Haile’nin kábusu Pekin’deki hava kirliliği
Güncelleme Tarihi:
Alp ULAGAY
Oluşturulma Tarihi: Şubat 24, 2008 00:00
Bir ay önce Etiyopyalı dünya rekortmeni atlet Haile Gebrselassie’nin sözleriyle uyandık meseleye. Mesele şu: Gebrselassie, ağustos ayında Çin’in başkenti Pekin’de düzenlenecek Yaz Olimpiyatları’nda maraton koşacak. Bu yılki çalışma programını da bunun üzerine kurdu. Ama rekortmen atletin önünde büyük bir engel var, o da Pekin’deki hava kirliliği.
Öylesine endişeli ki, Olimpiyatlar’a hiç katılmamayı bile göze aldı şimdiden. Ama bu durumdan mustarip tek sporcu o değil. Amerikalılar, İngilizler, Hollandalılar, Almanlar, Brezilyalılar... Hepsi bu hava kirliliğine bilerek hazırlanıyor Olimpiyatlar’a. ABD’li uzmanlar ve doktorlar Pekin’e geçen yıl gidip durumu yerinde inceledi. Birçok uzmana göre bu şartlarda bırakın yarışmayı, antrenman yapmak bile son derece sakıncalı. Bu yüzden önceki olimpiyatlardakinin tersine sporcular Pekin’e yarışlardan 10-15 gün önceden değil sadece bir-iki gün önce gelecek. Örneğin Büyük Britanya, Almanya ve Brezilya’nın sporcuları son hazırlıklarını Japonya’da yapacak. Hollandalı ve İsviçreli sporcular ise kamp yeri olarak Güney Kore’yi seçti. ABD’li atletler ise Çin’in kuzeyindeki Dalian kentinde kamp yapacak. Tabii yarış sırasında kullanmak için maske kullanmayı düşünenler de var.
GEREKİRSE 2012 OLİMPİYATI’NI BEKLEYECEK
Etiyopyalı Haile Gebrselassie 16 dünya rekoru kırmış, 1996 ve 2000 Olimpiyatları’nda 10.000 metrede altın madalya kazanmış bir atlet. Beş yıl önce maraton koşmaya başladı. Geçen yıl maratonda dünyanın en iyi derecesini elde etti. Ocak ayında Dubai Maratonu’nu kazandı ve formda olduğunu gösterdi. Şimdiden Pekin’deki maratonun favorisi. Ama Gebrselassie’nin büyük bir derdi var: Pekin’deki hava kirliliği. Çünkü rekortmen atlet solunum sorunu çekiyor. Hele hava kirliliği varsa bu sorun kronik hale geliyor.
Hollandalı menajeri Jos Hermens, iki hafta önce haber ajanslarına bir açıklama yaparak Gebrselassie’nin Pekin’de yarışmama ihtimalinin bulunduğunu açıkladı. Hermens, e-postayla yolladığımız soruya verdiği cevapta ise şunları söyledi. "Haile, Pekin’deki hava kirliliğinden, sıcaktan ve nemden çekiniyor. Birçok önemli atlet sıcak havada koştukları maratonlardan sonra eski performanslarını bir türlü yakalayamadı. Haile ise Pekin’den sonra 2012 Londra Olimpiyatları’na kadar yarışmayı düşünüyor. Maraton dünya rekorunu da belki 2 saat 3 dakika seviyesine çekerek yeniden kırmak istiyor. Bu nedenle vücudunun kötü etkilenmemesi için koşmama kararı alabilir. Ama asıl kararını 24 Mayıs’ta 10 bin metre koşacağı Hollanda’daki Hengelo grand prix’sinden sonra verecek."
SICAK + NEM + KİRLİ HAVA SPORCULAR İÇİN FELAKET ÜÇLÜSÜ![/images/100/0x0/55eb017af018fbb8f8a4db29]()
Çin’de hava kirliliği genel bir sorun. Sadece Pekin’de değil, ülkenin birçok şehrinde yoğun sanayileşme ve taşıt sayısındaki artış nedeniyle hava kirli. Bazı iddialara göre hava kirliliği yüzünden her yıl 50 bin Çinli bebek ölüyor.
Bu kirliliğin birkaç sebebi var: En başta ülkedeki yoğun kömür kullanımı. Halen Çin’deki kömür tüketimi ABD, Avrupa Birliği ve Japonya’nın toplam tüketimini geçiyor. Üstelik her 10 günde yeni bir termik santral açılıyor. Pekin’e komşu üç eyalet Şanksi, Şandong ve Hebey’de kömür tüketen sanayi tesislerinin sayısı çok fazla. Bu eyaletlerden gelen kirli hava Pekin’i de etkiliyor. Ayrıca, Pekin’deki motorlu taşıt sayısı son 10 yılda hızla arttı ve 3 milyona ulaştı. Bu artışa bağlı olarak araçların saatteki ortalama hızı da 45 km’den 12 km’ye düştü.
Hem kömür kullanımı hem araçlardan çıkan gazlara ek olarak Pekin’in coğrafi konumu ve iklimi de kirliliği artırıyor. Çünkü Pekin tepelerle çevrili, çukurda kalan bir şehir. Şehirde rüzgárlı gün sayısı düşük. Bu yüzden kirli hava günlerce dağılmıyor. Tıpkı Pekinlilere sokağa çıkmamaları tavsiyesinin verildiği geçen aralık ayında olduğu gibi...
Yazın ise üç faktör bir araya geliyor: Sıcak, nem ve kirli hava. Böylece mukavemet gerektiren maraton, bisiklet ve triatlon gibi dalların sporcuları için son derece zararlı bir ortam oluşuyor.
Pekin Çevre Koruma Müdür Yardımcısı Duşao Jong, Çin devletinin hava kirliliğiyle mücadele için 10 yılda 14,8 milyar, son bir yılda da 3,6 milyar dolar harcama yaptığını açıkladı. Jong’a göre Pekin’de 2000 yılında 177 olan temiz gün sayısı 2007’de 245’e yükseldi.
HENÜZ BİR ÖNLEM DÜŞÜNMEDİK YABANCI ANTRENÖRLERDEN GÖRÜŞ ALACAĞIZ
Salih Münir Yaraş (Türkiye Atletizm Federasyonu Başkan Vekili): Türkiye Olimpiyatlar’a 20’ye yakın atletle katılacak. Pekin’deki hava kirliliği özellikle Elvan Abeylegesse, Halil Akkaş gibi uzun mesafe koşucularımız için büyük bir sorun olabilir. Ayrıca ağustos ayında bu hava kirliliği yüksek nem oranıyla birleşecek. Geçen yıl Osaka’daki Dünya Atletizm Şampiyonası’nda bazı sporcular yüksek neme direnebilmek için içinde soğuk su bulunan yelek giymişti. Federasyon olarak henüz nasıl bir önlem alacağımızı düşünmedik. Mart ayında İspanya’nın Valencia kentindeki Dünya Salon Şampiyonası’nda diğer ülkelerden gelen yönetici ve antrenörlerle konuşup bir politika belirleyeceğiz.
YAZ AYLARINDA GÜNEŞİN ETKİSİYLE KİRLETİCİ GAZLAR OZONA DÖNÜŞÜYOR
Yrd. Doç. Dr. Tayfun Kındap (İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü): Pekin’de yüksek bir hava emisyonu olduğunu biliyoruz. Bunun büyük bölümü kömürden kaynaklanıyor. Çünkü Çin’de enerji ihtiyacının yüzde 70’i kömürden karşılanıyor. En büyük tehlike bu kirletici gazların güneş ışığı altında ozona dönüşmesiyle ortaya çıkar. Güneş ışınlarının yoğun olduğu yaz günlerinde, özellikle de saat 15.00’ten veya 16.00’dan sonra ozon oluşumu artar. Yer seviyesinde oluşan ozon gazı ise insan sağlığına son derece zararlıdır. Olimpiyatın da ağustos ayında yapılacağını hesaba katınca bu zararın en üst düzeyde çıkacağını söyleyebiliriz.
Pekin’de sadece karbonmonoksit, azot oksit gibi kirletici gazlar değil aynı zamanda partikül madde yoğunluğu da var. Örneğin 2003’te Pekin’deki partikül madde seviyesi Dünya Sağlık Örgütü WHO’nun verdiği üst limitten 10 kata daha fazlaydı. Bu partikül madde yoğunluğu rüzgarın esmediği basık bir havada şehrin üzerine bir sisin çökmesine yol açar.
Böyle bir hava kirliliği öncelikle yaşlıları ve çocukları etkiler. Ama sporcuları çok daha fazla etkileyecek. Çünkü onlar normal bir kişiye göre çok daha derin nefes alacak, özellikle de mikroskobik partikülleri ciğerlerine çekecek.
Pekin’de son yıllarda araç sayısının hızla arttığını, şehrin çevresindeki sanayi tesislerinin çoğaldığını duyuyoruz. Bu şartlar altında hava kirliliğinin sürekli artması kaçınılmaz. Ama Olimpiyatlar sırasında böyle bir sorun yaşanırsa hemen alınabilecek önlemler de var: Örneğin şehirdeki araç trafiği azaltılır, sanayi tesislerinin çalışmasına ara verilirse emisyon hemen düşer. Çünkü emisyonu oluşturan gazlar karbondioksit gibi değildir. Atmosferde çok uzun süre kalmazlar, zamanda hemen dağılırlar.
GEREKİRSE 2012 OLİMPİYATI’NI BEKLEYECEK
Etiyopyalı Haile Gebrselassie 16 dünya rekoru kırmış, 1996 ve 2000 Olimpiyatları’nda 10.000 metrede altın madalya kazanmış bir atlet. Beş yıl önce maraton koşmaya başladı. Geçen yıl maratonda dünyanın en iyi derecesini elde etti. Ocak ayında Dubai Maratonu’nu kazandı ve formda olduğunu gösterdi. Şimdiden Pekin’deki maratonun favorisi. Ama Gebrselassie’nin büyük bir derdi var: Pekin’deki hava kirliliği. Çünkü rekortmen atlet solunum sorunu çekiyor. Hele hava kirliliği varsa bu sorun kronik hale geliyor.
Hollandalı menajeri Jos Hermens, iki hafta önce haber ajanslarına bir açıklama yaparak Gebrselassie’nin Pekin’de yarışmama ihtimalinin bulunduğunu açıkladı. Hermens, e-postayla yolladığımız soruya verdiği cevapta ise şunları söyledi. "Haile, Pekin’deki hava kirliliğinden, sıcaktan ve nemden çekiniyor. Birçok önemli atlet sıcak havada koştukları maratonlardan sonra eski performanslarını bir türlü yakalayamadı. Haile ise Pekin’den sonra 2012 Londra Olimpiyatları’na kadar yarışmayı düşünüyor. Maraton dünya rekorunu da belki 2 saat 3 dakika seviyesine çekerek yeniden kırmak istiyor. Bu nedenle vücudunun kötü etkilenmemesi için koşmama kararı alabilir. Ama asıl kararını 24 Mayıs’ta 10 bin metre koşacağı Hollanda’daki Hengelo grand prix’sinden sonra verecek."
SICAK + NEM + KİRLİ HAVA SPORCULAR İÇİN FELAKET ÜÇLÜSÜ
Çin’de hava kirliliği genel bir sorun. Sadece Pekin’de değil, ülkenin birçok şehrinde yoğun sanayileşme ve taşıt sayısındaki artış nedeniyle hava kirli. Bazı iddialara göre hava kirliliği yüzünden her yıl 50 bin Çinli bebek ölüyor.
Bu kirliliğin birkaç sebebi var: En başta ülkedeki yoğun kömür kullanımı. Halen Çin’deki kömür tüketimi ABD, Avrupa Birliği ve Japonya’nın toplam tüketimini geçiyor. Üstelik her 10 günde yeni bir termik santral açılıyor. Pekin’e komşu üç eyalet Şanksi, Şandong ve Hebey’de kömür tüketen sanayi tesislerinin sayısı çok fazla. Bu eyaletlerden gelen kirli hava Pekin’i de etkiliyor. Ayrıca, Pekin’deki motorlu taşıt sayısı son 10 yılda hızla arttı ve 3 milyona ulaştı. Bu artışa bağlı olarak araçların saatteki ortalama hızı da 45 km’den 12 km’ye düştü.
Hem kömür kullanımı hem araçlardan çıkan gazlara ek olarak Pekin’in coğrafi konumu ve iklimi de kirliliği artırıyor. Çünkü Pekin tepelerle çevrili, çukurda kalan bir şehir. Şehirde rüzgárlı gün sayısı düşük. Bu yüzden kirli hava günlerce dağılmıyor. Tıpkı Pekinlilere sokağa çıkmamaları tavsiyesinin verildiği geçen aralık ayında olduğu gibi...
Yazın ise üç faktör bir araya geliyor: Sıcak, nem ve kirli hava. Böylece mukavemet gerektiren maraton, bisiklet ve triatlon gibi dalların sporcuları için son derece zararlı bir ortam oluşuyor.
Pekin Çevre Koruma Müdür Yardımcısı Duşao Jong, Çin devletinin hava kirliliğiyle mücadele için 10 yılda 14,8 milyar, son bir yılda da 3,6 milyar dolar harcama yaptığını açıkladı. Jong’a göre Pekin’de 2000 yılında 177 olan temiz gün sayısı 2007’de 245’e yükseldi.
HENÜZ BİR ÖNLEM DÜŞÜNMEDİK YABANCI ANTRENÖRLERDEN GÖRÜŞ ALACAĞIZ
Salih Münir Yaraş (Türkiye Atletizm Federasyonu Başkan Vekili): Türkiye Olimpiyatlar’a 20’ye yakın atletle katılacak. Pekin’deki hava kirliliği özellikle Elvan Abeylegesse, Halil Akkaş gibi uzun mesafe koşucularımız için büyük bir sorun olabilir. Ayrıca ağustos ayında bu hava kirliliği yüksek nem oranıyla birleşecek. Geçen yıl Osaka’daki Dünya Atletizm Şampiyonası’nda bazı sporcular yüksek neme direnebilmek için içinde soğuk su bulunan yelek giymişti. Federasyon olarak henüz nasıl bir önlem alacağımızı düşünmedik. Mart ayında İspanya’nın Valencia kentindeki Dünya Salon Şampiyonası’nda diğer ülkelerden gelen yönetici ve antrenörlerle konuşup bir politika belirleyeceğiz.
YAZ AYLARINDA GÜNEŞİN ETKİSİYLE KİRLETİCİ GAZLAR OZONA DÖNÜŞÜYOR
Yrd. Doç. Dr. Tayfun Kındap (İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü): Pekin’de yüksek bir hava emisyonu olduğunu biliyoruz. Bunun büyük bölümü kömürden kaynaklanıyor. Çünkü Çin’de enerji ihtiyacının yüzde 70’i kömürden karşılanıyor. En büyük tehlike bu kirletici gazların güneş ışığı altında ozona dönüşmesiyle ortaya çıkar. Güneş ışınlarının yoğun olduğu yaz günlerinde, özellikle de saat 15.00’ten veya 16.00’dan sonra ozon oluşumu artar. Yer seviyesinde oluşan ozon gazı ise insan sağlığına son derece zararlıdır. Olimpiyatın da ağustos ayında yapılacağını hesaba katınca bu zararın en üst düzeyde çıkacağını söyleyebiliriz.
Pekin’de sadece karbonmonoksit, azot oksit gibi kirletici gazlar değil aynı zamanda partikül madde yoğunluğu da var. Örneğin 2003’te Pekin’deki partikül madde seviyesi Dünya Sağlık Örgütü WHO’nun verdiği üst limitten 10 kata daha fazlaydı. Bu partikül madde yoğunluğu rüzgarın esmediği basık bir havada şehrin üzerine bir sisin çökmesine yol açar.
Böyle bir hava kirliliği öncelikle yaşlıları ve çocukları etkiler. Ama sporcuları çok daha fazla etkileyecek. Çünkü onlar normal bir kişiye göre çok daha derin nefes alacak, özellikle de mikroskobik partikülleri ciğerlerine çekecek.
Pekin’de son yıllarda araç sayısının hızla arttığını, şehrin çevresindeki sanayi tesislerinin çoğaldığını duyuyoruz. Bu şartlar altında hava kirliliğinin sürekli artması kaçınılmaz. Ama Olimpiyatlar sırasında böyle bir sorun yaşanırsa hemen alınabilecek önlemler de var: Örneğin şehirdeki araç trafiği azaltılır, sanayi tesislerinin çalışmasına ara verilirse emisyon hemen düşer. Çünkü emisyonu oluşturan gazlar karbondioksit gibi değildir. Atmosferde çok uzun süre kalmazlar, zamanda hemen dağılırlar.