Hakkari'de adetler değişiyor

Hakkari’de düğün kuralları, aşiretçiliğin yapılmaması, aşiretçilikten doğan olayların son bulması, tefecilik, taziye gelenekleri ile fuhuş olaylarının önlenmesi ve toplumsal olaylarda sık görülen kepenk kapatma eylemlerine ilişkin 12 gün önce halk toplantısı düzenledi. Hakkari Belediyesi, halkın da görüşünü alarak 27 maddeden oluşan taslak hazırladı. BDP'li Belediye Başkan Vekili Abdullah Kılıç, 5 gün önce basın toplantısı yaparak aldıkları kararları açıkladı. 1 gün sonra da taslak metni belediye ve il genel meclis üyeleri, din adamları, muhtarlarla birlikte kent merkezinde esnaf ve halka dağıtıldı. Belediye yetkilleri, alınan kararlardan tüm halkın haberdar olabilmesi için Cuma hutbesi ve vaazlarda bu konulara değinildi.

Kararın yürürlüğe girmesinden sonraçocuklarını evlendiren ailelerin bir bölümü yine eski adetlere göre düğün yaparken, çok sayıda aile düğünü 1 gün yaptı. Bu hafta sonu da Zozan Özdemir ile Suat Kaya'nın düğünü Belediye'nin belirlediği kurallar çerçevesinde yapıldı.

Düğünlerini 3 gün yerine 1.5 güne indiren damat Suat Kaya, Hakkari'nin gelenekleri ve düğünlerle ile ilgili alınan kararlara destek verdiklerini, düğünlerini geçmişe göre kısa tuttuklarını söyledi. Kaya, “Kararda düğünün süresi 3 yerine en az 1.5 gün olsa iyi olur. 1 günde düğün olmaz ki” dedi.

Toplantıya katılan ve Belediyenin aldığı kararların altına imza atan düğün sağdıcı Kızılay Hakkari Şube Başkanı Fadıl Alçiçek ise, düğünlerin 3 günden 1 güne indirilmesinin yanlış olduğunu bunun yerine 1.5 gün olması gerektiğini savundu. Alçiçek, “Bu toplantıya derneğimiz adına iştirak etmiştim. Bu kararların arkasındayım. Ancak Hakkari’deki gelenek ve görenekler ve kültürümüz devamı için 1 gün yetmez. Cumartesi günü saat 17.00'dan sonra yapılırsa Hakkari düğünleri için 1,5 gün normaldir. Eski türkülerimiz hemen hemen tarihe karışmış durumda. Kültürümüzü kaybetmemeliyiz.”

Alınan kararlar

Hakkari Belediyesi'nin sivil toplum örgütü temsilcileri, kentin ileri gelenleri ve halkın görüşünü alarak hazırladığı 27 maddelik yeni kurallar ise şöyle:
1- Düğün sahibinin mağduriyetini gidermek,çalınan müzikten kaynaklı ses kirliliğinin en aza indirilmesi için düğünlerin 1 güne indirilmesi.
2- Müziğin saat 10.00'da başlayıp akşam makul görülecek bir saate bitirilmesi. Düğünün yapıldığı mahallede veya yakın mezarlıkta ölü varsa saygı gösterilmesi. Dışarıya (Başka yerlere) gidecek gelinler için de bu saatlere uyulması.
3- Düğün yemeğinin saat 12.00'de verilmesi.
4- Sağdıçın verdiği kahvaltının kaldırılması.
5- Gelin almaya giderken konvoyun en fazla 15 araçla sınırlandırılması.
6- Şehir dışından alınacak gelinlerin konvoyunun 5 araçtan fazla olmaması.
7- Gelin tarafına götürülen nişan ve takıların halka gösterilmemesi.
8- Geline alınan altın miktarının günün ekonomik şartları gözetilerek en fazla 7 Cumhuriyet altını, 3 bilezik. 1 küpe ve 2 yüzük olması.
9- Gelin evinin damadın ailesinden akrabaları için hediye adı altında istediği bayan ve erkek giyimlerinin istenmemesi.
10- Çeyiz görme geleneğinin kaldırılarak geline hediye verilecekse düğün günü takdim edilmesi.
11- Hediye olayının insanları rencide edici olmaması ve açık verilen hediyelerin usulünün Hakkari'de tamamen kaldırılması.
12- Gelinin kuaföre götürülmesinde gelin ailesinden en fazla 2 kadının götürülmesi.
13- Çeyiz serme olayının kaldırılması.
14- Düğünlere bireysel gidilmesi.
15- Düğünlere gövde gösterisi yapar gibi gidilmesi aşiretsel duygu vurgusu yaptığı gibi bir kısım yoksul insanımızı da zor durumda bırakmaktadır.
16- Düğünler için davet edilen misafir olayına bir sınırlama getirilmesi. Kurumlardan liste alınarak davetiye yazılmasından vaz geçilmesi ve düğünlere sadece yakın dost,akraba ve komşuların çağrılması.
17- Düğünlerde yemek artıklarının ve çöplerinin düğün sahibi tarafından en yakın çöp toplama merkezine götürülmesi.
18- Kına gecesinin Cumartesi akşamı yapılaması (Damat tarafının gelin tarafına en fazla 3 araba ile kınaya gitmesi).
19- Taziyelerin taziye evlerinde ve camilerde olması.
20- Her mahallede bir taziye evi yaptırılması (Belediye öncülüğünde halkımızın da katkı sunması).
21- Taziyelere yemek saatinde gidilmemesi, öğle yemeğine ölü ailesinin ve dışarıdan gelen misafirlerin gitmesi.
22- Taziyeye giden kadınların ziyaretlerini kısa tutmaları ve yemeğe kalmamaları.
23- İlimizde gelişebilecek toplumsal olaylara anında müdahil olabilecek bir Komisyon oluşturulması(Bu Komisyonda ilimizin kanaat önderleri, akil adamları,imamlar, muhtarlar ve Sivil toplum örgütü temsilcileri yer alacaktır).
24- Şehrimizin temiz bir görünüme kavuşması için, Belediye Başkanlığının belirlemiş olduğu saatlerde çöplerin çöp toplama merkezlerine bırakılması.
25- Belediye Başkanlığından habersiz hiçbir yolun kazılmaması, içme suyu ana şebekelerinden hat çekilmemesi.
26- Kent yaşamı gereği başı boş hayvanların Belediye ekiplerince toplatılması gereği hasıl olduğundan bu hayvanların çoban tutularak meralara götürülmesi, aksi takdirde Belediye ekipleri tarafından toplatılan başı boş havyaların kesilerek hayır kurumlarına dağıtılması.
27- İlimizde huzursuzluğa neden olan (Tefecilik,fuhuş vb.)kişilerin toplumca tecrit edilmesi, düğünlerine, taziyelerine gidilmemesi ve ilişki kurulmaması.