Halk başkanlığa ‘hayır’ dedi

7 Haziran seçimlerinin sonuçlarının siyasete en büyük etkisi, Başbakanlık sisteminin artık gündemden çıkması olacak. Sonuçlar ayrıca, AKP'nin oy kaybettiğini, CHP'nin yerinde saydığını gösteriyor. Seçimin kazananları ise iki parti; MHP ve barajı geçen HDP. Bir başka sonuç ise, 2011 seçimlerinde AKP'ye yarayan ve aldığı oya göre çok fazla milletvekili çıkarmasını sağlayan seçim sisteminin, 7 Haziran 2015'te HDP'ye yaraması. Bu kez, HDP aldığı oy oranına göre, çok fazla vekil getirdi. İşte Ankara kulislerine yansıyan, 7 Haziran'ın ilk analizleri;

HALK,BAŞKANLIK SİSTEMİNE "HAYIR" DEDİ.

Halkın Başkanlık sistemine sıcak bakmadığını ortaya koydu. Dört partinin yer aldığı TBMM aritmetiğinde, partilerin seçim kampanyalarında halka verdikleri sözler gözönüne alındığında, Başkanlık sisteminin getirilmesi de mümkün görünmüyor. Seçim kampanyasında Başkanlık sistemini savunan sadece AKP olmuştu. Diğer üç parti, bu sisteme kesinlikle karşı olduklarını ifade etmişlerdi. Başkanlık sistemine geçilmesi için Anayasa değişikliği yapılması gerekiyor.

Anayasaya göre, anayasa değişikliklerinin referanduma sunulabilmesi için en az 330 ile 367 arası bir oyla TBMM’de kabul edilmesi gerekiyor. Bu oy aralığında kabul edilen düzenlemeleri, Cumhurbaşkanı ya referanduma sunuyor ya da Meclis’e iade ediyor. Meclis’in yeniden aynı aralıkta bir oyla anayasa değişikliğini kabul etmesi halinde ise düzenleme zorunlu olarak Cumhurbaşkanı tarafından referanduma götürülüyor. Anayasa değişikliklerinin referanduma götürülmeden yürürlüğe girebilmesi için, 367 milletvekilinin oyu gerekiyor. Bu durumda, Cumhurbaşkanı, düzenlemeyi referanduma götürebiliyor ya da onaylayarak yürürlüğe girmesine karar verebiliyor. Açılan sandıkların ortaya koyduğu mevcut tabloda, Başkanlık sistemi için anayasa değişikliği mümkün görünmüyor.

SEÇİM SİSTEMİ BU KEZ HDP'YE YARADI

2011 seçimlerinde AKP, seçim sistemi dolayısıyla en yüksek oyu alan parti olarak, sistemden en çok yararlanan parti olmuştu. 2015 seçimlerinde ise, sistem yüzde 10 barajını geçen HDP'ye yarayacak. Mevcut sonuçlara göre, HDP'nin yüzde 12'den biraz fazla oy alması bekleniyor. Yüzde 10 barajını aşarak, parlamentoya girmeye hak kazanması beklenen dört parti arasında, seçim sisteminden en çok HDP yararlanacak; aldığı oy oranına göre en fazla milletvekilini HDP çıkaracak. Yaklaşık yüzde 12'den fazla oy alması beklenen HDP'nin 70'in üzerinde 80'e yakın vekil çıkarması bekleniyor. Oysa yüzde 16'dan fazla oy alması beklenen MHP'nin vekil sayısı ya 80 olacak ya da 80'in biraz üzerinde. Yani aralarında yüzde 4'e yakın oy farkı olan iki partinin TBMM'ye taşıyacağı vekil sayısı hemen hemen eşit olacak. HDP'nin aldığı yüzdenin iki katından fazla oy alan, yüzde 25'ler civarında oy alan CHP ise, oy oranı HDP'nin iki katı olmasına rağmen, vekil sayısı HDP'nin iki katını bulmuyor. CHP'nin 130 ila 135 arasında vekil çıkarması bekleniyor.

AKP KAYBETTİ, CHP AYNI, MHP VE HDP KAZANDI

Seçim sonuçları, kazanan iki partinin MHP ve HDP olduğunu gösteriyor. CHP'nin oy oranı bir önceki 2011 seçimlerine göre aynı kalırken, AKP çok büyük oranda oy kaybetti. Seçim sonuçlarına göre; AKP, 2011 seçimlerinde oyların yüzde 49.95'ini almıştı. Oysa 2015 7 Haziran seçimlerinde, sandıkların yaklaşık yüzde 80'i açıldığında AKP'nin oyu yüzde 41'in altında, yüzde 40 civarında görünüyor.

CHP YERİNDE SAYDI

CHP, bir önceki seçimlerle kıyaslandığında, çok farklı bir sonuç almadı. 2011'de CHP'nin oy oranı 25.94 olmuştu. Bu seçimlerde de, CHP'nin oy oranının yine yüzde 25'lerde olacağını gösteriyor.

MHP OY ARTTIRDI

MHP, bir önceki seçimlere oylarını yüzde 5'e yakın arttırdı. MHP, 2011'de oyların yüzde 12.98'ini almıştı. Bu seçimde ise, MHP oylarını yüzde 16'nın üzerine çıkardı

HDP BARAJI GEÇTİ

2015 genel seçimlerinin en büyük galibi ise HDP oldu. HDP parti olarak girdiği ilk seçimde barajı aştı, yüzde 12'den fazla oy aldı. 2011 seçimlerinde BDP geleneğinden gelen siyasetçiler, bağımsız aday olarak seçim yarışına girmişlerdi.

Seçim Sonuçları