Harvard’da Osmanlı sempozyumu

Harvard Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Merkezi ev sahipliğinde, Londra bulunan Al-Furqan İslam Miras Vakfı ile ortaklaşa düzenlenen uluslararası sempozyum, Osmanlı bilim ve kültür tarihi alanında ABD, İngiltere, Almanya ve Türkiye’den önde gelen akademisyenlerin katılımıyla gerçekleşecek. Harvard Üniversitesi’nde Vehbi Koç Türkiye Çalışmaları Profesörü ve Orta Doğu Çalışmaları Merkezi yöneticisi Cemal Kafadar’ın ev sahipliğinde düzenlenen etkinlikte, Münih Ludwig-Maximilians Üniversitesi’nde Yakın Doğu Tarihi, Kültürü ve Türkoloji Profesörü Hans Georg Majer, Ohio Eyalet Üniversitesi Tarih Bölümü’nde görevli Prof. Dr. Carter Findley ile gibi isimler konuşmacı olarak yer alacak.

40 YILLIK BİRİKİM
3 ciltlik ‘Osmanlı Bilim Mirası’ eserinin üç farklı dilde lansmanın yapıldığını belirten Ekmeleddin İhsanoğlu şunları söyledi:
“İlk lansman olarak Tükçesi Koç Üniversitesi, Arapçası İskenderiye Kütüphanesi aracılığıyla oldu. Harvard Üniversitesi’nde doktora öğrencisi Maryam Patton tarafından çevrilen İngilizce baskısı ise önümüzdeki hafta tanıtılacak. Kitap Londra’daki İslam Mirası Vakfı tarafından basıldı. Bu ciltlerin içinde 40 yıllık çalışmalar ve araştırmalar var. ‘Osmanlı bilimi’ kavramının ortaya çıkışıyla 1980 yıllardan itibaren olan birikimi anlatıyor. Nisan ayında Harvard Üniversitesi’ndeki sempozyuma katılanlar da bu konularla ilgili konuşacak. Etkinlik Cemal Kafadar’ın ev sahipliğinde olacak. Çok kıymetli Alman, Amerikalı, İngiliz ve Türk akademisyenlerin konuşmaları olacak. İlk gün kitap hakkında bir yuvarlak masa toplantısı yapılacak. Kitabı anlatacağım ve onların sorularına da cevap vereceğim. İkinci gün de Osmanlı biliminin dünü, bugünü ve yarını hakkında konuşmalar yapılacak.

50 ÜLKEDE 500 KOLLEKSİYON
Osmanlı bilim projesi çok enteresan bir proje aslında. 1980’li yılların başında Ankara Üniversitesi’nden İstanbul’a taşındığımda ‘Osmanlı’da bilim filan yok’ deniyordu. Ancak yaptığımız araştırmalar durumun farklı olduğunu gösterdi. 1984 yılında Cambridge Üniversitesi’nin düzenlediği Osmanlı tarihiyle ilgili bir toplantıya katıldım. Bu konuları gündeme getirdim. Halil İnalcık ve Kemal Karpat gibi büyük hocalarımız vardı. Takdirlerini ifade ettiler. O ziyaretin de en önemli tarafı aslında dönemin en büyük bilim tarihçilerinden Joseph Needham ile bir araya gelmem oldu. Kendisinin Çin bilimi hakkında önemli çalışmaları var. Enstitüde nasıl çalıştıklarını gördüm. 1984 ve 1985 yılları neler yapabiliriz planlamasında geçti. Sonunda bir envanter çıkarmamız gerekti. Dünyanın dört köşesine dağılan Osmanlı eserlerini tespit etmemiz lazımdı. İstanbul ve Anadolu’daki yazma kütüphaneleri, Ortadoğu ve Balklanlar’daki koleksiyonlar, ABD ve Avrupa’da Osmanlı dönemine ait eserler, Mısır, İran, Orta Asya ve Hindistan gibi yazmalar bakımında zengin kütüphaneleri taramak suretiyle 50 üzerinde ülkede 500 yazma koleksiyonunu araştırdık. Oradaki bilgilerden oluşan bir veri tabanı oluşturduk.

20 BİN 154 ESER TANITILDI
1992’ye kadar bu araştırmalar yapıldı. Bu süreçte gençlerden bir ordu çalıştı ve burada kazandıkları tecrübelerle Osmanlı bilim tarihine katkılar sağladı. Osmanlı astronomi literatürüne ait ilk eseri yayınladığımızda çok büyük yansıması oldu. Birinci ciltlerin ortaya çıkması projenin tanıtması oldu. Ardından her iki sene de bir, astronomi, matematik, coğrafya, musiki, tabii ve tatbiki bilimler, askeri bilimler, tıp gibi bilimler hakkında çıkan ciltler dünyanın her tarafında yayıldı ve akademik çevrelerin takdirini kazandı. Toplam 18 cilt oldu. Osmanlı Bilim Mirası ciltlerinde 4 bin 897 bilim insanın hayatı ve eserleri tanıtıldı. Toplam eser sayısı ise 20 bin 154. Ayrıca 22 bin 229 yazma eser tespit edildi. Bunlar 52 ülkede değişik kütüphanelerde bulunuyor. Literatür artınca bu alanda yapılan çalışmalar da arttı. Dolayısıyla herkes benden bu 18 cildin bir özetini istedi. Ben de birkaç sene içinde analitik bir şekilde Osmanlı bilim mirasının ana hatlarını ortaya koymaya çalıştım.”

İNGİLİZCE BASKISI YAYINLANDI
Harvard Üniversitesi’nin internet sitesinden yapılan duyuruda, “Harvard Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Merkezi, Ekmeleddin İhsanoğlu’nun yazdığı ve Maryam Patton tarafından çevrilen Osmanlı Bilim Mirası kitabının yakın zamanda İngilizce baskısının yayınlanması onuruna Nisan ayında iki günlük bir sempozyuma ev sahipliği yapıyor. Sempozyum halka açık” denildi.

FARKLI ÜLKELERDEN KONUŞMACILAR
26-27 Nisan’da düzenlenecek sempozyumda konuşma yapacak isimler şöyle:

* Hans Georg Majer, Münih Ludwig-Maximilians Üniversitesi’nde Yakın Doğu Tarihi ve Kültürü ve Türkoloji Emeritus Profesörü

* Carter Findley, Ohio Eyalet Üniversitesi Tarih Bölümü’nde Beşeri Bilimler Profesörü

* Cemal Kafadar Harvard Üniversitesi’nde Vehbi Koç Türkiye Çalışmaları Profesörü ve Orta Doğu Çalışmaları Merkezi yöneticisi

* Hannah Marcus, Harvard Üniversitesi Bilim Tarihi Bölümü’nde John ve Ruth Hazel Sosyal Bilimler

* Maryam Patton, Harvard Üniversitesi’nde Tarih ve Orta Doğu Çalışmaları alanında doktora adayı

* Cemil Aydın, North Carolina-Chapel Hill Üniversitesi’nde Uluslararası ve Küresel Tarih Profesörü

* Tunç Şen Columbia Üniversitesi’nde Tarih Bölümü’nde Yardımcı Doçent

* Nükhet Varlık Rutgers Üniversitesi’nde Tarih Bölümü Doçenti

* Tuncay Zorlu, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi ve Bilim ve Teknoloji Tarihi Profesörü.