"Harçlı seferleri" raporu

ATO’nun "Harçlı Seferleri" adını taşıyan raporuna göre, Türkiye’de vatandaş adım başı harç ödüyor. Yürürlükteki Harçlar Yasası’na göre, harçlar; Yargı Harçları, Noter Harçları, Vergi Yargısı Harçları, Tapu ve Kadastro İşlemlerinden Alınacak Harçlar, Konsolosluk Harçları, Pasaport, Vize, İkamet Tezkeresi ve Dışişleri Bakanlığı Tasdik Harçları, Gemi ve Liman Harçları, İmtiyazname, Ruhsatname ve Diploma Harçları, Trafik Harçları olmak üzere 9 ana başlık altında toplanıyor. Bu kapsamda tam 342 kalem harç alınıyor. Buna "Diğer Harçlar" ve belediyelerin aldığı harçların da dahil edilmesiyle harç sayısı 430’u buluyor.

İFLAS EDENDEN DE HARÇ ALINIYOR

Raporda göre, Türkiye’de iflas edenden bile harç alınıyor. İflasın açılması için harç ödendiği gibi iflasta paylaşılan para üzerinden de harç ödeniyor.

İcra işlemi sözkonusu olduğunda ise "icranın yerine getirilmesi", "haczedilen veya rehinli malların satışından elde edilen paralardan", "gayrimenkullerin ve gemilerin tahliye ve tesliminde" de harç alınıyor.

Evliliklerde ayrılma durumunda eşe ve çocuğa verilen nafakanın yıllık bedeli üzerinden binde 9 oranında harç ödendiği belirtilen raporda, "Eğer sulh hakimi vasıtasıyla vasiyet yazıyorsanız ve miras bırakacaksanız ve belirttiğiniz bedel üzerinden belli bir oranda, eğer bedel yoksa maktu miktarda haç ödüyorsunuz" denildi.

Avcılık belgesi için ödenecek harç bedeli ise avcı derneklerine üye olanlar için ayrı, üye olmayanlar için ayrı miktarlarda belirleniyor. Liseyi bitirdikten sonra diploma almak için bile harç vermek zorunluluğu bulunuyor.

Ticari işletmeler, işletmenin niteliğine gore değişen miktarlarda olmak üzere, işletmenin ünvanını tescil ve ilanında bir kez, kayıtta değişiklik yapmak isterse ikinci kez, kaydını sildirmek isterse üçüncü kez harç ödemek durumunda bulunuyor. İşletme eğer şube açmışsa, herbir şubesi için ayrı olmak üzere sözkonusu harçları ödemesi gerekiyor.

NOTER HARÇLARI

Ev ya da otomobil alıp satmak, vekaletname vermek, resmi kurumların istediği belgeleri onaylatmak, kiracıya protesto çekmek, tercümeleri onaylatmak gibi işlemler için de sık sık noterlere gitmek gerekiyor. Noterlerde de 18 çeşit harç alınıyor. Tapu ve kadastro işlemleri için de 37 çeşit harç verilmesi gerekiyor.

Bir malı ipotek ettirerek borç almak isteniyorsa, bu durumda da alınacak borç miktarı üzerinden harç ödenmesi gerekiyor. Gayrimenkul bağışlamak için de yine harç ödenmesi zorunluluğu bulunuyor.

PATENT HARÇLARI

Türkiye’de buluş yapılamaması ve patent sayısının azlığının da harçlardan kaynaklandığı belirtilen raporda, parlak bir buluşa imza atıp bunun patentini almak isteyenlerin çok sayıda harç ödemek zorunda olduğu kaydedildi.

BELEDİYELER 70 ÇEŞİT HARÇ ALIYOR

Belediyeler de "Belediye Gelirleri Yasası"na dayanarak 70 çeşit harç talep ediyor. Bunlardan en dikkat çekici olanları "tatil günlerinde çalışma ruhsatı harcı", "ölçü ve tartı aletleri muayene harcı", "hayvan kesimi muayene ve denetleme harcı", "tellallık harcı" ve "belediye hoparlöründen yapılan ilan ve reklam harcı" olarak sıralınıyor.

57 ADET VERGİ VAR

Türk vergi mevzuatında gelir vergisinden özel tüketim vergisine, akaryakıt vergisinden motorlu taşıtlar vergisine kadar 57 adet vergi bulunuyor. Kamu maliyesi sıkıştıkça bu vergilerin çeşitli adlar altında "ekleri"ni getirdiğine de işaret edilen raporda, "Böylece vatandaş, aynı vergiyi iki defa ödüyor. Örneğin geçen yıllarda motorlu taşıtlar ve emlak vergileri "Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi" ve "Ek Emlak Vergisi" adı altında yeniden alındı" denildi.

VERGİ YASALARI 25 YILDA 193 KEZ DEĞİŞTİ

Rapora göre, vergi yasalarında 1980 yılından bu yana tam 193 kez değişiklik yapıldı. Son 5 yılda vergi mevzuatında değişiklik yapan veya yeni düzenleme getiren 46 yasa çıkarıldı.

Vergi oran ve hadlerinde Bakanlar Kurulu Kararıyla da düzenleme yapılabiliyor. Bakanlar Kurulu’ndan son 5 yılda vergiye ilişkin 157 adet karar çıktı. Maliye Bakanlığı, son 5 yılda vergiyle ilgili 253 adet tebliğ yayınlarken, Gelirler Genel Müdürlüğü son 5 yılda 179 iç genelge ve 170 genel yazı yayınladı.

Vergi yasalarında değişiklik yapmak için yılda ortalama 9 yasa, 31.4 Bakanlar Kurulu kararı, 50.6 tebliğ çıkarılıyor. Gelirler Genel Müdürlüğü’nce vergi kanunlarına ilişkin verilen "özelge"lerin de vergi mevzuatında önemli bir yer tuttuğu belirtiliyor. Gelirler Genel Müdürlüğü, vergi kanunlarına ilişkin 13 bin özelge verdi. Sadece geçen yıl vergiyle ilgili 80 adet sirküler yayınladı.

AYGÜN: "BU DA HARÇLI SEFERLERİ"

ATO Başkanı Sinan Aygün, raporu hazırlarken, vergi ve harçlar konusunun arap saçına döndüğünü ve içinden çıkılamaz hale geldiğini gördüklerini belirtti. 430 çeşit harç tesbit ettiklerini vurgulayan Aygün, "Vatandaş harçlı seferleri ile karşı karşıya" dedi. Harçların sayısını tam olarak bulmanın mümkün olmadığını da vurgulayan Aygün, "Vergi ve harçlar konusunda hangi uzmana danıştıysak ’işin içinden çıkamazsınız’ yanıtını aldık. Malesef bu tespit doğru. Kimse kaç çeşit harç olduğunu bilmiyor. İlk defa bir raporumuz tamamlanamadı" dedi.

"VERGİ MEVZUATI BAŞTAN KALEME ALINMALI"

Aygün, son 25 yılda 193 kez değiştirilen vergi mevzuatının asıl maddeler, mükerrer maddeler, ek maddeler, geçici maddeler, ek geçici maddeler ve yürürlükten kaldırılan maddelerle dolu olduğunu da belirterek, "Türkiye’nin kapsamlı bir reformuna ne kadar çok ihtiyacı olduğu bir kez ortaya çıktı. Reform ile birlikte vergi mevzuatının sil baştan kaleme alınması lazım" dedi.