Hak arama kılavuzu

Avukat Cengiz Hortoğlu, depremde maddi ve manevi zarar görenlerin mutlaka haklarını aramaları gerektiğini belirterek, izlenmesi gereken yolları anlattı. Hortoğlu, şunları anlattı:

1- Ceza davalarında hak arama özgürlüğünü nasıl kullanacağız?

Bu yolu başlatmak için olayın bağlı olduğu bölgenin cumhuriyet savcılıklarına şikayet dilekçesi vermek gerekiyor. Bu dilekçede verilmesi gereken hususlar şunlar:

- Müştekinin isim ve adresi.

- Şikayet edilen kişi veya kişilerin isim ve adresleri. Eğer isimler bilinmiyorsa bilinmediği belirtilecektir.

- Olayın nasıl geliştiği.

2- İşlem nasıl yürüyecek?

Bu davalar kamu davası olduğundan dolayı, bu dilekçe üzerine cumhuriyet savcılığı harekete geçecek. Gereken araştırma ve soruşturmalar re'sen yapılacak. Daha sonra ceza davası açıldığında müşteki olan kişilerin bu davalara müşteki olarak katılması mümkün olacak.

3- Kim, ne kadar ceza alacak?

Bu davalar TCK 455 ve 459'uncu maddelerden açılabilecek. Bu maddelerden dolayı istenebilecek en yüksek ceza, 'Meslek ve sanata acemilikle ölüme sebebiyetten' dolayı;

- Tek ölümlülerde 2 yıldan 5 yıla kadar hapistir.

- Çok ölümlülerde 4 yıldan 10 yıla kadar hapistir.

- Yaralamaya sebebiyetten dolayı ise 6 aydan 30 aya kadar hapistir.

4- Tazminat davalarında hak arama özgürlüğü nasıl yapılacak?

Enkaz kalkmadan tespit yaptırıp, delil toplatın. Bu davaların açılma şekli her somut olaya göre değişir. Bu nedenle öncelikle ve ivedilikle sulh hukuk mahkemelerinden tespit istemekte yarar vardır. Bir dilekçe ile olay anlatılıp, bu olayın nedeninin, uğranılan zararın miktarının ne olduğu talep edilebilir. Bu talep üzerine sulh hukuk mahkemesinden 3 kişilik bir bilirkişi heyeti ile birlikte olay yerinde keşif yapar. Bu inceleme ile olayın nedeninin ne olduğu saptanır. Aynı zamanda deliller kaybolmadan toplanmış olur. Bu daha sonra açacağınız davada önemli bir dayanak olur. Olayın nedeninin kontrol eksikliği mi, kötü malzeme mi, yoksa eksik malzeme mi ya da bu malzemenin kötü kullanımı mı olduğu anlaşılır. Bu tespit sonucunda kusur müteahhit ya da mühendis gibi gerçek kişilerde ise dava asliye hukuk mahkemelerinde açılır. Davayı açarken müteahhitin malları üzerine tedbir koyun. Kusur, kontrolü yapmayan, yeteri kadar denetlenmeyen idarede ise örneğin belediye, bu davalar idari yargıda açılır.

5- Dava açma süresi ne kadardır?

Dava açma süresi 1 yıldır. Ancak idareye kadar açılacak davalar doğrudan açılamaz. Öncelikle tazminatın idareden talep edilmesi gerekir. Cevap beklenir. Eğer gelmezse 600 gün sonra dava açılır.

6- Davada neler istenebilir?

Sakat kalanlar için iş ve güç kaybı tazminatı istenebilir. Yaşamını yitirenlerin geriye kalanları için, destekten yoksun kalma tazminatı istenebilir. Binalar için, binanın değeri ve bu nedenle uğranan diğer zararlar istenebilir. Duyulan elem ve üzüntü için, manevi tazminat istenebilir.