Hamsiye hücum!

Karadeniz'deki balık türlerinin azalmasında etken olan, Mnemiopsis adlı deniz canlısının, doğal düşmanı Beroe de denizlerimize ulaştı. Bu hamsinin giderek bollaşacağını gösteriyor.

Av sezonunu 3 hafta önce açan fakat ağlarını hep boş çekmekten yakınan balıkçılar, dün ilk kez Marmara Denizi İmralı açıklarında tonlarca hamsi yakaladılar. Çingene palamutu ve lüferin tam mevsimi olmasına karşın, hamsi yakalamakla yetinen balıkçıların tekneleri, Kumkapı Hali'nde alıcıların hücumuna uğradı.

Dev balıkçı tekneleri, dün Kumkapı Su Ürünleri Hali'ne, 300 ile 900'er kasa hamsi getirdiler. Her biri 14-18 kilo gelen hamsi sandıkları, balık toptancıları tarafından daha teknede kapışıldı. Diğer balıklar olmadığı için hamsi gözde balık haline geldi. Hamsilerin çoğu teknede yapılan açık artırmalarla kasası 3-8 milyon liradan satıldı. Ortalama 400 bin liradan işlem gören hamsiye, balıkçı tezgáhlarında 1 milyon lira etiket kondu. 4 kiloluk bir kırlangıç balığı halde 25 milyon liradan satıldı.Lüferin halden çıkış fiyatı 1.5-3 milyon lira arasında değişirken bu fiyat tezgáhta 3-4 milyon lira arasında değişiyor.Halde palamut yok, istavritin kasası (12-15 kilo) 7-10 milyon liraya satılıyor, istavritin balıkçı tezgáhlarındaki fiyatı ise 1.5 milyon lira. Tekirin halden çıkışı 2 milyon, tezgáh fiyatı ise 4 milyon lira.

Hayalkırıklığı yaşanıyor

Mamulireis Teknesi'nin Reisi Yaşar Yavaş, geçen yıl aynı günlerde bol miktarda palamut avladıklarını hatırlatarak, ‘‘Bu sezon, beklediğimiz gibi başlamadı. Hayal kırıklığı yaşıyoruz. Havaların biraz daha değişmesini bekliyoruz.’’ dedi.

Balık satıcıları ise az balık geldiği için haldeki fiyatların yüksek olduğunu, kendilerinin de balık alarak tezgáhlara koymakta güçlük çektiklerini söylediler.

Neden Balık Yok?

Balıkçılığa 62 yılını veren Hıdır Oğlu şunları söyledi: ‘‘Yasak mevsiminde hem ışıkla, hem de dev radarlarla trol yapan insafsızlara kimse 'Dur' demedi. Karadeniz'e Tuna Nehri'nden kirlilik akıyor. Yıllarca zehirli varilleri Karadeniz'e bıraktılar. Palamut Karadeniz'in bazı yerlerinde bulunan tatlı su kuyularında yaşayan ovala adlı bir parazitle beslenirdi. Bu parazit yok olunca, palamut da yokolma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Bugün izmarit, uskumru, tekir, barbunya, ıstrangilos, kırlangıç balıkları yok oldu.’’

Minemiopsis adlı canavarın düşmanı Beroe de geldi

Amerika'dan, gemilerin balans tanklarıyla gelip, başta hamsi olmak üzere Karadeniz'deki balık türlerinin azalmasında etken olan, 'Mnemiopsis' adlı deniz canlısının, doğal düşmanı da aynı yolla denizlerimize ulaştı. 'Beroe' adlı taraklı sınıfı organizmanın, aynı sınıftan mnemiopsis'leri yiyerek doğal dengeyi sağladığı, aşırı avcılık ve kirlilik etkenlerinin de önlenmesiyle Karadeniz'de hamsinin yeniden bollaşabileceği belirtildi.

Ortadoğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün 'Bilim' adlı gemisiyle araştırmalar yapan Doç. Dr. Ahmet Erkan Kıdeys, 2 gündür İstanbul Boğazı'nda yaptığı incelemede, zararlı mnemiopsis'lere rastlamamasının sevindirici olduğunu söyledi. Doç. Dr. Kıdeys, ‘‘Yıllardır, Karadeniz'de balıkların azalmasında etkenlerden biri olan mnemiopsis üzerine çalışma yapıyorduk. Amerika'dan gemilerin denge tanklarıyla gelip Karadeniz'de çoğalmıştı. 1989'da Karadeniz'deki miktarı 1 milyar tona ulaşmıştı. Sonraki yıllarda 100 milyon tona düştü, ama son 10 yıldır hamsinin azalmasından büyük etken olmuştu. Mnemiopsis, hamsinin yumurtalarını ve yiyeceği zooplanktonları hızla tüketiyordu’’ dedi.

Doç. Dr. Kıdeys, yine vatanı Amerika'nın doğu kıyıları olan beroe adlı deniz taraklısının, İstanbul Boğazı'nda ilk kez görüldüğünü belirterek, ‘‘ Bizim için çok şaşırtıcı oldu. Onlar da büyük ihtimalle mnemiopsisler gibi gemilerin su tanklarında Karadeniz'e geldiler. Beroe'ler, küçük olmalarına rağmen, mnemiopsisleri parçalayarak yiyebiliyorlar. Doğal denge kendiliğinden kuruluyor. Karadeniz'de yarın araştırmaya başlıyoruz, bol miktarda beroe görmek sevindirici olacak ’’ dedi.

ODTÜ'nin Bilim gemisinin deniz canlılarıyla ilgili araştırması Karadeniz'de 2 hafta sürecek. Amerikalı iki bilim adamının da katıldığı sefer, Prof. Dr. Ayşen Yılmaz başkanlığındaki ekip 'Karadenizde Yeni Üretim ve Besin Tuzlarının Döngüsü'nü araştıracak. Boyu 36 metre olan, 485 gros tonluk Bilim, denizde, sismik, biyolojik ve kimsayal araştırmalar yapıyor.