Haliç kokudan kurtuluyor

İSKİ Genel Müdürü Veysel Eroğlu’nun verdiği bilgiye göre, kolektörlerin 5 Mayıs 2000'de hizmete açılmasından sonra 15 ayrı noktadan denize kanalizasyon suyu boşaltılan Haliç'te 12 kaçak nokta kolektöre bağlandı.

İSKİ Genel Müdürü Prof. Dr. Veysel Eroğlu, 15 atıksu noktasının denizle bağlantısının kesilerek kolektöre bağlanmasından sonra denize bir damla bile kirli suyun akmayacağını söyledi. Bu yıl nispeten azalan kokunun da önümüzdeki sonbahardan itibaren tamamen ortadan kalkacağını belirten Prof. Dr. Eroğlu, ‘‘Mevcut kokunun kaynağı esas olarak deniz değil, çalışmalar sürdüğünden dolayı kapatılmayan kolektör bacalarıdır’’ dedi. Eroğlu, 15 atıksu kaynağından 12'sinin yapılan iki aylık çalışma sonrasında kolektöre bağlandığını, kalan üçünün ise kısa bir zamanda tamamlanacağını ifade etti.

Bu arada Unkapanı ile Eminönü arasında yapılmakta olan kolektörün 9 Kasım 2000'de tamamlanacağı bildirildi. İSKİ Genel Müdürü Veysel Eroğlu'na konuya ilişkin sorular yönelttik:

Haliç’in dereleri

Kolektörün tamamlanmasından sonra hangi noktalardan Haliç'e atıksu deşarj sürüyordu?

Kolektörlerin devreye girmesinden sonra sadece Haliç'e değil, bu iç denizimize bağlanan derelere de atıksu deşarjı sürüyordu. Cendere, Alibeyköy ve Küçükköy Dereleri'nin çeşitli noktalarından ve Haliç kıyılarından denize 15 ayrı noktadan pis su akıntısının devam ettiğini tespit ettik. Bu atıksu deşarj noktaları ise şunlar:

Galata Köprüsü yanından, Eminönü- Haliç İskelesi yanından, İstanbul Ticaret Odası'nın bitişiğinden, Ayakapı Caddesi karşısından (Şair Nedim Parkı), Akşemseddin Parkı'ndan, Balat İskelesi yanından, Feshane binası önünden, Eyüp İskelesi'nin az ilerisinden, Silahtarağa Caddesi'nden (Baymar önü), Alibeyköy Yavuz Sultan Selim Köprüsü altından, Çağlayan Yolu karşısından, Ayazma Yolu'nun ilerisinden, Galata Deresi'nden, Keçi Deresi'nden, İSBAK önünden.

Bu noktalardan 12'si yaptığımız çalışmalar sonrası kolektöre bağlanarak devre dışı kalmış ancak: Galata Köprüsü yanından, Eminönü-Haliç İskelesi bitişiğinden ve İstanbul Ticaret Odası'nın yanından atıksu akışı sürmektedir.

Diğer akıntıların önüne geçildiği halde bu üç noktada neden bir gecikme yaşanmıştır?

Sözkonusu üç noktadan akıntının sürmesinin nedeni Eminönü ile Unkapanı arasında bir kolektör sisteminin bulunmamasıdır. Kolektör olmayınca deşarj zorunlu olarak denize verilmektedir. Eminönü-Unkapanı arasında yatay sondaj çakma usülü ile kolektör yapımı inşaati devam etmektedir. Buradaki çalışmalar tamamlandığında Haliç'e atıksu akmasının tamamen önüne geçilmiş olacak, son 50 yıldan bu yana ilk defa Haliç'in doğası insanın tahribatından kurtulacaktır. Eminönü-Unkapanı arasındaki çalışmaların 9 Kasım 2000 tarihinde tamamlanması planlanmıştır.

Evsel atıklar

Ayrıca 5 Mayıs 2000'den yani kolektörler hizmete girmeden önce bu çalışmaları tamamlamak mümkün değil miydi?

Bilindiği gibi atıksuların akacağı mecranın olması gerekmektedir. Bundan önce tüm evsel atıklar civarındaki dereler ve kendi kıyısındaki deşarj noktalarından doğrudan Haliç'e iniyordu. Biz İstanbullular, onlarca yıl Haliç'i bir fosseptik çukuru gibi kullandık. Dünyada bir eşi olmayan, insanoğlunun 2700 yıl öncesinden çevresine düzenli bir kent kurduğu bu doğa harikasının içine maalesef bütün pisliğimizi akıtmışız. Bu güzel doğa parçasının pislikten kurtulması için öncelikle başka bir deşarj kanalı açmak gerekiyordu. Yani, bilimsel ve teknik olarak kolektör tamamlanıp işletmeye alınmadan, civardaki atıksu kanal bağlantılarının yapılması mümkün değildi.

Balat'ta toprak altına çok geniş hacimli boruların döşendiğini tespit ettik. Bunun sebebi nedir?

Balat alt yapı bakımından İstanbul'un en eski sistemine sahiptir. Eski Horasan Kanal dediğimiz sistem son yıllarda yer yer bozulmuş, bu bölgemizde sık sık sorunlar çıkmaya başlamıştı. İçinden bir insanın rahatlıkla geçebileceği çapta olan yeni döşenilen borular ise modern bir alt yapı sisteminin temelidir. Döşeme sistemi tamamlandıktan sonra Balat'ta alt yapı sorunu tamamen çözülmüş olacak, bu boruların kolektöre bağlanmasından sonra ise sokak aralarına kadar yayılan koku tamamen ortadan kalkacaktır. Yani kısaca Balat'ta yapılan çalışma Unkapanı ile Ayvansaray arasında inşa edilmiş olan kolektör hattının bir bölümüdür.

Haliç'teki koku büyük oranda ortadan kalktı ama Unkapanı'nda sürüyor. Yaptığımız araştırmalar sonrasında kokunun denizden değil havalandırma bacalarından geldiğini öğrendik. Havalandırma bacalarını, Unkapanı geçidinin altında yapmaktansa başka bir yere aktarmak mümkün değil midir?

Sözkonusu kokunun havalandırma bacalarından geldiği doğrudur. İstanbullular'dan Unkapanı'ndaki kokuya ilişkin çok şikayet aldık. Çünkü bu nokta kentin önemli yol kavşaklarından biridir ve günde yüzbinlerce insanımız gideceği menzile bu noktadan bağlanmaktadır. Kokunun sebebi havalandırma bacalarıdır çünkü, Eminönü ile Unkapanı arasındaki kolektör yapım inşaati devam etmektedir. Bu inşaat sürerken gaz sıkışmasını önlemek için bu bacaları açık tutmak zorundayız. Çalışmalar önümüzdeki kasım ayında tamamlandığında havalandırma bacalarına olan ihtiyaç ortadan kalkacak ve o bölgemizde sadece ıhlamur, iğde ve gülibrişim kokuları duyulacaktır.