Hastanın hakkı var

Hastalara, ‘‘insan haysiyetine yakışır’’ haklar sağlayan yönetmelik çıkarılıyor. Sağlık Bakanlığı'nca hazırlanan yönetmelikle, hakim kararı olmaksızın kızlık zarı muayenesi yasaklanıyor. Hasta, raporlara itiraz edip başka hastanelerden de rapor isteyebilecek. Evli kadına, kocasının izni olmadan kürtaj yapılamayacak. Ötenazi yasağı, bu yönetmelikle de devam ettiriliyor.

Sağlık Bakanlığı'nın hazırladığı yeni Hasta Hakları Yönetmeliği, hastaya istediği sağlık kurumu ile istediği doktor ve öteki sağlık personelini seçme hakkı veriyor. Tıbbın kurallarına aykırı veya aldatıcı nitelikte tanı ve tedavi yasaklanıyor.

Kişilerin ‘insan haysiyetine yakışır’ şekilde hasta haklarından yararlanmalarını amaçlayan yönetmelikle, tıp ve hukuk kuralları içinde ‘fiilen bu haklarını kullanabilmelerini’ amaçlıyor. Onay için Başbakanlığa gönderilen Hasta Hakları Yönetmeliği özetle şöyle:

Yasal istisnalar dışında, kimse kızlık zarı muayenesine tabi tutulamaz. Delillerin belirlenmesi amacıyla, hakim kararı ile bu muayene yapılabilir.

Hastaya teşhis, tedavi veya korunma maksadı olmaksızın, ölümü veya hayati tehlikeye yolaçabilecek, vücut bütünlüğünü bozacak veya akli-bedeni gücünü azaltacak hiçbir şey yapılamaz.

Personel, hastanın hayatını kurtarmak veya sağlığını korumak mümkün olmasa da, acısını azaltmaya veya dindirmeye çalışmak zorunludur.

Hasta; sağlık durumu, uygulanacak tıbbi işlemler, muhtemel yan etkileri konularında sözlü-yazılı bilgi isteyebilir. Bu bilgileri hastanın yasal vekili de alabilir. Hasta bu bilgilerin bir kopyasını alabilir.

Hasta hakkındaki raporlara itiraz edebilir, başka kurumlarda yeni rapor tanzim edilmesini isteyebilir. Bilgi verilirken, hasta rencide edilmez. Hasta önceden isterse, hastalığını kendisi, ailesi ve yakınlarından gizleyebilir.

Hastanın, mahremiyetine saygı esastır. Hasta bunu açıkça isteyebilir, her türlü tıbbi müdahale mahremiyete saygı temelinde yapılır. Ölüm olayı mahremiyeti ortadan kaldırmaz. Hasta, hayati tehlike yoksa, uygulanan tedaviyi durdurma, reddetme hakkına sahip. Bu hakkın kullanılması, hastanın tekrar başvurusunda aleyhine kullanılamaz.

18 yaşından küçük ve akli dengesi yerinde olmayanlardan organ ve doku alınamaz. Evli kadına, eşinin izni alınmadan kürtaj yapılamaz.

Ötenazi yasaktır. Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez.

Olanaklar ölçüsünde, hastalara dini vecibelerini yerine getirmeleri için önlem alınır. Hasta isterse, tıbbi tedaviye engel olmayacak şekilde dini telkin almasına izin verilir, din görevlisi davet edilir.