Haliç’te mini bir Türkiye

Haliç kıyısında Sütlüce'de 60.000 metrekarelik bir alanda kurulan Miniaturk'te, Türkiye ve Osmanlı coğrafyasından seçilmiş 105 eser sergilenecek. Toplam 15 trilyon liraya malolması planlanan parktaki eserler asıllarından 25 misli daha küçük.

Bizden önce de çeşitli ülkelerde aynı sorunlar yaşanmış. Ülkelerini ziyarete gelen turistlere göstermek için, çocuklara vatanlarını ve tarihi birikimlerini sevdirmek için başka ülkeler minyatür kentler kurmuş. Hollanda'da Modurodam, Belçika'da Avrupa Birliği tarafından kurulan Mini Avrupa, Avusturya'da Minimundus ve İtalya'da İtalia in Miniatura bizden önceki örnekler. Bir tek Avusturya'daki Minimundus'ta bize ait olan Süleymaniye Camii'nin maketi yer alıyor. Bu minyatür kentlerde, uygarlıkların beşiği olan Anadolu'dan başka hiçbir eser kendine yer bulamamış.

BİNLERCE ESER ARASINDAN İKİ BİLİMADAMI SEÇTİ

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.'nin Genel Müdürü Cengiz Özdemir, hayatının 15 yılını Hollanda'da geçirmiş. Yılda birkaç kez Hollanda'ya gelen Türk dostlarını görsünler diye Modurodam'a götürmüş. Diğer tüm minyatür kentleri iç geçirerek gezmiş: ‘‘Bugün mevcut tüm Avrupa devletlerinin kaynağı olan Anadolu'nun, minyatür kentlerde tek bir eserle temsil edilmesi kabul edilemez. Eyfel Kulesi, Galata Kulesi'nin yanında dünkü çocuk sayılır ama enternasyonal nitelikli bütün minyatür kentlerde bizim eserlerin esamisi okunmuyor.’’

Türkiye'ye 1985'te kesin dönüş yapan Özdemir, ilk kez 1986'da Nokta Dergisi'nde Modurodam hakkında bir yazı yazmış. 1996'da Büyükşehir Belediyesi'nde çalışmaya başlayınca hülyasını gerçekleştirmek için bir fırsat yakalamış. Hemen bir proje yapmış ve yetkili kurullara sunmuş. Kültür A.Ş.'nin genel müdürü olunca da projeyi hayata geçirmek için harekete geçmiş.

Büyükşehir, Haliç'in bitip Sadabat'ın başladığı noktada bulunan Kağıthane Deresi havzasında 60 dönümlük bir araziyi Miniaturk için tahsis etmiş. Minyatür Türkiye'de hangi eserlerin sergileneceğine karar vermek için bu konuda iki önemli isim olan Prof. Dr. İlber Ortaylı ve Doç Dr. Ahmet Haluk Dursun'dan oluşan bir seçici kurul oluşturulmuş. İki bilimadamı, binlerce yapıt içinden temsil niteliği daha yüksek olan 105 eseri belirlemiş. Eserlerin 45'i İstanbul'dan, 45'i Anadolu'dan, 15 eser ise bugün Türkiye sınırları dışında kalan Osmanlı coğrafyasından seçilmiş. Temeli 30 Haziran 2001'de atılan Mini Türkiye Parkı'nın altyapı çalışmalarının yüzde 70'i tamamlandı. En büyük eserlerden biri olan ve Almanya'da yapımı tamamlanan Ayasofya, geçtiğimiz hafta bitirildi. İki TIR'la İstanbul'a getirilen maket Sütlüce'de monte edildi. Parkın tamamı 23 Nisan 2003'te hizmete açılacak.

Özdemir'in anlattığına göre, Miniaturk daha şimdiden 50 üyesi olan Dünya Minyatür Kentler Birliği'ne üye kabul edilmiş: ‘‘Bu birliğe üye olabilmek için belirli bir standardı ve kaliteyi tutturmanız gerekiyor. Miniaturk'un projelerini ve uygulama alanlarını gördüler ve bizi şimdiden bu birliğe üye olarak kabul ettiler.’’

Miniaturk sayesinde Haliç'in turizme açılacağını iddia eden Özdemir şöyle devam ediyor: ‘‘Sultanahmet'teki Büyükşehir'e ait Yerebatan Sarnıcı'nı geçen yıl 750 bin turist gezdi. Bundan sonra Yerebatan'a gelen turistlere Miniaturk gezisini de içeren kombine bir bilet satacağız. Yerebatan'ı gezmiş olan turistler Miniaturk'u indirimli olarak ziyaret edebilecek. Parkın tanıtımı iyi yapıldığı takdirde bu turistlerin büyük bir bölümünü Haliç'e çekebileceğiz.’’

105 ÖNEMLİ ESERİN MAKETLERİ

Bu parkta eser sayısı bilinçli olarak sınırlı tutuldu. Dünyadaki benzerleri olan Madurodam'ın 166, Mini Avrupa'nın 300, Minimandus'un 171, İtalia in Miniatura'nın 50 maket eserine karşılık Miniaturk'ta 105 eser yer alıyor. Bunun sebebi çok sayıda eserin ziyaretçilerin konsantrasyonunu olumsuz yönde etkilemesi. Dünya kültür mirasının büyük bir bölümünün yer aldığı Mini Türkiye, boydan boya bütün Anadolu ve Trakya, Likya, Frikya, Klikya, Sümerler, Hititler, Urartular, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı imparatorluklarının izlerini taşıyor. Biri Ağrı'da, diğeri, Edirne'de, başkası Mardin'de, Efes'te, Bodrum'da, Trabzon'da. Başka başka iklimlerde, dağların başında, verimli vadilerin ortasında. Dahası şimdi sınırlarımızın dışında kalan uçsuz bucaksız Osmanlı topraklarında kalan kıymetlerimiz.

TURİSTLERİ SULTAN KAYIKLARI TAŞIYACAK

Turistler Sultanahmet'in sahil kısmına kurulacak olan bir iskeleden alınarak sultan kayıklarıyla Sütlüce'deki Miniaturk iskelesine getirilecek. Bu kayıkları Sultan Kayıkları Turizm A.Ş., Kastamonu Cide'de yaptırıyor. 30 metre uzunluğunda 12 kürekli ilk kayık 1 Eylül 2002'de Cide'de suya indirildi. 15 Eylül'de İstanbul'a getirilerek Fener-Balat sahiline demirleyecek olan ilk kayık 32 yolcu kapasiteli. 12 Nisan 2003'te hizmete girecek olan bu kayıkların sayısı o tarihte 10’a ulaşacak. Cide Tersanesi'nde orijinaline sadık kalınarak imal edilen bu kayıkların her birinde 12 kürekçi görev alacak. Nisan 2003'ten sonra imalatına devam edilecek kayıkların sayısı ihtiyaca göre zaman içinde arttırılacak.

Tarihi elektronik rehberler anlatacak

Toplam 60 bin metrekareye kurulu ama yanında 40 bin metrekarelik bir alan da rezerve tutuluyor.

Her maketin başında o eseri çeşitli dillerde anlatan elektronik rehber bulunuyor.

Restoranlar, kafeler, hediyelik eşya satış reyonları ve çocuklar için eğlence ve oyun alanları yer alacak.

Miniaturk logolu oyuncaklar, maket, kitap, video kaset ve CD'ler satışa sunulacak.

Işık ve su gösterileri için düzenlenen tesisat özel olarak yapılan yeraltı tünellerinin içinden geçiyor. Teknik elemanlar bu tünellerden geçerek arıza noktasına ulaşabilecek.

Ziyaretçilerin İstanbul'u tepeden görmesi için seyir balonları yerleştirilecek. 150-300 metre yüksekte yer alacak olan bu balonlar yere çelik halatlarla bağlanacak.

Parkın içinde bir de Hicaz Demiryolu'nda kullanılan trenin aynısı minyatür bir tren olacak.

Atatürk Havaalanı'nın küçük bir örneği olan minyatür pistte ise uçaklar kalkış öncesi ve sonrası durumlarıyla, hareket halinde sergilenecek.

Minyatür insan ve bitki maketleriyle renklendirilecek olan park, zarif bir peyzaj mimarisiyle de çeşitlendirilecek.