attığımız bu günlerde, yazdan kalma günler devam ediyor. Yer yer sellere yol açacak şiddette yağışlar meydana gelse de hava sıcaklıkları halen yüksek seyrediyor.
Peki Eylül ayının devamında bizi nasıl bir hava durumu bekliyor? Sonbaharın serinliğini bu yıl tam anlamıyla ne zaman yaşayacağız? Kışın kar yağışı görecek miyiz?
Konuyu Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek ve İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir ile mercek altına aldık.
‘BU YAZ 4-5 KEZ UZUN SOLUKLU SICAK HAVA DALGASINA MARUZ KALDIK’
“Ülkemiz bu yaz 4-5 kez uzun soluklu sıcak hava dalgasına maruz kaldı. Yurdun bazı noktalarında ölçülen sıcaklık değerleri bu zamana kadarki en yüksek kayıt oldu” diyen Adil Tek, “Bunun iki önemli sebebi var: Birincisi dünya genelinde yaşanan ortalama sıcaklıklar, 1850’li yıllardan bu yana en yüksek değerine ulaştı. İkincisi de El Nino etkisi süreci daha da kuvvetlendirdi” dedi.
Kuzeye doğru kayma eğilimi gösteren 'subtropikal kuşağın', Kuzey Afrika üzerinden bölgemizdeki sıcak hava akışını artırdığının altını çizen Tek, “Bu etkiyi önümüzdeki yıllarda daha da çok göreceğiz. Nem olayı ve bunaltıcılık değerlendirilmesi ise biraz daha farklı şekilde açıklanabiliyor. Üzerimize gelen akışların nereden ve nasıl olduğuna bağlı olmakla birlikte, büyük su kaynaklarına yakınlık ve uzaklık da önemli bir faktör” ifadelerini kullandı.
Kurak geçen yaz aylarının ardından barajlardaki su seviyesi de son günlerde yaşanan yağmurlara rağmen düşmeye devam ediyor. İstanbul’da son 14 gün içinde ortalama doluluk oranı yüzde 31,57'den yüzde 27,88'e geriledi. Bu değer 2023 yılı içinde ölçülen en düşük doluluk oranı olarak kayıtlara geçti. Kuraklık tarım ürünlerini de olumsuz etkiliyor. Örneğin, Türkiye’nin ayçiçeği üretiminin yarıdan fazlasının gerçekleştiği Trakya’da kuraklık kâbusu yaşanıyor. Bölgede verim kaybının yüzde 50’yi aşacağı, özellikle sulama yapılmayan arazilerde verimin yüzde 70 düştüğü belirtiliyor.
‘ARTIK MEVSİMLERDEN TAM OLARAK BEKLEDİĞİMİZİ ELDE ETMEK ZOR GİBİ GÖZÜKÜYOR’
“Bu yıl bulunduğumuz coğrafyada sıcak geçen El Nino yaz mevsimi, hem bizi bunalttı hem de sıcaklıktan dolayı tarladaki ürünün çoğunu yaktı” diyen Güven Özdemir, “Artık mevsimlerden tam olarak beklediğimizi elde etmemiz mümkün olmayacak gibi. İklimimiz sürprizlerle dolu” dedi.
Özdemir, “Günümüzde tropik yağışlar etkin olmaya başladı. Bu durum kış mevsiminde Avrupa’yı etkileyen olumsuz hava olaylarını tetikliyor. Bu hava olayları El Nino’nun yanı sıra Atlantik’te oluşan hava olaylarından, Gulf Stream sıcak su akıntısının hızının azalmasından ve buzulların aşırı şekilde erimesinden dolayı da meydana geliyor. Buna paralel olarak atmosferdeki yüksek seviye rüzgârlarının bozulması nedeniyle de hava olaylarında aşırı olumsuzluklar görülebilme olasılığı kaçınılmaz oluyor” ifadelerini kullandı.
Kuzey Kutbu’nda sonbahar mevsiminin başlaması, buna paralel olarak buzulların artışı ve Sibirya’da kar yağışlarının sonbahar mevsiminde yoğun olması, ülkemiz için önem arz ediyor. Geçmişte El Nino’nun meydana geldiği yıllarda sonbahar ve kış mevsimi yağışlı geçerdi. İçinde bulunduğumuz sonbahar ve önümüzdeki kış mevsiminin de eskiden olduğu kadar olmasa bile az da olsa yağışlı geçmesi yüksek olasılık gibi duruyor.
Dr. Güven Özdemir
EYLÜL BOYUNCA HAVA NASIL OLACAK?
Eylül ayının ilk gününden itibaren sonbahar mevsiminin biraz da olsa hissedildiğini söyleyen Güven Özdemir, “İlerleyen zamanlarda havanın soğumasıyla birlikte atmosferdeki bulut örtüsü artmaya başlayacaktır. Gökyüzünün çoğu zaman parçalı ve çok bulutlu olacağını söyleyebilirim. Sıcaklıkların düşmesiyle birlikte az da olsa yağışlar görülecektir” dedi.
Adil Tek de Eylül ayında kuzey kesimlerin kurak geçeceğini, yurdun orta ve güney kesimlerinin ise mevsim normallerinde seyredeceğini vurgulayarak, “Kuzey kesimlerden kastımız Marmara ve Karadeniz'in geneli. Akdeniz'de yine zaman zaman yağışlar göreceğiz. Bunlar sel ve su baskınları oluşturabilecek büyüklüklere kadar çıkabilecek gibi görünüyor” dedi. Tek, şöyle devam etti:
“Yağışlar açısından durum böyleyken sıcaklıklar Eylül genelinde Marmara ile birlikte yurdun güney kesimleri ve doğusunda mevsim normallerinin üzerine çıkıyor. Eylül genelini kurak ve az yağışlı, sıcaklıkları da ortalamaların üzerinde olacak şeklinde özetleyebiliriz.”
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), aylık sıcaklık ve yağış anomalisi haritalarını internet sitesi üzerinden kamuoyuyla da paylaşıyor. Eylül ayına ilişkin sıcaklık haritasında (üstte solda) Ege, İç Anadolu, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerimizde hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin 1 ila 2 derece üstünde seyredeceği görülüyor. Yağış haritasına göre ise (üstte sağda) Marmara, Karadeniz ve İç Anadolu'nun kuzeyinde yağışların mevsim normallerinin altında kalması, Ege'nin güneyi ve Akdeniz ile Doğu Anadolu'nun bazı kesimlerinde normalin üzerinde yağış kaydedilmesi bekleniyor.
HAVA TAM OLARAK NE ZAMAN SOĞUYACAK?
Eylül ayından sonra Ekim ve Kasım’da sıcaklıkların mevsim normallerine gerileyeceğinin altını çizen Adil Tek, “Ekim’de yurdun orta ve güney kesimlerinde sıcaklık biraz daha ortalamaların üzerinde gözüküyor. Tabii arada yine soğuk hava girişleri olacaktır. Yani Ekim’de biraz daha sonbahar değerlerine ulaşmış olacağız” dedi.
Yağış Karadeniz’den geldi Trakya’dan girdiTek, havaların tam olarak ne zaman soğuyacağıyla ilgili de şu detayları paylaştı:
-- Soğumayı ve serinlemeyi Kasım’da daha çok hissedeceğiz. Özellikle de Marmara'da bu daha çok kendini gösterecek. Tabii bütün bunları bilimsel tahminler üzerinden konuşuyoruz. Şimdilik Kasım’da sıcaklık değerlerinin Marmara'da ortalamaların altına düşeceğini söyleyebiliriz.
-- Yine Kasım ayı içerisinde yağışlar yurdun batı kesimlerinde (buna Marmara da dahil) ortalamaların üzerine çıkıyor. Kasım biraz daha yağışlı geçecek gözüküyor. Ancak Karadeniz için aynı şeyi söyleyemiyoruz.
BU YIL KAR YAĞACAK MI?
Bu yıl barajlarımızın alarm verdiğini düşünürsek kar yağışına çok ihtiyacımız var. Peki kışın bizi nasıl bir hava bekliyor?
Bu soruma Adil Tek, “Yağışlar, Aralık, Ocak ve Şubat'ta yurdun batısı ve güneyinde ortalamaların çok çok altında kalıyor. Buralarda kurak dönem kendini gösterebilir. Şubat'ta Karadeniz'e kıyısı olan kesimlerde sıcaklıklar mevsim normalleri ve altı değerlerde kendini gösteriyor. Yurdun diğer bölümlerinde ise Aralık’ta kar yağışı olabilir” cevabını verdi.
‘OCAK’TA İSTANBUL’DA KAR YAĞIŞI OLASILIĞI VAR’
Bu yıl kuru soğuk ve ayazın olduğu gün sayısında artış beklediğinin altını çizen Tek, “Marmara'da geçtiğimiz yıllarda özellikle de İstanbul'da kar yağışlı gün sayıları gittikçe azaldı. Bu yıl Ocak ayında kar yağışı olasılığı var. Şubat’ta ise sıcaklıklar biraz daha mevsim normallerinin üzerinde gözüküyor” dedi.
Fotoğraflar: iStock