Halk sağlığının temel koruyucusu: Aşılar

UZMANLAR aşıların, insanlarda veya hayvanlarda hastalık yapan bakterilerin, virüslerin ya da bazı mikropların salgıladığı toksinlerin, zararsız hale getirilip sağlam kişilere verilmesi için geliştirilen biyolojik ürünler olduğunu belirtiyor. Aşıların önemiyle ilgili konuşan Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Dr. öğretim üyesi Fatih Kurt, “Aşıların amacı, hastalığa neden olan bakterileri, virüsleri veya toksinleri vücudumuza tanıtmak, bağışıklık sistemini bunlara karşı uyarmak, hastalık oluşmasına engel olmaktır. Aşı olduğumuz zaman vücudumuz bu mikropla karşılaşırsa hemen bağışıklık sistemi devreye girer, antikor dediğimiz vücudu koruyan maddeler üretir. Antikorlar mikropları ortadan kaldırarak hastalık oluşmasını önler” dedi.

‘ÖNLENEBİLİR HASTALIKLARDAN KORUMAK MÜMKÜN’

Aşıların sadece koruyucu amaçlı olup tedavi edici olmadığının altını çizen Dr. Kurt, bu nedenle aşının hastalık etkeni ile karşılaşmadan önce yapılmasının önemli olduğunu vurguladı. Aşılama ile çocukları aşı ile önlenebilir hastalıklardan korumanın ve bu hastalıkların neden olabileceği sakatlık ve ölümleri önlenmenin mümkün olduğunu dile getiren Kurt, bu sayede toplumda virüs veya bakterilerin oluşturabileceği salgınlardan da çocukların korunabildiğini sözlerine ekledi.

Aşılardan sonra aşı yerinde şişlik, ağrı ve kızarıklığın en sık görülen istenmeyen etkiler olduğunu belirten Dr. Kurt, “Ayrıca ateş, baş ağrısı, kas ağrısı ve iştahsızlık gibi kısa süreli yan etkiler görülür. Aşılama sonrası uzun dönem aşıya bağlı istenmeyen yan etkiler beklenmemektedir. Birden fazla aşı aynı anda yapılabilir. Ancak aynı aşının iki dozu arasındaki süreye dikkat edilmeli, erken yapılmamalıdır. Ayrıca iki canlı virüs aşısı yaptırılacaksa ya aynı günde yapılmalı ya da arada en az 4 hafta süre olmalıdır” diye konuştu.

‘AŞI REDDİ CİDDİ BİR TEHDİT OLUŞTURUYOR’

Yapılan birçok çalışmada aşılar ile Otizm spektrum bozuklukları arasında bir ilişki olmadığının kanıtlandığına dikkat çeken Dr. Kurt, bu ve benzeri hiçbir dayanağı olmayan, yanlış bilgilerle aşı gibi halk sağlığının çok önemli öğesinin karalandığını vurguladı. Son dönemde aşı reddi ile sık sık karşılaştıklarını dile getiren Dr. Kurt, “Bu durum toplum sağlığı açısından çok ciddi bir tehdit. Lütfen çocuklarımızın ve toplumumuzun sağlığı için aşılarımızı zamanında yapalım ve çocuklarımıza yaptıralım” ifadelerini kullandı. 

AİLE HEKİMLERİ ÜCRETSİZ YAPIYOR

Dr. Fatih Kurt, yeni doğan döneminden itibaren çocuklara Sağlık Bakanlığı Aşı Takvimi’ne göre Aile Hekimliği birimlerinde aşılamalar yapıldığını ifade etti. Dr. Kurt, “Hepatit B, BCG, Konjuge Pnömokok, DaBT-İPA-Hib, Oral Polio, Suçiçeği, KKK, Hepatit A aşıları zamanına uygun olarak ücretsiz yapılmaktadır” şeklinde konuştu.

BU ORANI DÜŞÜRMEYELİM

Her yıl nisan ayının son haftasında kutlanan aşı haftası dolayısıyla açıklamalarda bulunan Düzce Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Bekir Tunca, aşılama sayesinde bulaşıcı hastalıklar nedeniyle milyonlarca insanın hayatını kaybetmesinin önüne geçildiğini vurguladı. Son on yıllık süreçte aşılanma oranları yüzde 95’in üzerinde seyrettiğine işaret eden Dr. Tunca, “Aşı karşıtlığı, bireylerin aşı yaptırmayı reddetmeleri veya aşıların zararlı olduğuna dair yanlış inançlara sahip olmaları nedeniyle aşılama oranlarının düşük kalmasına yol açabilir. Bu durum, toplumda yaygın enfeksiyonların ortaya çıkmasına ve salgınların yayılmasına neden olabilir” dedi.

ENDİŞE VERİCİ GERİLEME

COVID-19 salgını nedeniyle dünya çapında 67 milyon çocuk rutin aşılarını olamadı. Bunda, pandemi sırasında alınan karantina önlemleri ve rutin sağlık hizmetlerinin aksaması etkili oldu. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) raporuna göre, 2019-2021 döneminde, dünya çapındaki 112 ülkeden 48 milyon çocuk rutin aşılarını tamamen, kalan 19 milyonu ise kısmen kaçırdı. “On yılı aşkın sürede güçlükle elde edilen kazanımlar aşındı” diyen UNICEF, olası çocuk felci ve kızamık salgınlarına ilişkin endişelerin arttığını kaydetti. Dünya çapında çocuklarda aşılama yüzdesi 2008’den beri en düşük seviyeye gerilerken, özellikle en çok Afrika ve Güney Asya etkilendi.

VAKALAR İKİYE KATLANDI

Birleşmiş Milletler verilerine göre, aşılar her yıl 4.4 milyon hayat kurtarıyor. Aşıya erişimdeki engelleri aşarak bu sayıyı 2030’a kadar 5.8 milyona çıkarmak hedefleniyor. Aşısının bulunduğu 1963’e kadar kızamık her yıl, çoğu çocuk 2.6 milyon kişiyi öldürüyordu. 2021’de bu sayı 128 bin oldu. Ancak 2019-2012 döneminde kızamık aşısı olan çocukların oranı yüzde 86’dan yüzde 81’e gerileyince 2022’de vaka sayısı bir önceki yıla göre ikiye katlandı.