Haftanın Sohbeti

Gökyüzü bombacısı

Gökyüzünü gelin gibi süsleyen, birbirinden parlak suni yıldızlar yaratan havai fişekler, ya bir düğünün veya bir açılışın habercisidir. Havai fişek kısaca; kutlamadır, mutluluktur.

Ama, kimileri için havai fişek, heyecandır, tehlikedir, yaradır, ölümdür... Gazete arşivlerini taradığımızda, havai fişeğin parlak ışıklarının, bazen yüreklere kor gibi düştüğünü de görürüz.

Antalya'da son bir yıl içinde yaşanan iki dram, havai fişeğin diğer yüzünü, tehlikesini ortaya koymuştur. Biri, Karaöz Beldesi'ndeki festivalde havai fişeği ateşleyen zabıta memuru Adil Akbıyık'ın feci ölümü, diğeri yılbaşında yüzünü, gözünü kaybeden Okay Kaya'nın dramı...

Havai fişek, bu yıl sadece Antalya'yı değil, dünyayı da sarstı. Meksika'da 5 tonluk bir depoda patlayan havai fişeğin görüntüleri belleklere kazındı. Yüzlerce kişi öldü ve yaralandı. Amerika'da havai fişek elinde patlayan David Scott'un kopan eli, kamuoyunu günlerce meşgul etti.

Tüm bunlar, Antalya'da havai fişek patlatan ve bu işi profesyonel olarak yapan Birsen Arıcan'ın gözünü korkutmadı. Ortağı Okan Kaya'nın başına gelenler onu daha da hırslandırdı, hatta kamçıladı.

‘‘Tüm tehlikesini biliyorum. Fakat, havai fişekleri gökyüzünde görmeye bayılıyorum’’ diyen 24 yaşındaki Birsen Arıcan ile haftada birkaç kez Antalya semalarını süsleyen havai fişekleri konuştuk.

Şirketteki göreviniz nedir?

Şirket ortağıyım. Organizasyon işleri yapıyorum. Toplantı, konferans organizasyonu, kumaş, balon süslemesi, havai fişek gösterisi gibi işler. En çok düğünler için havai fişek talebi alıyoruz. Bunu festivaller takip ediyor.

Havai fişekleri nereden alıyorsunuz?

Ankara'da ithalatçı bir firma var. Çin'den ithal ediliyor. Gemilerle geliyor, Makine Kimya Endüstrisi Kurumu'nda depolanıyor.

Haftada ne kadar havai fişek atıyorsunuz?

Geçen yıl başladık. Deprem olduğu için işlerimiz kaldı. Bu yıl sezona girerken iyiydi. Haftada iki-üç sefer atışımız oluyor.

Pahalı bir zevk mi?

Pahalı tabii ki... Biz 500 milyon liranın altında satışa girmiyoruz. 2-2.5 milyar liralık sipariş verenler de oluyor.

İlginç siparişler alıyor musunuz?

Futbol karşılaşmalarında oluyor. Maçtan sonra havai fişek atmak isteyenler bize geliyor. Ama, bu isteklerini karşılayamıyoruz. Çünkü, başımızdan daha önce bir kaza geçti. Riskini çok iyi biliyoruz.

UZMANLIK GEREKTİRİYOR

Havai fişek kullanmak uzmanlık mı gerektiriyor?

Tabii ki... Bunun için kullanma ehliyeti aldım.

Antalya'da bu işi yapan kaç kişi var?

Kullanan çok az.

Sizden başka bayan var mı?

Yok.

Peki, Türkiye'de var mı?

Araştırmadım ama, yok deniyor.

Ehliyeti nasıl alıyorsunuz?

Köy Hizmetleri'nin açtığı bir sınav vardı ona girdim. Havai fişek nasıl atılır, rampa nedir, boyunun kaç santim olması lazım, çevrenin önemi, patlamadıysa nasıl imha edilir gibi sorularla karşılaştım.

TEHLİKELİ BİR İŞ

Tehlikeli bir iş mi?

Tabii tehlikeli. Kablolarla yapıyoruz bunu.

Bir anlamda bomba mı?

İçinde barut var. Biz onlara zaten bomba diyoruz. Havai fişeği ters yerleştiren bir zabıta hayatını kaybetmişti. Bomba, yukarı doğru patlaması gerekirken, demir rampanın içinde patlamıştı. Rampadan kopan parçalar zabıtanın vücuduna saplanmıştı.

Havai fişek yüzünden hayatını kaybeden çok insan var mı?

Meksika'da 5 tonluk bir havai fişek deposu patladı. Sanki, silahlı kuvvetlerin bir deposu patlamış gibi etki yaptı. Çok insan öldü ve yaralandı. Çevreye zarar verdi.

Sanırım ortağınız da bu işten büyük zarar gördü?

Geçtiğimiz yılbaşı gecesi ortağım Okan Kaya, havai fişeklerin yanlış yerleştirilmesi yüzünden kaza geçirdi. 25 fişeğin 15'i gökyüzüne çıktı, geri kalanlar sağa sola sapma yaptı. Yüzünden yaralandı, görme yeteneğini yarı yarıya kaybetti. Burnuna sonradan ekleme yapıldı. 23 yaşında mankenlik yapmış yakışıklı biri, bundan haliyle psikolojik olarak etkilendi.

Bu olaydan sonra işi bıraktı mı?

Devam ediyor.

TEHLİKEYİ SEVERİM

Doğru mu devam etmesi?

Bana, ‘Bu benim eksikliğimdem kaynaklanan bir şey değildi’ dedi. Elimizdeki maldan kaynaklanan bir problemdi. Okan, o olaydan sonra hırslandı.

Siz vazgeçmeyi düşünmediniz mi?

Ben işi bırakmayı düşündüm. İlk zamanlarda psikolojim bayağı bozuldu. Fakat, şunu söylemek istiyorum; bu işi bilinçsizce yapan çok insan var. Havai fişek firmalarında 17-18 yaşında çocuk çalıştırılıyor. Rampaları kurup ateşin altına yatıyorlar. Yazıktır o çocuklara.

Aileniz karşı çıkmadı mı?

Ailem destek verdi, karşı çıkmadı.

Tehlikeyi seviyor musunuz?

Tehlikeyi mantıklı olduğu sürece seviyorum. Zevkli.

Bu iş mantıklı mı?

Mantıklı tabii ki. Ehliyetim var. Nerede ne yapacağımı çok iyi biliyorum.

Atış öncesi heyecanlanıyor musunuz?

Heyecanlanıyorum. 5-10 dakika stres yapıyorum. O anda ne olabileceğini düşünüyorum. Bombaya herkesten daha yakın olduğumuz için sesten çok etkileniyoruz. Ama, havai fişekleri gökyüzünde görmeye de bayılıyorum. Bu apayrı bir zevk.

ÇOK KAZANDIRMIYOR

Tehlikesine göre kazançlı bir iş mi?

Aslında çok kazançlı değil. Ancak, biz organizasyon işi yaptığımız için bu da isteniyor. Havai fişek gösterisi yapmıyoruz dediğimiz zaman diğer işleri kaybediyoruz.

Patlatmadan önce çevrede önlem alıyor musunuz?

Rampaları insanlardan en az 300-500 metre uzağa kurmak gerekiyor. Fişek, gökyüzüne gittikten sonra, patlamadan aşağı inebilir. Aşağıda patlar. Her şey olabilir.

Düştüğünde patlamazsa ne olur?

Bir süre bekleriz. Sonra, bombayı ıslatır, yanına açtığımız derin bir çukura koyarız. Çukurun içinde ateşleyip patlatırız.

Havai fişek patlatmak için nerelerden izin alıyorsunuz?

Emniyetten, valilikten izin alıyoruz. Bayındırlık Müdürlüğü'ne de çevre kirliliği parası yatırıyoruz.

İstediğiniz saatte havai fişek atabiliyor musunuz?

Saat 22.00'den sonra izin verilmiyor.

Hiç silah kullandınız mı?

Birkaç kere kullandım.

Birsen Arıcan

Birsen Arıcan'ın ortağı Okan Kaya, geçtiğimiz yılbaşı gecesi havai fişek atmak isterken, feci şekilde yaralanmıştı. Gözünü kaybeden, yüzüne ve kopan burnuna estetik yaptırmak zorunda kalan Kaya, yine aynı işi yapıyor.

KİM?

1976 yılında Ankara'da doğdu. İlkokulu Ankara'da, orta öğrenimini Antalya'da tamamladı. Açık Öğretim Halkla İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu. Yaklaşık 8 yıldır Antalya'da yaşıyor. Halkla ilişkiler ve reklam firmalarında çalıştı. İki yıl kadar önce kendi işyerini açtı. Bekar.

KİMDİR ?